Το έτος 1959 υπήρξεν ιστορικόν διά την Κύπρον. Και το Ελληνικόν Έθνος ολόκληρον. Υπήρξεν ιστορικώτερον του 1955. Το 1955 ήρχισεν ένας δυναμικός απελευθερωτικός αγών. Με ξεκαθαρισμένον το ιδεώδες του. Και με συνέπειαν προς την πολυαίωνον και πολυκύμαντον αλλ’ Ελληνικήν Κυπριακήν Ιστορικήν πορείαν. Το 1959 ετερματίσθη ο αγών εκείνος εις πείσμα της ιστορικής πορείας του Ελληνισμού και των εθνικών προσανατολισμών που συνετήρησαν την Ελληνικότητα της Νήσου και την επιβίωσιν του Ελληνισμού της.

 

Από του 1960 εχρειάζετο υποκατάστατον ιδεώδες. Το Ζυριχικόν κράτος δεν ήτο ιδέα βιώσιμος. Το καθεστώς εκείνο ημπόρεσε να διανύση βίον τριών ετών. Το 1963 εξέσπασεν η κρίσις. Δεν ήτο μόνον κρίσις πολιτική. Ήτο κρίσις περισσότερον ψυχική και εθνική. Τρία έτη Ζυρίχης ήρκεσαν διά να σκορπίσουν σύγχυσιν, να φθείρουν ψυχάς, να σπείρουν αμφιβολίας, να καταπονήσουν τον λαόν. Δεν είναι τυχαία η ανετοιμότης που παρετηρήθη τότε από της Ελληνοκυπριακής πλευράς. Ωφείλετο μεν εις την υποτίμησιν της αξίας της Τουρκικής διπλωματίας και του Τουρκικού δυναμισμού, αλλά ωφείλετο και εις την διάσπασιν της ομοψυχίας του λαού και εις την διαφοροποίησιν των συναισθημάτων του...

 

Αποτέλεσμα υπήρξεν η έκτοτε εσφαλμένη και ρευστή και ακατανόητος πολιτική επί του Κυπριακού. Πολιτική που απεσκόπη εις την ικανοποίησιν όλων των εν τω μεταξύ διαπλασθεισών εις την Νήσον «τάσεων» και που απέρρεεν από την ενδημικήν αμηχανίαν που προεκάλεσαν αι αντικειμενικαί δυσκολίαι και η απώλεια του κατευθυντηρίου ιδεώδους. Έκτοτε παραπαίει το Κυπριακόν. Πελαγοδρομεί η Κύπρος. Ταλαιπωρείται η Ελλάς. Άρρωστον και αδύναμον με σπασμένους τους μυώνας σύρεται το Έθνος ολόκληρον από τας κακοτυχίας του και η Κύπρος από τας… κακομοιρίας της!

 

Και το ερώτημα ορθούται σήμερον αναπάντητον. Απευθύνεται από τον Κυπριακόν λαόν προς την ηγεσίαν. Δεν απαντά αυτή. Τουναντίον αντερωτά τον λαόν: Πού βαίνομεν; Τι πρέπει να πράξωμεν; Με την ταπεινήν μας φωνήν εδώκαμεν -εις χρόνον που ουδείς ενδιεφέρετο διά τας απαντήσεις- την ιδικήν μας εκτίμησιν. Ήτο ωμή. Και εμυκτηρίσθη. Την επαναλαμβάνομεν. Έστω και εάν αντιμετωπίζη και σήμερον ακόμη την αυτήν τύχην. Βαίνομεν προς Τουρκοποίησιν της Νήσου εάν συνεχίσωμεν αναμένοντες την εξέλιξιν της μοίρας μας. Εάν συνεχίσωμεν εναποθέτοντες τα πάντα εις την Θείαν Πρόνοιαν. Εάν συνεχίσωμεν υποτάσσοντες την εθνικήν και ιστορικήν θέλησιν εις την μοίραν. Εάν, δηλαδή, συνεχίσωμεν διεκδικούντες εμπράκτως την φήμην και την υστεροφημίαν των μοιραίων Ελλήνων.

 

Πρέπει να ενισχυθή η στρατιωτική δύναμις της Κύπρου. Η άμυνά της να γίνη διπλή, τριπλή, αδιαπέραστος και απροσπέλαστος. Επάλξεις στρατιωτικές και ταυτοχρόνως ψυχικές να ανεγερθούν διά να ανακόψουν την αναμενομένην -υφ’ όλων πλέον- Τουρκικήν εκδήλωσιν… Ας μας χαρακτηρίσουν και πάλιν απαισιοδόξους και υπερβολικούς οι «πολιτικώς ώριμοι» αυτού του τόπου. Αλλ’ ας σημειώσουν την ημερομηνίαν που τα γράφομεν. Η καμπάνα κτυπά. Και κτυπά δι’ ολόκληρον το Έθνος. Οι κτύποι της είναι ηχηροί και διά τους της Λευκωσίας και διά τους των Αθηνών. Και διά τους Έλληνας της Κύπρου και διά τους Έλληνας της Ελλάδος. Για όλους κτυπά η καμπάνα. Κάποιοι άλλοι κτύποι κάποιας άλλης καμπάνας ήχησαν το 1922. Και ως εάν έπαθε κώφωσιν το Έθνος δεν τους ήκουσε. Και επηκολούθησε ο Τουρκικός βροντώδης αλαλαγμός διά να ξεκληρίση την Μεγάλην Ελλάδα από την κοιτίδα της!

 

15/9/1969

 

Υ.Γ.: Ούτε τώρα (το 2019) το Ελληνικό Έθνος ακούει τους ήχους της νέας Καμπάνας. Δεν τους άκουε το 1974 και έφθασε σε χειρότερη Καταστροφή από την τραγωδία του 1922 στη Μικρά Ασία. Θα υπάρξει βελτίωση… της ακοής; Δύσκολο, αλλ’ όχι αδύνατο.