Εκλογές στη σκιά των προβλημάτων

Εάν αληθεύουν οι περισσότερες δημοσκοπήσεις και τα όσα «διαρρέουν» από τα επιτελεία, είμαστε σε μια «κατάσταση ντέρμπι» ανάμεσα στον δεύτερο και τον τρίτο της κατάταξης για την πολυπόθητη δεύτερη θέση. 

Πάντως για το κομματικό και το πολιτικό σκηνικό δεν είναι καθόλου θεωρίες τα όσα θα συμβούν από τη νύχτα της Κυριακής, 28 Ιανουαρίου, μέχρι την Τρίτη ή Τετάρτη, 30 και 31 Ιανουαρίου. Διότι μέσα σ' εκείνες τις μέρες οι πολιτικές δυνάμεις θα αναδιοργανωθούν, ανάλογα με τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής, και γύρω από τους δυο «μονομάχους» της δεύτερης Κυριακής. Με συνέπειες που θα κρατήσουν για τα επόμενα χρόνια

Δεν έχουν άδικο όσοι φωνάζουν ότι η Κύπρος είναι γεμάτη προβλήματα. Το χρησιμοποιούν για τον προεκλογικό τους, αλλά άμα ακούσει κανένας τον κόσμο, πράγματι πολλά είναι τα παράπονα. Τον τελευταίο καιρό, με τον προεκλογικό ξύπνησαν μνήμες στους «χαμένους» του 2013. Σε αυτούς όμως προστέθηκαν και πολλοί που κουβαλούν παλιά δάνεια. Ακόμα, η ανεργία μπορεί να έχει μειωθεί πολύ, αλλά για την Κύπρο ένα ποσοστό 10% είναι πολύ υψηλό και δεν είναι λίγες οι οικογένειες που έχουν πρόβλημα. Εκτός όμως από αυτούς, πάρα πολλοί νέοι, αν και δεν είναι άνεργοι, έχουν ευκαιριακές δουλειές από τις οποίες δεν είναι ευχαριστημένοι. Ειδικά όμως άμα μιλήσεις με τους νέους, ακόμα και όσοι δεν έχουν πρόβλημα δουλειάς, συχνά μοιράζονται την άποψη ότι δεν αξίζει να ασχολούνται με ένα σύστημα της διαφθοράς...

Την ίδια ώρα, όμως, άμα συγκρίνουμε τη χρονιά που τελειώνει με τα αμέσως προηγούμενα χρόνια και ιδιαίτερα 3-4 χρόνια πριν, το 2017 ήταν μια αρκετά καλή χρονιά. Εκτός από τους αριθμούς και τα μεγέθη που χρησιμοποιούνται στην πολιτική, το ίδιο το παζάρι το επιβεβαιώνει. Στο εμπόριο ομολογούν ότι «άνοιξαν οι δουλειές», ενώ σε αρκετούς τομείς η κρίση είναι κιόλας μια μακρινή κακή ανάμνηση. Πολύς κόσμος μοιράζεται την αίσθηση ότι «πάμε καλύτερα». Αυτή είναι και η αίσθηση πάνω στην οποία κτίζουν οι «κυβερνώντες». Άλλο πλεονέκτημα της καμπάνιάς τους, που δεν το δημιούργησαν όμως οι ίδιοι, είναι ότι το ισχυρό χαρτί της γενικευμένης κριτικής τάσης των νεότερων ανθρώπων, δύσκολα μπορεί να το παίξουν οι δυο κύριοι ανθυποψήφιοι του Νίκου Αναστασιάδη. Μάλλον είναι κάτι στο οποίο ποντάρει η πλευρά του Γιώργου Λιλλήκα.

Οι δύο φακοί του Κυπριακού

Διφορούμενος, όμως, ήταν ο χρόνος που τέλειωσε και για το εθνικό ζήτημα. Όλοι συμφωνούν στο ότι το Κυπριακό έφτασε στο πιο προχωρημένο σημείο εδώ και πολλά χρόνια. Ίσως να μην είναι υπερβολή να πούμε στο πιο προχωρημένο σημείο από το 1974.

Η περίοδος Ιουνίου-Ιουλίου ήταν πράγματι δραματική. Τα αποτελέσματα στις καλοκαιρινές διαπραγματεύσεις άφησαν όμως μια διφορούμενη αίσθηση. Από τη μια είναι οι γνωστοί κύκλοι που κοιμούνται και ξυπνούν με την ιδέα μιας συμφωνίας, που «επιτέλους θα έκλεινε» το Κυπριακό. Αυτοί έμειναν απογοητευμένοι. Μεγάλη μερίδα αυτών των κύκλων στο βάθος «χρεώνουν» τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Από την άλλη, όμως, είναι μια άλλη μερίδα που έβγαλαν αναστεναγμούς ανακούφισης με την άρνηση της κυβέρνησης της Τουρκίας να επιτρέψει οποιαδήποτε συμφωνία. Πιστεύουν ότι «φτηνά τη γλιτώσαμε» από μια κακή διευθέτηση που θα άνοιγε μόνιμα τον ασκό του Αιόλου. Το ίδιο όμως ισχύει για τον Νίκο Αναστασιάδη ανάμεσα και σε αυτούς τους κύκλους. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ήταν πολύ «επικίνδυνα» αυτά που επιχείρησε να κάνει.

Όμως η μεγάλη μάζα του κόσμου δεν ανήκει ούτε στη μια ούτε στην άλλη ομάδα. Γι’ αυτούς, για τους πολλούς, ο Πρόεδρος αποδείχτηκε ότι «δεν είναι κακός χειριστής του Κυπριακού». Για τις μάζες επιβεβαιώθηκε η διάχυτη αίσθηση που λέει «δεν έχει τίποτε» και ότι με την Τουρκία δεν μπορεί να περιμένουμε αποτέλεσμα. Αυτό όμως δεν αντανακλά αρνητικά πάνω στον Πρόεδρο και υποψήφιο για μια δεύτερη θητεία. Ίσως αντίθετα, με δεδομένο το παλιό πολιτικό προφίλ του από το 2004-2005, να λειτούργησε και θετικά. Οι δυο κύριοι αντίπαλοί του, που αρχικά έχτισαν στο Κυπριακό από τις δυο ακριβώς αντίθετες κατευθύνσεις, σιγά-σιγά έχουν εγκαταλείψει αυτήν  την ιδέα.

Στην τελική ευθεία

Όπως όλοι εκτιμούσαν από την αρχή, την πραγματική εικόνα θα την έχουμε με την επιστροφή από τις γιορτές της Πρωτοχρονιάς. Πολύ περισσότερο από άλλες περιπτώσεις προεδρικών εκλογών, γιατί τώρα οι εκλογές επισπεύστηκαν. Εάν αληθεύουν οι περισσότερες δημοσκοπήσεις και τα όσα «διαρρέουν» από τα επιτελεία, είμαστε σε μια «κατάσταση ντέρμπι» ανάμεσα στον δεύτερο και τον τρίτο της κατάταξης για την πολυπόθητη δεύτερη θέση. Αλλά και από την πλευρά του Γ. Λιλλήκα, θεωρούν ότι αυτήν την περίοδο θα μιλήσει η λεγόμενη «κρυφή ψήφος». Όλα αυτά μπορεί να ισχύουν εάν δούμε τα πράγματα στατικά, όπως τα ξέρουμε μέχρι τώρα.

Και στο βάθος… τρυπάνι

Τι γίνεται, όμως, με την περίφημη γεώτρηση της ιταλικής εταιρείας που ξεκινά αυτές τις μέρες και θα προχωρεί σε όλη τη διάρκεια του υπόλοιπου προεκλογικού και μέχρι ακριβώς τον δεύτερο γύρο; Ήδη από την αντιπολίτευση κατήγγειλαν κάποιο «τέχνασμα» στην επιλογή των ημερομηνιών. Αλλά για να είναι πράγματι μια «προγραμματισμένη» επιλογή που θα εξυπηρετήσει τα σχέδια του Προέδρου, αυτό θα σημαίνει ότι πρέπει πράγματι να υπάρχουν «σημαντικά ευρήματα». Μπορεί να το προεξοφλήσει κανένας με βεβαιότητα; Μάλλον απίθανο. Πηγές όμως από τα αντιπολιτευόμενα επιτελεία κάνουν τους υπολογισμούς και λένε ότι από τις 31 Δεκεμβρίου ή πρώτη του χρόνου συν «35 περίπου μέρες» πέφτουμε ακριβώς πάνω στη δεύτερη Κυριακή! Αυτό, κατά την εκτίμησή τους, δεν αποκλείει ανάλογα με τα ευρήματα είτε να υπάρξουν «διαρροές» τις τελευταίες 2-3 μέρες είτε να καθυστερήσουν σκόπιμα οι ανακοινώσεις για την επαύριο των εκλογών.

Μπορεί, δηλαδή, το φυσικό αέριο να παίξει ρόλο αντίστοιχο με τους πυραύλους του 1998; Δεν είναι όμως αυτό το πραγματικά μεγάλο ερώτημα. Το ζήτημα που μπαίνει με την αποφασιστική γεώτρηση στο «τεμάχιο 6», το οποίο η Τουρκία δεν το αμφισβητεί στο όνομα των Τουρκοκυπρίων, αλλά ως καθαρά δικό της, είναι τι θα γίνει εάν έχουμε την ίδια ώρα και τουρκικό τρυπάνι. Αυτή είναι η απειλή την οποία δεν κρύβει η Άγκυρα, με το ειδικό πλοίο γεωτρήσεων που έχει εξασφαλίσει εσπευσμένα και το στέλνει ήδη στην περιοχή. Μήπως λοιπόν θα είχαμε μια «τελική κρίση» που μπορεί να κρίνει και το ενεργειακό μέλλον της Κύπρου; Και ποιες μπορεί να είναι οι αντιδράσεις των επίσημων Αρχών του κράτους σε περίπτωση που η Τουρκία πραγματοποιήσει τις απειλές της; Δυο ενδεχόμενα υπάρχουν. Είτε ένα σενάριο κρίσης που ουσιαστικά θα έφερνε στις νότιες θάλασσες της Κύπρου ένα σενάριο «καραντίνας τύπου Αιγαίου» είτε την απόδειξη ότι η Τουρκία κρατάει τον ρόλο ενός «σκύλου που γαβγίζει με πολύ θόρυβο». Ένα τέτοιο ζήτημα, όμως, έχει σημασία που ξεπερνά τη συζήτηση για το ποιον θα ωφελούσε προεκλογικά.

Πηγές με ιδιαίτερη πληροφόρηση λένε όμως ότι μάλλον η Άγκυρα θα αποφύγει ένα «μεγάλο επεισόδιο», ενώ ταυτόχρονα υπογραμμίζουν ότι «αυτό το σενάριο θα ήταν ούτως ή άλλως αναπόφευκτο». Δηλαδή ό,τι και να γινόταν, θα ερχόταν αυτή η στιγμή.

Η επόμενη μέρα και ο επόμενος γύρος

Ο χρόνος που μπαίνει δεν θα είναι όμως κρίσιμος μόνο για το φυσικό αέριο. Το άλλο μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει αν σε περίπτωση επανεκλογής του Προέδρου Αναστασιάδη επιβεβαιωθούν εκείνοι που επιθυμούν διακαώς να ξεκινήσει ξανά μια πρωτοβουλία για το Κυπριακό «από εκεί όπου μείναμε» ή αν ο Πρόεδρος και με την άνεση της επανεκλογής θα δημιουργούσε ξανά μια «ουδέτερη ζώνη» για την προετοιμασία σπρώχνοντας πιο πέρα μια νέα επαναδιαπραγμάτευση, όπως είχε γίνει το 2013. Στο δεύτερο σενάριο, τότε πιθανότατα, λένε διπλωμάτες, «δεν θα είχαμε το ίδιο σκηνικό του Κραν Μοντανά». Αυτή είναι η εκτίμηση και σε περίπτωση που νικητής από την κάλπη δεν βγει ο Ν. Αναστασιάδης, αλλά ένας εκ των άλλων ανθυποψηφίων του, εκτός του Σ. Μαλά. Στην περίπτωση που ο τελευταίος καταφέρει να κερδίσει την κούρσα, η εκτίμηση πολλών είναι ότι θα επιδιωχθεί «χωρίς αμφιβολία» η άμεση επιστροφή στο «κλίμα Κραν Μοντανά». Βέβαια, το τι θα «επιδιωχθεί», δεν είναι πάντα εγγύηση ότι θα πετύχει κιόλας. Όποιοι παρακολουθούν στενά τις κινήσεις του Ταγίπ Ερντογάν, βεβαιώνουν ότι «όλα αυτά είναι μόνο θεωρίες».

Πάντως για το κομματικό και το πολιτικό σκηνικό δεν είναι καθόλου θεωρίες τα όσα θα συμβούν από τη νύχτα της Κυριακής, 28 Ιανουαρίου, μέχρι την Τρίτη ή Τετάρτη, 30 και 31 Ιανουαρίου. Διότι μέσα σε εκείνες τις μέρες οι πολιτικές δυνάμεις θα αναδιοργανωθούν, ανάλογα με τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής, και γύρω από τους δυο «μονομάχους» της δεύτερης Κυριακής. Με συνέπειες που θα κρατήσουν για τα επόμενα χρόνια.