Οι βουλευτικές εκλογές έχουν τελειώσει και τα μηνύματά τους θα πρέπει να αναλυθούν για να βοηθήσουν στην ομαλή κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή του τόπου. Διότι, εκτός από την τουρκική κατοχή, υπάρχει και η οικονομική καταστροφή και τα ζητήματα κοινωνικής συνοχής, τα οποία ο πολίτης και το ίδιο το κράτος βιώνουν καθημερινά.

Πρωταθλητής των εκλογών και δημοκρατικό έλλειμμα

Πρωταθλητής των εκλογών ήταν η αποχή. Ένας στους τρεις πολίτες δεν πήγε στην κάλπη. Γεγονός που αποκαλύπτει το υφιστάμενο δημοκρατικό έλλειμμα και την απαξίωση του πολίτη προς το κομματικό σύστημα. Μεταξύ των κύριων λόγων της υφιστάμενης κατάστασης είναι και οι εξής: 1. Τα διαπλεκόμενα, των οποίων ο πολίτης θεωρεί ως υπεύθυνους όχι μόνο όσους κυβερνούν, δηλαδή την εκτελεστική εξουσία, αλλά και τη νομοθετική. Δηλαδή τη Βουλή. 2. Η οικονομική καταστροφή και η αδυναμία εξεύρεσης λύσης στο Κυπριακό.

Ο πολίτης θεωρεί το σύστημα αποτυχημένο. Και είναι θυμωμένος. 3. Έχει αλλάξει η κοινωνική διαστρωμάτωση και ο τρόπος σκέψης του πολίτη, λόγω μόρφωσης και τεχνολογίας, όπως είναι το διαδίκτυο. Οι νέες γενιές είτε είναι απολίτικες και αδιάφορες, είτε αγανακτισμένες και οργισμένες, με αποτέλεσμα να αρνούνται να πάνε στην κάλπη. Και δεν αποδέχονται πολιτικούς, οι οποίοι είτε δεν έχουν τα προσόντα είτε δεν θεωρούνται επαρκώς ικανοί για να τους εκπροσωπούν και να κυβερνούν.

Το γεγονός ότι ένας στους τρεις δεν ψηφίζει, σημαίνει ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος για τη δημιουργία νέων κομματικών σχηματισμών, που δεν θα κουβαλούν τις αμαρτίες του κατεστημένου και θα έχουν τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητα, που δεν βρίσκει ο πολίτης στους υφιστάμενους σχηματισμούς. Εάν από την άλλη, δημιουργηθούν νέοι σχηματισμοί που δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις, θα αποτύχουν.

Τα προβλήματα του ΑΚΕΛ

Επιχειρώντας να αναλύσουμε το αποτέλεσμα των εκλογών θα μπορούσαμε να επισημάνουμε τα εξής:

Πρώτο, το ΑΚΕΛ ήταν ο μεγάλος χαμένος των εκλογών, αφού η εκλογική του δύναμη μειώθηκε κατά 7,1% συγκριτικά με το 2011. Θεωρείται, ακόμη, ως το κύριο υπεύθυνο κόμμα για την οικονομική καταστροφή. Ταυτοχρόνως, υιοθέτησε αντιμνημονιακή πολιτική, που δεν έχει πείσει τον πολίτη. Υπάρχει, όμως, ακόμη κάτι σημαντικό:

Το ΑΚΕΛ χρειάζεται εκσυγχρονισμό. Είναι μεν κομμουνιστικό κόμμα με δεξιό πορτοφόλι, αλλά αυτό δεν αρκεί. Ο πολιτικός του λόγος είναι ξύλινος. Όχι ότι και τα λοιπά κόμματα δεν έχουν οριζόντια κοινή πολιτική ρητορεία. Σημαντικό είναι ότι οι νέες γενιές έχουν αλλάξει. Ζουν σε καπιταλιστικά συστήματα. Το ΑΚΕΛ παράγει ψηφοφόρους, όπως και ο ΔΗΣΥ, μέσα από τις δομές του κόμματος, κυρίως μέσα από τη νεολαία και τον συνδικαλισμό. Για το κόμμα δυσκολεύει η αλίευση από τη μεγάλη δεξαμενή του εκλογικού σώματος που ζει σε μια φιλελεύθερη ώς και νεο-φιλελεύθερη οικονομία.

Αυτό μπορεί να είναι μερικώς θετικό για το ΑΚΕΛ, λόγω των οικονομικών προβλημάτων που παράγει στο σύστημα. Δεν είναι, όμως, αρκετό για την επίλυση των δικών του προβλημάτων. Ήταν αρκετό σε μεγάλο βαθμό για τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου. Χωρίς εκσυγχρονισμό το ΑΚΕΛ θα κινδυνέψει να ακολουθήσει φθίνουσα πορεία. Η λογική και η πραγματικότητα επιβάλλουν, όπως συμβαδίσει με την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, κάνοντας μετρημένες ιδεολογικές υπερβάσεις και αλλαγή πολιτικού λόγου. Βεβαίως, κάθε κοινωνία έχει τις ιδιομορφίες της.

Όπως είναι το ΕΛΑΜ, του οποίου η είσοδος στη Βουλή κάτω από ορισμένες συνθήκες θα ήταν δυνατό να αποτελέσει μικρό σωσίβιο για το ΑΚΕΛ. Δηλαδή να προκύψει πόλωση κλίματος και να επιτύχει το ΑΚΕΛ μεγαλύτερη συσπείρωση. Υπάρχει, όμως, και η άλλη όψη του νομίσματος. Να ενισχυθεί και το ΕΛΑΜ από αυτήν τη σύγκρουση. Οπότε είναι δίκοπο μαχαίρι. Και ούτως ή άλλως δεν μπορεί ένα κόμμα όπως το ΑΚΕΛ, με τόση ιστορία, να επιστρέφει, λόγω του ΕΛΑΜ, στην προ του '74 κατάσταση. Εκείνο που χρειάζεται είναι στροφή προς την κεντροαριστερά και η απόδραση από τα ακραία κομμουνιστικά κατάλοιπα.

Οι διαρροές του ΔΗΣΥ και τα στοιχήματα του ΕΛΑΜ

Δεύτερο, ο ΔΗΣΥ έχασε 3,7% των ποσοστών του. Δεν είναι και λίγα. Πρέπει να ληφθεί, όμως, υπόψη ότι έχει τη φθορά της εξουσίας και του κουρέματος, καθώς και της δημιουργίας του Κινήματος Αλληλεγγύη. Όπως, επίσης, και τις διαρροές προς το ΕΛΑΜ, του οποίου η ψήφος ας μην θεωρηθεί ως διαμαρτυρία. Κάποιο ποσοστό μικρό, μπορεί. Αλλά το ΕΛΑΜ ουδόλως θα πρέπει να υποτιμηθεί. Είναι μεν δημιούργημα της παρακμής του συστήματος, αλλά έχει ιδεολογία από την οποία τρέφονται τα στελέχη του και οι ψηφοφόροι του, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ηλικίας από 18 ώς 40 ετών!

Και επί τούτου θα πρέπει να τονιστεί το εξής: το ζητούμενο είναι εάν θα ενσωματωθεί το ΕΛΑΜ στο δημοκρατικό σύστημα και όχι εάν θα μείνει εκτός, για να δημιουργούνται συνθήκες ανωμαλίας. Ο τόπος έχει αρκετούς μπελάδες. Δεν χρειάζεται άλλους. Συνεπώς, πολύ περισσότερο είναι στο χέρι του ΕΛΑΜ, αυτό φέρει το βάρος της δημοκρατικής απόδειξης. Αλλιώς, η κοινωνία θα το αποβάλει.

Ούτως ή άλλως σύμμαχος του ΕΛΑΜ είναι στην παρούσα φάση η διαφθορά και ο θυμός του κόσμου, που προκύπτει από τον απαράδεκτο τρόπο δράσης του παλαιοκομματισμού. Συνεπώς, ακόμη και αν το ΕΛΑΜ τηρήσει ακραίο πολιτικό λόγο, αλλά στο πλαίσιο των δημοκρατικών θεσμών, υπάρχει η πιθανότητα και η δυνατότητα να διατηρηθεί ζωντανό ή και να ενισχυθεί, εάν το κατεστημένο συνεχίσει να μην διαβάζει ορθά την κοινωνία και να ακούει τη φωνή της και να μην βλέπει τα προβλήματά της.

Πολυκομματική Βουλή και το μπούμερανγκ

Τρίτο, η πολυκομματική Βουλή προέκυψε ως αντίδραση του κόσμου διά συνειδητής ή διαμαρτυρόμενης ψήφου προς τα μικρά και νέα κόμματα, ως αποτέλεσμα ενός ιστορικού τραγικού γεγονότος, του μεγαλύτερου μετά το 1974. Του κουρέματος και της οικονομικής καταστροφής. Ήταν λογική η στροφή προς τα μικρότερα κόμματα, διότι τα δύο μεγάλα, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, θεωρούνται ότι φέρουν την ευθύνη. Υπάρχει, όμως, και ακόμη ένας λόγος: ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ θεωρήθηκαν ότι κούρεψαν τη δημοκρατία με την εισαγωγή εκλογικού νόμου για την αύξηση του ποσοστού εισόδου στη Βουλή στο 3,6%.

Ήταν πρόδηλο ότι ήθελαν να αφήσουν τους μικρούς εκτός, για να κάνουν κουμάντο κυρίως στο Κυπριακό. Η κίνηση αυτή εξελίχθηκε σε μπούμερανγκ και φανερώνει και κοινωνική και πολιτική ωριμότητα των Κυπρίων. Στο Εθνικό Συμβούλιο θα είναι οκτώ τα κόμματα. Τα περισσότερα, δε, ανήκουν στον χώρο της αντιπολίτευσης και της εξευμενιστικής πολιτικής ακόμη και της ομοσπονδιακής πολιτικής ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ.

Σημειώνεται, δε, ότι ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ έχασαν μαζί ποσοστό της τάξης 10,8%! Τώρα συγκεντρώνουν το 56,6%, ενώ είχαν το 67,2%. Στέλνει και αυτή η πραγματικότητα τα μηνύματά της προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, το ΑΚΕΛ και τον ΔΗΣΥ ως προς την περίπτωση δημοψηφίσματος επί τη βάσει μιας ομοσπονδίας, όπως αυτή που συζητείται και είναι ανάλογη του σχεδίου Ανάν. Και το υπογραμμίζουμε αυτό, παρότι κάθε εκλογική αναμέτρηση για την εκλογή αντιπροσώπων στη Βουλή είναι διαφορετική από το δημοψήφισμα. Δείχνει, όμως, τάση.

Ας σημειωθεί δε, ότι οι απώλειες των δύο μεγάλων κομμάτων δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της οικονομικής κατάστασης, αλλά και των θέσεών τους στο Κυπριακό και της μεταξύ τους συμμαχίας. Περισσότερο πρόβλημα μπορούν να έχουν κάποιοι ΑΚΕΛικοί παρά Συναγερμικοί. Από την πλευρά του ΔΗΣΥ υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ των θέσεων της ηγεσίας και των απόψεων της μεγάλης μερίδας της βάσης του κόμματος στο Κυπριακό. Και εφόσον δεν μπορεί να γίνει διόρθωση, το πρόβλημα αυτό θα διαιωνίζεται. Το ζητούμενο είναι εάν και πώς θα χαλιναγωγηθεί.

Πέραν τούτων, υπάρχει ακόμη ένας λόγος: Ο ισχυρισμός που προβλήθηκε για την αύξηση του εκλογικού μέτρου, δηλαδή η αποφυγή της Βαβυλωνίας στη Βουλή και η εύρυθμη νομοθετική λειτουργία του κράτους, δεν είναι και τόσο πειστικός. Το πολιτειακό σύστημα στην Κύπρο είναι Προεδρική και όχι Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Η Βουλή έχει καθαρά νομοθετικό ρόλο. Η πολυκομματική Βουλή είναι ένα «τεστ», μια δοκιμασία δημοκρατικής ωριμότητας για όλους. Και για τον ΔΗΣΥ που είναι κόμμα εξουσίας και για το ΔΗΚΟ, που έχει ρυθμιστικό ρόλο, αλλά δεν έχει την πλειοψηφία με τον ΔΗΣΥ για να ήταν δυνατό να «παίζουν» μόνοι, αλλά και για τον λοιπό, πέραν του ΔΗΚΟ, ενδιάμεσο χώρο, καθώς και το ΑΚΕΛ.

Όσοι λαϊκίζουν, αργά ή γρήγορα, θα τιμωρηθούν. Το ίδιο ισχύει και για όσους δεν έχουν επαρκείς θέσεις. Η πολιτική και η δημοκρατία είναι ζωντανοί οργανισμοί. Είναι έννοιες και πρακτικές συμφυείς με την κοινωνία και τον πολίτη. Τον κυρίαρχο λαό. Ο οποίος, εάν αξιολογεί ορθά, θα εισπράξει θετικά αποτελέσματα, εάν όχι, θα πληρώσει τίμημα και θα αναλάβει τις ευθύνες του, έχοντας την προοπτική νέων επιλογών. Και διόρθωσης λαθών, στον βαθμό που μπορούν να διορθωθούν.

Η πολιτική του Νικόλα και οι μπελάδες της ΕΔΕΚ

Ας πάμε, λοιπόν, και στον ενδιάμεσο χώρο, ο οποίος είναι στην ουσία ο χαμένος των εκλογών, υπό την έννοια ότι εάν κατήρχετο στις εκλογές ως Κοινό Μέτωπο θα καταλάμβανε την πρώτη θέση με ποσοστό 36,73% (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Συμμαχία, Αλληλεγγύη, Οικολόγοι). Βεβαίως, θα ήταν διαφορετικά τα δεδομένα και κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι, σε ένα τέτοιο σενάριο, μπορεί το ποσοστό να ήταν λιγότερο.

Συνήθως, όμως, σε αυτές τις περιπτώσεις οι τάσεις είναι ανοδικές. Τόσο οι θέσεις των κομμάτων του ενδιάμεσου χώρου επί του Κυπριακού όσο και επί οικονομικών και άλλων ζητημάτων είναι πολύ κοντά. Συνεπώς, θα μπορούσε να υπάρξει μια συνεννόηση, η οποία όμως σκοντάφτει, κυρίως, επί αρχηγικών ζητημάτων. Από τον χώρο αυτό και γενικότερα από τις εκλογές, όχι απλώς το ΔΗΚΟ, αλλά ο ίδιος ο Νικόλας Παπαδόπουλος ήταν ο κερδισμένος των εκλογών.

Πρώτον, το ποσοστό του κόμματος, δηλαδή το 14,49% ήταν θετικότατο, εάν λάβει κάποιος υπόψη ότι οι δημοσκοπήσεις έδιναν άλλοτε 9% και άλλοτε 10%, άντε 12%, πλην των τελευταίων ημερών. Το αποτέλεσμα του ΔΗΚΟ έχει θετικό πρόσημο παρά τη μείωση του 1,3% συγκριτικά με το 2011, διότι θα πρέπει κάποιος να αναλογιστεί τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετώπιζε ο Ν. Παπαδόπουλος από τη στιγμή που ανέλαβε την αρχηγεία στο κόμμα.

Ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ έδειξε στη Βουλή και δη στο θέμα του μνημονίου μια ωριμότητα, αφού δεν δίσταζε να ψηφίζει μνημονιακούς νόμους, εφόσον αυτό απαιτούσε, όπως εκτιμούσε, το συμφέρον του τόπου για ταχύτερη έξοδο από το μνημόνιο. Αυτή η δεξιόστροφη προσέγγιση εξουδετέρωσε την εσωκομματική αντιπολίτευση του Μάριου Κάρογιαν, που φλέρταρε με τον ΔΗΣΥ και έκλεισε την κάνουλα ή επαναπάτρισε διαρρέοντες ψηφοφόρους.

Από την άλλη, η αντιπαράθεσή του στο Κυπριακό με την Κυβέρνηση και το ΑΚΕΛ στο Κυπριακό έκλεισε κάνουλες διαρροών ή περιόρισε διαρροές προς τις άλλες δυνάμεις του ενδιάμεσου χώρου. Σημαντικό είναι ότι, τελικά, ως φαίνεται, εντός κόμματος καθάρισε. Δεν υπάρχει επίσημο και ανεπίσημο ΔΗΚΟ επί του παρόντος. Το αντίθετο συμβαίνει στην ΕΔΕΚ , η οποία έχασε 2 έδρες και έχει, λόγω των αλλαγών που έγιναν, εσωκομματικά προβλήματα. Και η καμπή είναι κρίσιμη. Εάν η υφιστάμενη ηγεσία κάνει πισωγυρίσματα, η ίδια θα απαξιωθεί και το κόμμα θα μπει σε νέες περιπέτειες.

Για τον Μαρίνο Σιζόπουλο και τους συνεργάτες του το στοίχημα είναι το ίδιο που είχε θέσει ο Νικόλας Παπαδόπουλος, όταν είχε αναλάβει το ΔΗΚΟ. Άλλωστε, ο μεγαλύτερος πόλεμος που δέχθηκε η ΕΔΕΚ ήταν εκ των έσω και όχι απ' έξω, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το βάρος πέφτει μόνο στους διαφωνούντες. Έχει και η ηγεσία του κόμματος ευθύνη ως προς τον τρόπο διαχείρισης της κατάστασης. Τώρα μπαίνει στα δύσκολα. Εάν υπήρχε σύμπηξη Ενιαίου Μετώπου από τον ενδιάμεσο χώρο, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά.

Συμμαχία Πολιτών και Αλληλεγγύη

Η Συμμαχία Πολιτών έχει ανοδική τάση, όμως θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι ήταν ανεπιτυχής ο τρόπος διαχείρισης της προεκλογικής διαδικασίας, υπό την εξής έννοια: Έγιναν κακές εκτιμήσεις και είχε σηκωθεί ο πήχης ψηλά. Γινόταν λόγος για ποσοστό πέραν του 7%, ακόμη και διψήφιο. Προφανώς, υπάρχει και πρόβλημα στον αριστερόστροφο πολιτικό λόγο της Συμμαχίας, ειδικώς στην οικονομία, που της στερεί ανοίγματα με μεγαλύτερη ευκολία προς δεξιότερες δεξαμενές. Από την άλλη όμως, δεν παύει να είναι μια λογική συλλογής ψηφοφόρων.

Είναι ζήτημα ισορροπιών και διαχείρισης ορθού πολιτικού λόγου και προβολής θέσεων. Έχει, πάντως, μια πολυσυλλεκτική δυναμικότητα, λόγω στελεχών που έχουν και δεξιόστροφη κατεύθυνση. Το στοίχημα δεν είμαι μόνο οι ισορροπίες, αλλά και η διατήρηση μιας δυναμικής μέσα από συγκροτημένες προτάσεις, τις οποίες διαθέτει επί του συνόλου των θεμάτων. Θέλει ούτως ή άλλως να εμφανίζεται η νέα φρέσκια δύναμη του ενδιάμεσου χώρου.

Όπως επίσης συμβαίνει και με την Αλληλεγγύη, η οποία έχει πετύχει μέσα σε δύο μόνο μήνες ζωής ποσοστό της τάξης του 5,2%, που είναι πολύ κοντά στη Συμμαχία και στην ΕΔΕΚ, ενώ είναι πιο πάνω από τους Οικολόγους, οι οποίοι στο κομματικοί σύστημα είναι μια σταθερή αξία και ένας χρήσιμος και δοκιμασμένος πολιτικός σχηματισμός με θέσεις και εκεί όπου δεν θίγονται οι αρχές του, μπορεί να συνδιαλλαγεί για να λειτουργήσει το Κοινοβούλιο.

Η Αλληλεγγύη έχει το βαρύ φορτίο της απόδειξης ότι μπορεί να φέρει κάτι διαφορετικό και να προχωρήσει μπροστά για να καθιερωθεί ως μια προοδευτική δύναμη με ανθρώπινο χαρακτήρα, αλλά και με ορθολογιστικές θέσεις επί του Κυπριακού, που συγκλίνουν με εκείνες των λοιπών κομμάτων του ενδιάμεσου χώρου. Και εκεί που θα κριθεί είναι εντός της Βουλής των Αντιπροσώπων, με τρόπο υπεύθυνο και παραγωγικό επί των κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων, αλλά με τον μαχητικό της χαρακτήρα στο Κυπριακό.

Ενδεχομένως, οι ψηφοφόροι της, ως νέο Κίνημα, να είναι πιο απαιτητικοί. Χωρίς αυτό να μην ισχύει και για τους υπόλοιπους ψηφοφόρους του ενδιάμεσου χώρου, οι οποίοι, όπως είναι κατατεμαχισμένος, έχουν επιλογές εντός αλλά και εκτός αυτού, όπως είναι τα μεγάλα, για παράδειγμα, κόμματα, τα οποία λόγω και της ιστορίας και των οργανωτικών τους δομών έχουν σταθερές βάσεις και πηγές ψηφοφόρων, παρότι, ως φαίνεται, η κοινωνία, ως είναι φυσιολογικό, αλλάζει.

Η δυστοκία του τρίτου πόλου

Τα μεγάλα κόμματα, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, ούτω ή άλλως θα συνεχίσουν να είναι εκεί με ρόλο πρωταγωνιστικό, και ενόψει, μάλιστα, Προεδρικών εκλογών, εφόσον δεν μεσολαβήσουν δραματικές εξελίξεις στο Κυπριακό. Εφόσον τα δύο μεγάλα κόμματα είναι σταθερές μεταβλητές του συστήματος, το ζητούμενο στο κομματικό και πολιτικό σκηνικό είναι κατά πόσον οι μικροί του ενδιάμεσου χώρου θα καταφέρουν να γίνουν ένας μεγάλος πρωταγωνιστής.

Ο τρίτος ισχυρός πόλος. Δύσκολο να συμβεί κάτι τέτοιο. Εάν δεν συμβεί τότε χρειάζεται, προφανώς, ένας νέος «Φίλιππος ο Μακεδών», ο οποίος θα επιβληθεί και θα εγκαινιάσει τη νέα εποχή και το τέλος της προηγούμενης. Κρατώντας, βεβαίως, από το χέρι τον Κινέζο δάσκαλο Σουν Τζου, ο οποίος διδάσκει ότι η τέχνη της πολιτικής και της στρατηγικής είναι να μπορείς να επιλέγεις τον χρόνο και τον τόπο, όχι απλώς για να δώσεις τη μάχη, αλλά για να κερδίσεις τον πόλεμο…