Το ενεργειακό και γεωπολιτικό σκηνικό στην περιοχή μας είναι... made in USA, με την Τουρκία να εξελίσσεται στον άτακτο και προβληματικό εταίρο, που αναγκάζει την Ουάσιγκτον να ενισχύει ακόμη περισσότερο τον ρόλο του Ισραήλ και να βλέπει με θετικό μάτι μια νέα περίοδο σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία εφόσον το επιδιώξει και η ίδια. Εφόσον δηλαδή το κομματικό σύστημα απαλλαγεί από σύνδρομα του παρελθόντος είτε άρνησης είτε υποταγής και εφόσον εκμεταλλευθεί η Λευκωσία τα ρήγματα στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας προτού καλυφθούν. Ο λαός μας λέει ότι στη βράση κολλά το σίδερο. Η μετάφραση που δίνεται σε επίπεδο διεθνών σχέσεων και στρατηγικής είναι η εξής: Σύγκλιση συμφερόντων και εφαρμογή της αρχής ο εχθρός του εχθρού είναι φίλος με οικοδόμηση εναλλακτικής στρατηγικής επιλογής σε βάθος χρόνου όπως είναι ο άξονας Ελλάδας -Κύπρου - Ισραήλ και ο EastMed. Ή ακόμη και η κατασκευή τερματικού στην Κύπρο με τις ευλογίες των ΗΠΑ.

 

Ο διπλός στόχος

Τονίζονται τα ανωτέρω διότι κατά την τελευταία συνάντηση του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη με τον Βοηθό Υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάθιου Πάλμερ έγινε λόγος για τον ρόλο τον οποίο οι Αμερικανοί θέλουν να έχει η Κύπρος στην ανατολική Μεσόγειο λόγω των υδρογονανθράκων. Βεβαίως, θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Η Κύπρος δεν μπορεί να ανταγωνιστεί μόνη την Τουρκία, ούτε να καλύψει τις ανάγκες των ΗΠΑ με τον τρόπο που μέχρι πρότινος έπραττε η Άγκυρα. Όμως από την άλλη, δεν πρέπει να είμαστε κοντόφθαλμοι. Είναι αξίωμα των διεθνών σχέσεων ότι ο αδύνατος μπορεί να επιβιώσει και να γίνει ισχυρότερος μόνο μέσα από συμμαχίες. Συνεπώς, την Κύπρο θα πρέπει να τη δούμε στρατηγικά και κυρίως στο πλαίσιο της συμμαχίας με το Ισραήλ. Στο πλαίσιο της συμμαχίας με το Ισραήλ, την Ελλάδα και την ΕΕ, οι συντελεστές ισχύος ενός μικρού κράτους και δη της Κύπρου αλλάζουν προς το θετικότερο, εφόσον υπάρχει στρατηγική η οποία να επιβάλλει στη συγκεκριμένη περίπτωση δυο στόχους: Ο ένας είναι η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή και ο άλλος είναι η ασφαλής εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.

Τουρκικές διευκρινίσεις 

Οι δυο αυτοί στόχοι σχετίζονται με τη λύση και τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Και επί τούτου εξηγούμαι: Την περασμένη Κυριακή είχαμε δημοσιεύσει τμήματα του τουρκικού εγγράφου επί τη βάσει του οποίου ενημερώθηκαν στην Άγκυρα οι πρέσβεις των κρατών-μελών της ΕΕ. Σημειώνουμε σχετικά ότι η Τουρκία διευκρίνισε τα εξής: 1. Θα επανακαθοριστούν οι ΑΟΖ μετά τη λύση. Συνεπώς, εάν εξευρεθεί λύση ομοσπονδιακή και εκτός του πλαισίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, η ΑΟΖ που έχουμε σήμερα θα αλλάξει. Και προφανώς θα ανοίξουν οι Ασκοί του Αιόλου. Ή θα υποκύψουμε ως το αδύναμο μέρος ή από τώρα θα επιδιώξουμε τη δημιουργία γεωπολιτικών τετελεσμένων τα οποία δύσκολα θα ανατραπούν στη συνέχεια. Τι σημαίνει τετελεσμένα; Σημαίνει το δέσιμο των δικών μας οικονομικών και ενεργειακών συμφερόντων, καθώς και αυτών της ασφάλειας με εκείνα των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της ΕΕ στη βάση κοινών πολιτικών και στρατηγικών επιλογών που θα αντέχουν σε βάθος χρόνου. 2. Θα συνεχίσει τις ενέργειές της εντός των περιοχών όπου η ίδια θεωρεί ότι βρίσκεται η υφαλοκρηπίδα της και εκεί όπου βρίσκεται η λεγόμενη υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ των Τουρκοκυπρίων τους οποίους, όπως ισχυρίζεται, έχει χρέος να υπερασπίζεται. Ταυτοχρόνως, τονίζει ότι δεν θα γίνει δεκτή καμιά μονομερής απόφαση των Ελληνοκυπρίων επί του θέματος των υδρογονανθράκων και ότι οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται από κοινού μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Και τώρα και στο μέλλον. Δηλαδή αυτό θα συμβαίνει και μετά τη λύση, αφού βασικός νέος όρος για την επανέναρξη των συνομιλιών είναι όπως οι Τουρκοκύπριοι έχουν μια μορφή βέτο στη λήψη των αποφάσεων για την ενέργεια. Και μέσω αυτών η Τουρκία.

Το δίλημμα

Υπό αυτές τις συνθήκες είναι πρόδηλο ότι δεν υπάρχει αλλαγή πολιτικής της Άγκυρας και ότι θέλει τις συνομιλίες για να διαλύσει την Κυπριακή Δημοκρατία, να επανακαθορίσει τις ΑΟΖ, καθώς και να έχει βέτο στις ενεργειακές και άλλες αποφάσεις του νέου πολιτειακού συστήματος, που θα προκύψει από τη λύση ως συνέχεια του λεγόμενου κεκτημένου όπως αυτό έχει καταγραφεί προ του και κατά το Κραν Μοντανά. Το δίλημμα λοιπόν δεν είναι εάν θα πάμε ή όχι σε μια ομοσπονδιακή λύση που θα διαλύει την Κυπριακή Δημοκρατία, θα επανακαθορίζει τις ΑΟΖ και θα παραχωρεί βέτο στην Άγκυρα στις λήψεις των ενεργειακών αποφάσεων αλλά, κατά πόσο θα οικοδομηθεί μια στρατηγική η οποία: 1. Θα επιτρέπει την ασφαλή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, η οποία συνδέεται με την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ΑΟΖ της. Διότι χωρίς την Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα υπάρχει η υφιστάμενη ΑΟΖ ειδικώς, λόγω του ομοσπονδιακού χαρακτήρα της λύσης. 2. Θα επιτρέπει την ενίσχυση των υφιστάμενων συμμαχιών και τη γεωπολιτική αναβάθμιση της Κύπρου μέσα από αυτές, καθώς και τη δημιουργία αποτρεπτικών έναντι των τουρκικών απειλών πολιτικών και νέων καλύτερων συνθηκών διαπραγμάτευσης στο Κυπριακό, χωρίς την επιβολή τουρκικών όρων. Αυτά θα προκύψουν υπό την προϋπόθεση ότι θα εκμεταλλευθούμε τη συγκυρία με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ και θα τη μετατρέψουμε σε εναλλακτική πολιτική, που θα εξυπηρετεί κοινά οικονομικά, στρατιωτικά και ενεργειακά συμφέροντα.                                                                                                                                                                          

Τι λένε οι ΗΠΑ

Ας δούμε τώρα τι διαβίβασε το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και μάλιστα λίαν προσφάτως προς τη Λευκωσία:

Πρώτο, ευνοεί την άρση του εμπάργκο όπλων που θα ισχύσει σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, διότι, όπως λέγεται, η εξέλιξη αυτή συνάδει με τον ρόλο της Κύπρου στην περιοχή, αφού εκτός των τουρκικών απειλών ενδέχεται να προκύψουν και άλλες λόγω των ενεργειακών ζητημάτων.

Δεύτερο, η απομάκρυνση της Ειρηνευτικής Δύναμης από την Κύπρο δεν αφορά μόνο εμάς, αλλά είναι γενικότερη πολιτική της Ουάσιγκτον. Όμως, ως αποτέλεσμα και των πρόσφατων προκλήσεων στη νεκρή ζώνη στην περιοχή της Δένειας, το Αμερικανικό ΥπΕξ κατανοεί τη σημασία της παραμονής Κυανοκράνων στην Κύπρο. 

Τρίτο, την ανησυχία των Αμερικανών για τις συμμαχικές απιστίες του Ερντογάν με τη Μόσχα, τον αρνητικό  ρόλο της Τουρκίας γενικότερα, και ειδικότερα στα θέματα της κυπριακής ΑΟΖ. Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν και σέβονται τα κυριαρχικά και τα ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα προχωρήσουν σε διπλωματικά διαβήματα προς την Άγκυρα για να γίνει σεβαστή η νομιμότητα, παρά το γεγονός ότι είναι προβληματικές οι σχέσεις τους με την Ουάσιγκτον. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η επιρροή τους επί της Άγκυρας έχει μειωθεί σε βαθμό που να είναι η κατάσταση ανεξέλεγκτη. Οι Αμερικανοί οτιδήποτε άλλο θέλουν εκτός από ένταση. Θεωρούν δε, ότι η τουρκική στάση δεν βοηθά τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιοι θα ήθελαν να προχωρήσουν τα ενεργειακά ζητήματα.

Τέταρτο, θα συνεχίσουν οι ΗΠΑ την πρακτική του 3 συν 1. Δηλαδή της συμμετοχής τους στην τριμερή Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, την οποία θεωρούν ως σημαντική συνεργασία σε όλα τα επίπεδα και δη στα ενεργειακά.   

Οι ζημιές της επανασυγκόλλησης

Εκ των πραγμάτων η Κύπρος βρίσκεται σε ένα κομβικό ιστορικό σημείο ως προς τη λήψη αποφάσεων. Μια γενικότερη στροφή προς τις ΗΠΑ, με την απαιτούμενη προσοχή και αξιοπρέπεια, χωρίς δηλαδή υποτακτικές κινήσεις και πολιτικές, που δεν θα γίνουν σεβαστές από τους Αμερικανούς, η Κυβέρνηση και τα κόμματα θα πρέπει να προχωρήσουν σε μια αναθεώρηση των μέχρι σήμερα πολιτικών τους με τους Αμερικανούς, όπως συνέβη και με τους Ισραηλινούς. Ούτε ο αρνητισμός ούτε τα σύνδρομα του παρελθόντος και τα ΝΑΤΟ, CIA, Προδοσία βοηθούν, αλλά ούτε και οι τεμενάδες στον ηγεμόνα. Εκείνο που ρεαλιστικά μπορεί να εφαρμοστεί είναι η σύγκλιση και το δέσιμο συμφερόντων. Εάν δεν εκμεταλλευθούμε τη συγκυρία για την οικοδόμηση στρατηγικής βάθους θα κινδυνέψουμε να πληρώσουμε μια πιθανή επανασυγκόλληση των σχέσεων Τούρκων και Αμερικανών, που θα δημιουργήσει τις συνθήκες για ένα νέο σκηνικό made in USA, επί τη βάσει του οποίου θα αλλάζουν και  οι ΑΟΖ και θα παραδίδεται η Κύπρος στον έλεγχο της Άγκυρας. Αληθές είναι ότι δεν μας προβληματίζει μόνο η τουρκική πολιτική της οποίας η επιθετικότητα καλπάζει, αλλά και η δική μας ηγεσία. Εδώ είχαμε αποχή της τάξης του 60% σχεδόν στις ευρωεκλογές και μάλλον, για άλλη μια φορά, τίποτε δεν θέλουν να καταλάβουν τα κομματικά κατεστημένα διότι, αυτό που τους ενδιαφέρει δεν είναι το ποσοστό της συμμετοχής στις κάλπες, αλλά τα κομματικά τους ποσοστά. Δεν δείχνουν ότι κατανοούν ή δεν θέλουν να κατανοούν τι συμβαίνει με τους πολίτες, με τις εξελίξεις στην περιοχή μας, καθώς και ότι θα πρέπει να πάρουν σοβαρές αποφάσεις με εναλλακτικά σχέδια Β και Γ. Γράφονται αυτά υπό την έννοια οι ηγεσίες μας να μπορούν να λάβουν αποφάσεις.  Ενδεχομένως, να μην μπορούν. Θυμίζουν, πάντως, την ιστορία της μαντάμ Σουσού, η οποία περπατούσε κουνιστή και λυγιστή με τη μύτη ψηλά και ενώ τα παιδιά της γειτονίας της έφτυναν και την κοροϊδεύαν, εκείνη άνοιγε ομπρέλα προσποιούμενη ότι ουδέν σημαντικό συνέβαινε παρά μόνο ότι ψιχάλιζε...