Το νέο ζήτημα που προέκυψε στο πολιτικό σκηνικό είναι αυτό του Νομοσχεδίου  Μενέντεζ- Ρούμπιο. Και δικαιολογημένα προέκυψε, διότι αναφέρεται στην ασφάλεια και στη συνεργασία στην περιοχή μας, κυρίως μεταξύ της Κύπρου,  του Ισραήλ, της Ελλάδας και των ίδιων των ΗΠΑ, ειδικώς μετά την ανακάλυψη των υδρογονανθράκων. Από το σκηνικό, βεβαίως, δεν λείπει η Τουρκία, με την οποία είναι πρόδηλο ότι οι Αμερικανοί έχουν πρόβλημα, λόγω της πολιτικής Ερντογάν, ο οποίος κάνει απιστίες με τη Μόσχα και ταυτοχρόνως επιδιώκει να υιοθετήσει μιαν ανεξάρτητη, όπως ισχυρίζεται, πολιτική, στη λογική της περιφερειακής δύναμης. 

 

Τι θέλουν από τους Αμερικανούς 

 

Συναφείς με τα ανωτέρω πληροφορίες αναφέρουν ότι, κατά τις επαφές των Αμερικανών και των Τούρκων στο πλαίσιο των προσπαθειών, που γίνονται για την ομαλοποίηση των σχέσεών τους, η Άγκυρα θέτει μεταξύ άλλων ως «αντάλλαγμα», το θέμα του φυσικού αερίου στην περιοχή και το συνδέει με λύση του Κυπριακού. Ο κατάλογος των τουρκικών ανταλλαγμάτων  περιλαμβάνει τα εξής: 

 

1. Τερματισμό στήριξης προς τους Ελληνοκυπρίους στο θέμα των υδρογονανθράκων. 

2.  Τερματισμό των μονομερών ερευνών από τους Ελληνοκυπρίους διότι πλήττονται τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, που έχουν δικαιώματα στη λήψη αποφάσεων προ και μετά τη λύση. 

3.  Επανακαθορισμό των ΑΟΖ με τη λύση του Κυπριακού. 

4. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να στηρίξουν τις «δίκαιες τουρκοκυπριακές θέσεις», εάν επαναρχίσουν οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού.   

5. Εάν επιβληθούν κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας θα προχωρήσει σε νέες έρευνες στην  Κυπριακή ΑΟΖ (Αυτό είναι συναφές και με τις εξελίξεις την προσεχή εβδομάδα και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 21ης Ιουνίου. Η Άγκυρα έχει προβάλει τον ισχυρισμό και προς τους εταίρους ότι, εάν της επιβληθούν κυρώσεις, θα σκληρύνει τη στάση της στην περιοχή ασκώντας, όπως ισχυρίζεται, τα δικά της νόμιμα δικαιώματα και προστατεύοντας εκείνα των Τουρκοκυπρίων, τα οποία παραβιάζουν οι Ελληνοκύπριοι).   

  

Το νομοσχέδιο και η κριτική του ΑΚΕΛ 

 

Μέσα σε αυτό το κλίμα το ΑΚΕΛ εξέφρασε ανησυχίες και κριτική επί του νομοσχεδίου για τη συνεργασία των ΗΠΑ με την Κύπρο, την Ελλάδα και το Ισραήλ. Τα επίμαχα σημεία τα έχει δώσει το ίδιο το κόμμα στη δημοσιότητα και ορθώς έπραξε. Παραθέτουμε, αυτούσια, τα κυριότερα εξ αυτών,  ενώ, ταυτοχρόνως, θα επιδιώξουμε να εξετάσουμε, εάν και σε ποιο βαθμό δικαιολογούνται οι ανησυχίες του ΑΚΕΛ.        

 

Παρατήρηση Πρώτη 

 

Στην παράγραφο 19 του νομοσχεδίου αναφέρεται ότι: «Αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν βοηθήσει την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την ετοιμασία της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας αυτού του έθνους». Ο δημόσιος ισχυρισμός του ΓΓ του ΑΚΕΛ Α. Κυπριανού ήταν ο εξής: Ότι περίπου τη  στρατηγική εθνικής ασφαλείας την έγραψαν οι Αμερικανοί. Στο κείμενο δεν γίνεται ρητή αναφορά σε κάτι τέτοιο. Και προφανώς δεν τεκμαίρεται ότι αυτό συνέβη, εκτός και αν υπάρχουν στοιχεία. Εάν υπάρχουν στοιχεία τα οποία μπορεί να δώσει το ΑΚΕΛ, συμφωνούμε ότι πρόκειται για πρακτική απαράδεκτη, που προσβάλλει και τους αρμόδιους εμπλεκόμενους λειτουργούς του κράτους και τους καθ’ ύλην αρμόδιους υπουργούς. Είναι ζήτημα και αξιοπρέπειας και κυριαρχίας. Εάν όμως δεν υπάρχουν στοιχεία, και συνέβη αυτό το οποίο αναφέρεται στο κείμενο, ότι δηλαδή δόθηκε βοήθεια στη σύνταξή του, καλή τη πίστει, η διαδικασία αυτή συμβαίνει διεθνώς, ειδικώς όταν εμπλέκονται κράτη όπως οι ΗΠΑ, δηλαδή υπερδυνάμεις των οποίων οι λειτουργοί ενδέχεται να έχουν σε διάφορους τομείς μεγαλύτερη εμπειρία και γνώση, την οποία μεταφέρουν και στα δικά μας στελέχη. Εάν αυτό συμβαίνει, τότε κατ’ ελάχιστον το ΑΚΕΛ και ο Γενικός του Γραμματέας αδικούν τα δικά μας στελέχη.    

 

Παρατήρηση 2 

 

Στην παράγραφο 20 αναφέρονται τα ακόλουθα: «Η Κυβέρνηση των ΗΠΑ παρέχει εκπαίδευση σε Κυπρίους αξιωματούχους σε τομείς όπως η ασφάλεια του κυβερνοχώρου, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η εξουδετέρωση εναπομεινάντων εκρηκτικών υλών και η διαχείριση αποθεμάτων». Επί τούτου το ΑΚΕΛ διατυπώνει επιφυλάξεις. Τι κακό υπάρχει, εάν στο πλαίσιο της βελτίωσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ, οι Αμερικανοί εκπαιδεύουν το δικό μας προσωπικό σε ευαίσθητους τομείς και δη αυτούς του κυβερνοχώρου, όπου γίνεται χρήση υψηλής τεχνολογίας, την οποία εμείς δεν διαθέτουμε;  Η σύνδεση της Κύπρου με τα συστήματα ασφάλειας των ΗΠΑ και τις υπηρεσίες της είναι αυτονόητη στη πρακτική της ενεργειακής ασφάλειας, όπως και με το Ισραήλ και την Ελλάδα.  

 

Η ευκαιρία 

 

Παρατήρηση 3 

 

Στην παράγραφο 26 τονίζονται τα εξής: «Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν, ως θέμα πολιτικής, αποφύγει την παροχή αμυντικού υλικού και υπηρεσιών προς την Κυπριακή Δημοκρατία, η Κυβέρνηση της Κύπρου έχει, στο παρελθόν, καταφύγει στην απόκτηση αμυντικού υλικού από άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων χωρών, όπως η Ρωσία, που συνιστούν πρόκληση για τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών ανά τον κόσμο». Αυτή η παράγραφος δεν μπορεί να απομονωθεί, παρά μόνο να συνδεθεί με εκείνη που αναγνωρίζει ότι θα πρέπει να τερματιστεί η άρση του εμπάργκο στρατιωτικού υλικού σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η παράγραφος 26 θα μπορούσε να ήταν ενοχλητική  ως προς το σκέλος που αναφέρει ότι η αγορά όπλων από τη Ρωσία συνιστούσε πρόκληση για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Αυτή είναι η θέση των Αμερικανών. Και είναι δημοσίως γνωστή και προφανώς εμείς διαφωνούμε. Διότι ήταν δική τους ευθύνη το γεγονός ότι καταφύγαμε στη Μόσχα εφόσον εκείνοι δεν μας πωλούσαν όπλα και ευνοούσαν τον θύτη αντί το θύμα. Η πρόθεση για άρση του εμπάργκο σε βάρος της Κύπρου αποδεικνύει ότι τα συμφέροντα των Αμερικανών αλλάζουν έστω και μερικώς στην περιοχή και ότι έχουν πολιτική πρόθεση για αναβάθμιση των σχέσεών τους με την Κύπρο.   Ακριβώς τώρα, για να μη θεωρούν ότι η αγορά ρωσικών όπλων είναι πρόκληση, προτίθενται να μας ανοίξουν τη δική τους αγορά και ως εκ τούτου εμείς θα πρέπει να εξετάσουμε κάτω από ποιες συνθήκες μπορούμε να αρπάξουμε την ευκαιρία, χωρίς υποτακτικές κινήσεις και άσκοπους αφορισμούς.  

 

Τα οπλικά συστήματα 

 

Παρατήρηση 4 

 

Στο  ΤΜΗΜΑ 3 του νομοσχεδίου και στη ΔΗΛΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ υπογραμμίζεται στην παράγραφο 9 ότι «η πολιτική των ΗΠΑ είναι να υποστηρίξει τις προσπάθειες για αντιμετώπιση της παρέμβασης και επιρροής της Κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω αυξημένης συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας με την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, για να συμπεριλάβουν την ανταλλαγή  πληροφοριών, τον κυβερνοχώρο και την επίγνωση της κατάστασης στον θαλάσσιο τομέα». Και στις υπόλοιπες  παραγράφους προστίθενται τα ακόλουθα:  

 

«13) Να παροτρύνει χώρες στην περιοχή να αρνηθούν λιμενικές υπηρεσίες σε πλοία της Ρωσικής Ομοσπονδίας που 

αναπτύσσονται για στήριξη της κυβέρνησης του Μπασάρ Αλ-Άσαντ στη Συρία.

 14) Να υποστηρίξει κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου.

15) Να εφαρμόσει πλήρως τις σχετικές πρόνοιες του Νομού Περί Αντιμετώπισης των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων για να εμποδιστεί η επέμβαση της Κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην περιοχή.

16) Να υποστηρίξει προσπάθειες από χώρες στην περιοχή για απενεργοποίηση του στρατιωτικού εξοπλισμού που παρέχεται από την Κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας προς όφελος εξοπλισμού που παρέχεται από το ΝΑΤΟ και συμμαχικές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ και,

17) Να υποστηρίξει σθεναρά την ενεργό και ισχυρή συμμετοχή του Ισραήλ, της Κύπρου και Ελλάδας στο Εταιρικό Πρόγραμμα Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας».

 

Το ΑΚΕΛ προβάλλει ενστάσεις επί τριών σημείων: 

 

Πρώτο, η αντικατάσταση των ρωσικών οπλικών συστημάτων και δη αυτών που διαθέτει η Κύπρος από αμερικανικά ή ευρωπαϊκά. Μάλιστα, ο ΓΓ του ΑΚΕΛ αναφέρθηκε σε δισεκατομμύρια, τα οποία ενδέχεται να δαπανηθούν και ότι δεν είναι η ώρα για δαπάνες σε εξοπλιστικά συστήματα. Η αγορά εξοπλιστικών συστημάτων δεν είναι χαμένα χρήματα αλλά ενισχύει την ασφάλεια και την κυριαρχία των πολιτών και του κράτους από ξένες απειλές. Πόσω μάλλον όταν η απειλή είναι ήδη μέσα στο κράτος σου.    

 

Δεύτερο, ο ΓΓ του ΑΚΕΛ διαφωνεί με τη θέση ότι δεν θα πρέπει να δοθούν διευκολύνσεις στη Ρωσία για να στηρίξει το καθεστώς Άσαντ.  Αλίμονο εάν επιμένουμε να δίνουμε είτε άμεσα είτε έμμεσα στήριξη σε ένα καθεστώς που αποδεδειγμένα ήταν αντιδημοκρατικό και απάνθρωπο. Ο λαός της Συρίας μπορεί να αποφασίσει για το μέλλον του.      

 

Τρίτο, διαφωνεί το ΑΚΕΛ με την  προσπάθεια των ΗΠΑ να μειώσουν την επιρροή της Ρωσίας στην Κύπρο, και στην περιοχή. Αυτή είναι η άποψη των ΗΠΑ σε δικό τους νομοσχέδιο. Τι ανέμενε κάποιος να γράψουν; Ότι θα συνεργαστούν οι ΗΠΑ μαζί μας για την αναβάθμιση του ρόλου της Ρωσίας, ειδικώς όταν η Μόσχα μπαίνει στα χωράφια των Αμερικανών, δηλαδή στην Τουρκία; Ανάλογα ήταν και τα εσωτερικά σημειώματα των Ρώσων όταν μας πωλούσαν τους S-300, τους Buk, τους TOR - M1 και τα T-80. Δηλαδή οι Ρώσοι, όταν μας τα πωλούσαν, το έπρατταν από αγάπη ή επειδή οι ΗΠΑ τούς έδιναν την ευκαιρία να ενισχύσουν τη δική τους επιρροή επί της Κύπρου σε βάρος αυτής  των Αμερικανών; Τι έπρεπε να πούμε τότε στους Ρώσους; Μη μας δώσετε τα οπλικά συστήματα και να μείνουμε στο έλεος των Τούρκων επειδή θα ενοχλούνταν οι ΗΠΑ; Το τονίζουμε αυτό, διότι εάν απειλείται σήμερα η μείωση της ρωσικής επιρροής, είναι διότι η ίδια η Μόσχα επέλεξε να παίξει με την Τουρκία και να μείνει εκτός του ενεργειακού σχεδιασμού της Λευκωσίας. 

 

Συνεταιρισμός για την Ειρήνη και Patriot 

 

Τα ανωτέρω σχόλια είναι συναφή με το ΤΜΗΜΑ 5  του νομοσχεδίου που αναφέρεται στην «ΑΚΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΙΔΩΝ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ». Στο τμήμα αυτό τονίζονται και τα εξής, επί των οποίων εκφράζει τις ανησυχίες του το ΑΚΕΛ: «Είναι η αίσθηση της Γερουσίας ότι:

 

1) η άμεση πώληση ή μεταφορά όπλων/εξοπλισμού από τις Ηνωμένες Πολιτείες προς την Κυπριακή Δημοκρατία θα προωθούσε τα συμφέροντα ασφάλειας των ΗΠΑ στην Ευρώπη βοηθώντας να μειωθεί η εξάρτηση της Κυβέρνησης της Κύπρου από άλλες χώρες για υλικά που σχετίζονται με την άμυνα, συμπεριλαμβανομένων χωρών που συνιστούν απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ σε ολόκληρο τον κόσμο, και

2) είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτείων – 

Α) να συνεχίζουν να υποστηρίζουν τις προσπάθειες μέσω του ΟΗΕ προς μια συνολική λύση στη διαίρεση της Κύπρου, και

Β) για την Κυπριακή Δημοκρατία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟϊκό πρόγραμμα του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη.

 

Τα ανωτέρω για τα οποία  ανησυχεί το ΑΚΕΛ είναι συναφή με την παράγραφο 16 του νομοσχεδίου για την ανταλλαγή και πώληση των ρωσικών οπλικών συστημάτων, που διαθέτει η Κύπρος με άλλα, αμερικανικά και ευρωπαϊκά, καθώς και για τη συμμετοχή στο  ΝΑΤΟϊκό πρόγραμμα του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη (ΣγΕ). Επί τούτων θα μπορούσαν να επισημανθούν τα ακόλουθα: 

 

Α. Πολλές χώρες εκτός του ΝΑΤΟ και πρώην κομμουνιστικές συμμετέχουν στο ΣγΕ. Ακόμη και η Ρωσία συμμετείχε στο παρελθόν. Η  Τουρκία έχει δικαίωμα βέτο και θα το ασκήσει. Σε αυτήν την περίπτωση, αφενός η Άγκυρα θα έρθει σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ  εφόσον αυτές ευνοούν την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφετέρου η Λευκωσία θα δύναται: 

 

1. Να επιχειρηματολογεί με τη στήριξη των ΗΠΑ και άλλων ΝΑΤΟϊκών χωρών στην ΕΕ ότι  δεν ευθύνεται η κυπριακή Κυβέρνηση για τα προβλήματα που παρατηρούνται στις σχέσεις ΝΑΤΟ – ΕΕ λόγω της μη επίλυσης του Κυπριακού, αλλά η Άγκυρα. 

2. Να επιχειρηματολογεί  με τη στήριξη των ΗΠΑ στην εξουδετέρωση του τουρκικού ισχυρισμού  ότι είμαστε ακόμη ο επιτήδειος ουδέτερος του ψυχρού πολέμου. 

Συνεπώς, η συμμετοχή στον ΣγΕ συνάδει με τη βελτίωση των σχέσεων Κύπρου - ΗΠΑ και με τη μερική αποδυνάμωση των σχέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας.

Β. Δεν μας αναγκάζουν οι ΗΠΑ να απαλλαγούμε από το ρωσικό στρατιωτικό υλικό. Αυτό δεν προκύπτει από το κείμενο. Έχει, όμως, μερικώς δίκαιο το ΑΚΕΛ. Ότι, δηλαδή, αυτό υπονοείται και αυτό λέγεται πίσω από τις κλειστές πόρτες. Αυτή δεν είναι μια μονομερής πολιτική των ΗΠΑ για την Κύπρο αλλά αφορά  όλους, και σχετίζεται με τη συμβατότητα, την ασφάλεια  και το οικονομικό όφελος, καθώς και με τη  δημιουργία εξαρτησιακών σχέσεων. Συνεπώς, εφόσον η ασφάλεια και άμυνα είναι αναγκαία για την Κύπρο, λόγω της τουρκικής απειλής, τότε η δική μας πρόταση θα έπρεπε να ήταν πιο προχωρημένη: Πρώτο, αντικατάσταση των ρωσικών αντιπυραυλικών συστημάτων, που σήμερα διαθέτουμε, με Patriot και άλλα σύγχρονα εξοπλιστικά συστήματα, που θα καλύπτουν μαζί με τις δυνάμεις των ΗΠΑ στην περιοχή την Κυπριακή ΑΟΖ στο πλαίσιο των κοινών και άλλων  ενεργειακών συμφερόντων.  Δεύτερο, τη σύνδεση της κυπριακής με την ισραηλινή και την ελληνική Αεράμυνα με τη συμμετοχή των ΗΠΑ στο πλαίσιο της υπογραφής ενός αμυντικού συμφώνου μη επιθέσεως και κοινής άμυνας έναντι εξωτερικών απειλών και προάσπισης  των κοινών ενεργειακών συμφερόντων.        

  

Κριτική στις ΗΠΑ και αυτοκριτική του ΑΚΕΛ  και ο Ουραγός

 

Αλλά η ανησυχία όλων, και όχι μόνο του ΑΚΕΛ, είναι η εξής: Οι ΗΠΑ μπορεί να θέλουν να μας χρησιμοποιήσουν στα προβλήματα που έχουν με την Τουρκία, και μετά, όταν τα βρουν με την Άγκυρα, να μας πετάξουν και να χάσουμε ταυτοχρόνως την όποια στήριξη έχουμε από τη Ρωσία. Ο προβληματισμός είναι καίριος και απολύτως ορθώς. Γι’ αυτό και εμείς θα πρέπει να οικοδομήσουμε μια στρατηγική, κατά τρόπον ώστε να δεθούν από τώρα τα συμφέροντά μας με εκείνα των Αμερικανών και των Ισραηλινών, καθώς και με εκείνα της ΕΕ, κυρίως μέσω της ενέργειας, για να  μην έχουμε κόστος και να μην εμφανιστούμε ως αναλώσιμοι των ΗΠΑ. Συνεπώς, η συμμαχία με το Ισραήλ, την Ελλάδα και τις ΗΠΑ, στη βάση τμημάτων του νομοσχεδίου Μενέντεζ- Ρούμπιο και με δικέφαλο στρατηγικό στόχο, (α) τη διαφύλαξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, με ή χωρίς λύση, στη ζωή και (β) την ασφαλή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, αποτελεί μια εναλλακτική επιλογή σε πολιτικές και φόρμουλες που εφάρμοσαν με παταγώδη αποτυχία στο παρελθόν, όταν ήταν στην εξουσία, το ΑΚΕΛ, ο ΔΗΣΥ και το ΔΗΚΟ.  Μια τέτοια συμμαχία και στρατηγική έχει  καλύτερες προοπτικές από την πρόταση του ΑΚΕΛ για άμεση επανέναρξη των συνομιλιών, με μια Τουρκία πλήρως αδιάλλακτη και με τη διεξαγωγή διαλόγου κωφών, ο οποίος θα καταλήξει  σε μια λύση ομοσπονδίας με εκ περιτροπής Προεδρία. Και με την Τουρκία να επανακαθορίζει και να κλέβει την ΑΟΖ μας. Αυτά δεν αφορούν μόνο το ΑΚΕΛ, αλλά και την ηγεσία  του ΔΗΣΥ, η οποία  επιμένει να πιέζει τον Πρόεδρο να γίνεται ουραγός της πολιτικής του ΑΚΕΛ...