Η υφήλιος βρίσκεται πλέον ενώπιον κατακλυσμιαίων αλλαγών και ανατροπής της γεωπολιτικής πραγματικότητας με την επικράτηση της πολιτικής της ισχύος, της διπλωματίας της κανονιοφόρου. "Οι καιροί αλλάζουν, οι συμμαχίες αλλάζουν και η στρατιωτική ισορροπία αλλάζει": Thomas de Waal, συνεργάτης του Carnegie.

Πολιτικοί αναλυτές , όπως ο Κωνσταντίνος Φίλης, καθηγητής-Διεθνολόγος και ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, υποστηρίζουν ότι η ρήξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής της διπλωματικής των πολιτικής του παρελθόντος, η αποκαθήλωση των αξιών, καθώς και η ανάδυση νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την Ελλάδα και για την Κύπρο. Όπως και η περιφρόνηση κάθε εννοίας του διεθνούς δικαίου,  επί του οποίου η χώρα μας στηρίζεται για τη διεκδίκηση των δικαίων και δικαιωμάτων του λαού της. Το τι θα συμβεί στην Ουκρανία αφορά άμεσα την Κύπρο και την Ελλάδα. Ανησυχία εμφιλοχωρεί κατά πόσον η Ευρώπη θα ταχθεί σταθερά ενάντια στον αναθεωρητισμό, θα υποστηρίξει το απαραβίαστο των συνόρων και τον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας, αρχές οι οποίες κωδικοποιήθηκαν στην Τελευταία Πράξη του Ελσίνκι, Helsinki Final Act 1975. 

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έδειξε ότι συμπαθεί αυταρχικούς ηγέτες χωρών με τους οποίους αρέσκεται να διαβουλεύεται. Πρόσφατα, εκδήλωσε δημοσίως τον θαυμασμό του για τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον αυταρχικό νεο-οθωμανό ηγέτη, τον κατ´ εξοχή αναθεωρητικό στον οποίο σχεδόν παραχώρησε τη Συρία! Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καταβάλλει έντονες προσπάθειες να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία. Ταυτόχρονα δηλώνει ετοιμότητα να συμμετάσχει η Άγκυρα στις εγγυήσεις για την ασφάλεια της χώρας με την αποστολή τουρκικών στρατιωτικών αποσπασμάτων. Είναι γεγονός ότι η Τουρκία, λόγω μεγέθους του στρατού της και συμμετοχής της στο ΝΑΤΟ, θεωρείται τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και από την Ευρώπη ως χρήσιμη και απαραίτητη για τη Δύση, ενώ δεν είναι διατεθειμένες να αφήσουν την Άγκυρα στο περιθώριο και στην περαιτέρω διολισθήση προς τον ευρασιανισμό. Η Άγκυρα δεν αποκρύβει τις προθέσεις της να συμμετάσχει στην ευρωπαική προσπάθεια για την άμυνα και ασφάλεια της Ευρώπης. Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατα επανέφερε με δηλώσεις των Τούρκων επισήμων την πρόθεση και επιθυμία της χώρας για ένταξη ως πλήρους μέλους της Ευρωπαικής Ένωσης.  

Ο Βρετανός Πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ακολουθώντας τ’ αχνάρια της ιστορικής αντιπαλότητας και ανταγωνιστικότητας της Γηραιάς Αλβιώνος έναντι της ρωσικής αυτοκρατορίας, έσπευσε ν’ αναλάβει ηγετικό ρόλο στην εξασφάλιση υποστήριξης της Ουκρανίας μετά το φιάσκο της συνάντησης Τράμπ με Ζελένσκι στο Οβάλ γραφείο. Συγκάλεσε σύνοδο στο Λάνκαστερ Χάουζ μικρού αριθμού ηγετών ευρωπαϊκών χωρών, τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και το ιερατείο των Βρυξελλών, σύνολο 19 άτομα, περιλαμβανομένης της Τουρκίας προς τον σκοπό συζήτησης της νέας αρχιτεκτονικής ασφαλείας της Ευρώπης.

Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια μοναδική στιγμή για την ασφάλειά της, τόνισε στη σύνοδο ο Βρετανός Πρωθυπουργός. Για την ασφάλεια της Ευρώπης, στην οποία περιλαμβάνεται η Κύπρος και η Ελλάδα, εκλήθη να συνεισφέρει και η Τουρκία, η οποία κατέχει παράνομα ευρωπαϊκό έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο οποίο διατηρεί στρατό κατοχής, η χώρα η οποία απειλεί την γείτονά της Ελλάδα και παρεμποδίζει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς των χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο. Η χώρα, η οποία στηρίζει την τρομοκρατική Χαμάς και εργαλειοποιεί τους παράνομους μετανάστευσης σε βάρος της Ευρώπης.  

Είναι η Ευρώπη σε θέση να επανεξοπλισθεί και να κτίσει την κοινή της άμυνα βασιζόμενη εξολοκλήρου σε ίδιες δυνάμεις; Πολλοί αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες. Ιδιαίτερα με την προοπτική να εισέλθει η Τουρκία από το παράθυρο στην Ευρώπη.  

*Πρέσβης ε.τ.  
 
 
 

Η διατάραξη των ισορροπιών στην πολύπαθη και ταραγμένη περιοχή της Μέσης Ανατολής έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ασταθούς περιβάλλοντος, εντός του οποίου οι εμπλεκόμενες δυνάμεις της περιοχής, και όχι μόνο, δρουν με στόχο την προώθηση και διασφάλιση των δικών τους συμφερόντων, ανεξαρτήτως κόστους των λαών της περιοχής. Και παρατηρείται το φαινόμενο των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων και επιδιώξεων, ακόμα και μεταξύ μέχρι πρότινος συνεργαζομένων εταίρων.

Η απρόβλεπτη επίθεση της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, η οποία χαρακτηρίσθηκε ως τρομοκρατική τζιχαντιστική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, κατά της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Συρίας, του Χαλεπίου, η κατάληψή της και η εδραίωση της κατοχής της από τους τζιχαντιστές δημιούργησαν νέα κατάσταση πραγμάτων επί του συριακού εδάφους, με εν δυνάμει απειλή κατά του καθεστώτος του Προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ. Ήδη, οι δυνάμεις της τρομοκρατικής οργάνωσης προελαύνουν προς τη σημαντική πόλη Χάμα καθ’ οδόν προς τη Δαμασκό. 

Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ αλλά και εταίρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, εμφανίζεται να στηρίζει και εξοπλίζει τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ τόσο στην επίθεση αστραπή κατά συριακών πόλεων, όσο και στην προσπάθεια ανατροπής του Άσαντ. Η Άγκυρα δεν έκρυψε την ικανοποίησή της για τα μέχρι στιγμής επιτεύγματα των τζιχαντιστών. Ο αρχηγός των Γκρίζων Λύκων και εταίρος του Προέδρου Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, εύχαρις έσπευσε να δηλώσει ότι το Χαλέπι στη Συρία είναι τουρκικό και μουσουλμανικό ώς το κόκκαλο. Σημειωτέον ότι η ιστορία που θέλει να ξεχνά ο Μπαχτσελί αναφέρει ότι η πόλη κτίστηκε από τον Σέλευκο Α Νικάτωρα προ Χριστού και ονομάστηκε Βέροια. Το 637 μ.Χ. κατακτήθηκε από τους Άραβες. Και συνεχίζει ο Μπαχτσελί: "Το τουρκικό έθνος γνωρίζει τη γεωγραφία του και της Συρίας και φέρει στην ψυχή του αυτές τις γεωγραφίες της καρδιάς και του πολιτισμού του". 

Πλήρης δηλαδή ταύτιση με τις θέσεις Ερντογάν για τα σύνορα της καρδιάς του αλλά και απόδειξη της σταθερής προσήλωσης της Άγκυρας στο "όραμα" της ανάκτησης εδαφών που ανήκαν κάποτε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ήδη, από το 1920, στην τελευταία σύνοδο της οθωμανικής Βουλής, υιοθετήθηκε διακήρυξη που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως ο τουρκικός Εθνικός Όρκος και περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, ως σύνορα της μελλοντικής Τουρκικής Δημοκρατίας τις περιοχές του Κιρκούτ, της Θεσσαλονίκης, του Χαλεπίου και της Μοσούλης, ενώ το καθεστώς της Δυτικής Θράκης "θα καθοριστεί με την ψήφο των κατοίκων".  

Υπό το βάρος των κρίσιμων εξελίξεων για τη συνέχιση της διακυβέρνησης της χώρας, ο Πρόεδρος Άσαντ κατήγγειλε ότι η επέλαση των τζιχαντιστών στόχ έχει τον ανασχεδιασμό του χάρτη της Μέσης Ανατολής με τη διάλυση κρατών "σύμφωνα με τα συμφέροντα της Αμερικής και της Δύσης". Η αδυναμία της Ρωσίας να σπεύσει σε βοήθεια του Άσαντ, εξαιτίας της αφαίμαξης που υφίσταται στον πόλεμο με την Ουκρανία και τη Δύση, η αδυναμία του συμμάχου Ιράν μετά τα κτυπήματα από το Ισραήλ καθώς και η αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ καθιστούν το καθεστώς ευάλωτο με απρόβλεπτες συνέπειες.  

Η διεθνής κοινότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, κράτη-μέλη της οποίας έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιοχή, παρουσιάζονται αδύναμες στην ανάληψη δράσης προς αποφυγήν των κινδύνων για την περιφερειακή ασφάλεια.  

* Πρέσβης ε.τ.