Στις 31.7.2018 το Sigmalive έγραψε με τίτλο « Αποκαλυπτικό: Σύσκεψη στη Νομική Υπηρεσία για τις Βρετανικές Βάσεις», αναφερόμενο στην αίτηση που έκανε η Δημοκρατία του Μαυρίκιου στα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία σε γενική συνέλευσή τους, στις 22 Ιουνίου, ενέκριναν, πλειοψηφικά, την καταχώριση προσφυγής εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αξιώνοντας την αποχώρηση των βρετανικών στρατιωτικών βάσεων από το έδαφός του.
Με την προσφυγή αυτή, ζητείται ουσιαστική νομική γνωμάτευση κατά πόσο οι εν λόγω στρατιωτικές βάσεις καταπατούν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης επί όλου του εδάφους πρώην αποικίας.
(Η Δημοκρατία του Μαυρίκου είναι ένα μικρό κράτος στον Ινδικό Ωκεανό, που πήρε την ανεξαρτησία του από τους Βρετανούς αποικιοκράτες το 1968).
Το δημοσίευμα τονίζει ότι «Θα πρέπει να σημειωθεί πως η διαχρονική θέση που εκφράζει η Κύπρος είναι πως οι Βρετανικές Βάσεις δεν είναι αποικιακό καθεστώς, συνεπώς ουδέποτε έχουμε αξιώσει την αποχώρησή τους».
Αποικιακά κατάλοιπα
Όμως, είχαμε μια νέα νομική εξέλιξη στο Λονδίνο στις 30 Ιουλίου 2018, το Interim Judgement (Παρεμπίπτουσα Απόφαση) του Supreme Court of the United Kingdom (Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου) σε μια υπόθεση εναντίον του Υπουργού Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου που σχετίζεται με τις βρετανικές στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο. Το Ανώτατο Δικαστήριο με 7 Δικαστές απέρριψε τη θέση του Υπουργού Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου ότι το 1960 οι «Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων» μετατράπηκαν σε νέες οντότητες (new entities) που δημιουργήθηκαν το 1960 και που απέκτησαν ξεχωριστό καθεστώς και γνωμάτευσε -το Supreme Court - ότι οι περιοχές των βάσεων είναι αποικιακά κατάλοιπα.
Εδώ πρέπει να εξηγήσω ότι το Supreme Court, που πήρε την εν λόγω απόφαση στις 30 Ιουλίου 2018, καταρχήν δεν είναι το High Court και, επίσης, είναι υπεράνω και του Εφετείου, του Appeal’s Court. Το Supreme Court είναι η ανώτατη δικαστική αρχή στο Ηνωμένο Βασίλειο, γι΄αυτό η απόφασή του είναι τελική και υπεράνω όλων των άλλων αποφάσεων.
Απαγορευτικό Διάταγμα
Το Interim Judgement (Παρεμπίπτουσα Απόφαση) έχει απαγορευτικό διάταγμα όπως μη ανακοινωθούν τα ονόματα των εναγόντων, εκτός από τον πρώτο, τον Eldin Ramadan Bashir, εναντίον του Υπουργού Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, γι΄ αυτό δεν μπορώ να αναφέρω οτιδήποτε σχετικό. Υπάρχουν ακόμα κάποια σημεία στην υπόθεση που χρειάζονται διευκρινίσεις, τονίζεται στην απόφαση. Αλλά η θέση του Δικαστηρίου σχετικά με τις «Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων», θα αναμένεται να αλλάξει.
Εν συντομία, όμως, πρέπει να εξηγήσω ότι το θέμα ξεκίνησε από ένα δικαστήριο των βάσεων με τρεις δικαστές, εκ των οποίων οι δύο υποστήριξαν την θέση της Υπουργού Εσωτερικών, τότε ήταν η Τερέζα Μέι Υπουργός Εσωτερικών, ότι το 1960 οι βάσεις δημιουργήθηκαν ως NEW ENTITIES, όμως ο τρίτος δικαστής διαφώνησε μαζί τους. Το θέμα έφθασε στο Εφετείο στο Λονδίνο, το οποίο το 2017 διαφώνησε με τους δύο δικαστές και συμφώνησε με τη θέση του ενός, που διατηρούσε τη θέση ότι δεν ήσαν NEW ENTITIES, αλλά αποικιακά κατάλοιπα. Τελικά η υπόθεση έφθασε στο Supreme Court, το οποίο συμφώνησε με τον ένα δικαστή των Βάσεων και με το Εφετείο. Και στις 30 Ιουλίου του 2018 απέρριψε τη θέση του νυν Υπουργού Εσωτερικών Sajid Javid (του τρίτου μέχρι σήμερα στην υπόθεση, Τερέζας Μέι (2010-2016) Amber Rudd (2016-2018) Sajid Javid 2018-) και όλων των κατά σειρά Υπουργών Εσωτερικών, και αποφάνθηκε ότι όντως οι βάσεις είναι αποικιακά κατάλοιπα.
Ο δικαστής Justice Collender, ο δικαστής που διαφώνησε με τους άλλους δύο στο δικαστήριο των «Κυρίαρχων Περιοχών των Βάσεων», στην απόφασή του, διαφωνώντας με τους άλλους δύο συναδέλφους του και την Υπουργό Εσωτερικών, είναι σημαντικό να λεχθεί ότι χρησιμοποίησε απόσπασμα από τη δικηγορική Εγκυκλοπαίδεια, όπως αποκαλείται, το HALSBURY'S LAWS OF ENGLAND, και την οποία χρησιμοποίησε και το Εφετείο στη συνέχεια, συμφωνώντας μαζί του. Και το οποίο απόσπασμα λέγει:
«The Sovereign Base Areas of Akrotiri and Dhekelia consist of those portions of the colony of Cyprus that were not established by the Cyprus Act 1960 as the Independent Sovereign Republic of Cyprus and remain within Her Majesty's sovereignty and jurisdiction. They [i.e. the SBAs] are to be regarded, therefore, as constituting a colony acquired by conquest or cession as from 5 November 1914.»
Σε ελεύθερη μετάφραση στα ελληνικά: «Οι Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας αποτελούνται από εκείνα τα κομμάτια της αποικίας Κύπρου που δεν ανακηρύχθηκαν ως Ανεξάρτητη Κυρίαρχη Δημοκρατία της Κύπρου με το Cyprus Act 1960 και παρέμειναν στη δικαιοδοσία της κυριαρχίας της Αυτού Μεγαλειότητας. Αυτές (δηλαδή οι Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων) πρέπει να θεωρούνται, επομένως, ως να αποτελούν μια αποικία που αποκτήθηκε από κατάκτηση ή εκχώρηση στις 5 Νοεμβρίου του 1914»). (Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο προσάρτησε την Κύπρο σ΄ αυτό).
(Παρεμπιπτόντως, αυτή είναι και η διαχρονική θέση του καθηγητή Δρ. Κλέαρχου Α. Κυριακίδη, ο οποίος δικαιώνεται).
Ο Δικαστής MR JUSTICE COLLENDER αναφέρθηκε, επίσης, στις «Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων» ως «the rump of the British colony of Cyprus» «η ουρά της βρετανικής αποικίας της Κύπρος».
http://www.bailii.org/ew/cases/EWCA/Civ/2017/397.html
Ξεκαθαρίζω ότι το Supreme Court δεν αναφέρθηκε στα πιο πάνω, όμως τα συμπεράσματά του στις παραγράφους 69 και 71 συνηγορούν.
Στις παραγράφους 69 και 71 το Interim Judgement των 7 Δικαστών τονίζει πως «Το Cyprus Act του 1960 δεν άλλαξε το στάτους των «Κυρίαρχων Περιοχών των Βάσεων», αλλά απλά τις απέκλεισε από τη μεταφορά της επικράτειας στη νέα Κυπριακή Δημοκρατία… Το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχασε το 97% της νήσου Κύπρου, δεν άλλαξε το στάτους του 3% που κράτησε…», τονίζεται, μεταξύ άλλων, στην απόφαση.
ΗΤΤΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ/ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Επομένως, με τη γνωμάτευση αυτή του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου συνθλίβονται σε μεγάλη ήττα αμφότερες οι θέσεις, αφενός της Βρετανικής Κυβέρνησης που ισχυρίζεται ότι το 1960 οι βάσεις απέκτησαν νέες οντότητες (NEW ENTITIES) και, αφετέρου, η διαχρονική θέση που εκφράζουν οι κυπριακές κυβερνήσεις πως οι Βρετανικές Βάσεις δεν είναι, τάχα, αποικιακό καθεστώς, συνεπώς ουδέποτε έχουν αξιώσει την αποχώρησή τους.
Και αυτό, απλά γιατί δεν τόλμησαν ποτέ να ζητήσουν την αποχώρησή τους, για να μην ενοχλήσουν τις σχέσεις τους με το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως, όμως, γνωρίζει το Λονδίνο και παραδέχεται σε αποδεσμευμένα έγγραφά του, η παρουσία του στις βάσεις στην Κύπρο εξαρτάται από την ΚΑΛΗ ΘΕΛΗΣΗ των Κυπρίων. Και η ΚΑΛΗ ΘΕΛΗΣΗ των Κυπρίων, εκφράζεται με τη «διαχρονική θέση ότι οι βάσεις δεν είναι αποικιακό καθεστώς», η οποία, κατά συνέπεια, συμβαδίζει με τη βρετανική θέση και συμφέροντα.
Αυτή η απόφαση υπογραμμίζει για ακόμα μια φορά την ανεξαρτησία των Δικαστών στο Ηνωμένο Βασίλειο, που δεν δέχονται να άγονται και να φέρονται στις αποφάσεις τους από τις κυβερνήσεις και τις πολιτικές τους.
Μυστική Συμφωνία
Ένα άλλο στοιχείο που βγήκε στην επιφάνεια με το πόρισμα αυτό των 7 Δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου στην υπόθεση αυτή είναι ότι οι Αρχές των «Κυρίαρχων Περιοχών των Βάσεων» σύναψαν μυστική συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία το 2005, όμως αυτή η συμφωνία δεν καταγράφτηκε από καμία πλευρά. Συγκεκριμένα, η Απόφαση στην παράγραφο 30 του Interim Judgement γράφει ότι «Δεν υπάρχει γραπτό τεκμήριο της συγκεκριμένης συμφωνίας ή κατανόηση του περιεχομένου, ούτε του ακριβούς κειμένου ούτε ακόμα της ημερομηνίας που συνήφθη».
Και τίθεται τώρα το ερώτημα, με την αποκάλυψη αυτής της μυστικής συμφωνίας: Ποία είναι αυτή και γιατί κρατείται μυστική από αμφότερες τις πλευρές; Πόσες άλλες άραγε μυστικές συμφωνίες υπάρχουν που δεν γνωρίζει ο λαός;
Σημειώνεται ότι το θέμα της συμφωνίας μεταξύ των Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Διοίκησης των Βάσεων που αποκαλύφθηκε ότι έγινε το 2005 αλλά δεν βρέθηκε, είναι ένα από θέματα που εκκρεμούν για περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης, προτού το Ανώτατο Δικαστήριο φθάσει στην τελική του απόφαση.
Τέλος, ακόμα ένα ερώτημα που προκύπτει είναι: Γιατί η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ζήτησε να λάβει μέρος στην υπόθεση αυτή ως ενδιαφερόμενο μέρος, σε μια υπόθεση που την ενδιαφέρει άμεσα, ενώ ενδιαφέρεται για την έκβαση της αίτησης της Δημοκρατίας του Μαυρίκιου;
Όπως έκανε π.χ. το 2010 στην έφεση της τουρκικής εταιρίας Yollari & Anor v Secretary of State for Transport & Anor, όταν το Εφετείο συμφώνησε με τον Υπουργό Μεταφορών ότι οι απευθείας πτήσεις προς τα κατεχόμενα είναι παράνομες. Στην υπόθεση εκείνη η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν ενδιαφερόμενο μέρος με δική της νομική αντιπροσώπευση με δύο διακεκριμένους Δικηγόρος (QC) και γνωστό δικηγορικό Γραφείο. Γιατί όχι στην περίπτωση Bashir;
http://www.bailii.org/ew/cases/EWCA/Civ/2010/1093.html
