Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ολοένα και πιο κρίσιμη απειλή που σχετίζεται με τη διαρκή επιδείνωση των υδάτινων πόρων της εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, προειδοποιεί η νέα Ειδική Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, η μέση θερμοκρασία στο νησί έχει αυξηθεί με ρυθμό σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο, ενώ οι βροχοπτώσεις μειώνονται σταθερά, επιδεινώνοντας το ήδη οξύ πρόβλημα λειψυδρίας. Η Κύπρος διαθέτει μόλις 390 κυβικά μέτρα νερού ανά κάτοικο ετησίως — ποσοστό πολύ κάτω από το διεθνές όριο ακραίας λειψυδρίας.

 

Παρά τις σημαντικές επενδύσεις σε φράγματα, μονάδες αφαλάτωσης και επεξεργασίας λυμάτων, η έκθεση αναδεικνύει ότι οι δράσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας παραμένουν αποσπασματικές και συχνά αντιδραστικές. Ελλείψεις εντοπίζονται στην ενιαία τιμολογιακή πολιτική νερού, στη χαμηλή ανάκτηση κόστους άρδευσης, στη διαχείριση των φραγμάτων και στην περιορισμένη αξιοποίηση του ανακυκλωμένου νερού.

Συνολικά τα συμπεράσματα της έκθεσης είναι τα ακόλουθα:

  • Η ΚΔ έχει λάβει σημαντικά μέτρα για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων μέσω κατασκευής 
    υποδομών (φράγματα, αφαλατώσεις, επεξεργασία λυμάτων). 

  • Η χρήση αφαλάτωσης έχει καταστεί κρίσιμη για την ύδρευση, αντισταθμίζοντας τις επιπτώσεις 
    της μειωμένης βροχόπτωσης. 

  • Υπάρχουν αδυναμίες στην ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων (κατακερματισμός, 
    έλλειψη διασύνδεσης). 

  • Η τιμολογιακή πολιτική δεν αξιοποιείται πλήρως ως μέτρο για βιώσιμη χρήση.

  • Η εφαρμογή στρατηγικών και σχεδίων (όπως το ΣΔΞ) παρουσιάζει καθυστερήσεις και δεν 
    αξιοποιείται πλήρως για τη βέλτιστη λειτουργία των υποδομών.
  • Υπάρχει αναγνώριση της ανάγκης για βελτίωση της αποδοτικότητας, μείωση του κόστους και 
    αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις μονάδες αφαλάτωσης.
  • Η αξιοποίηση του ανακυκλωμένου νερού έχει περιθώρια βελτίωσης

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η υπεράντληση και υφαλμύρινση των υπόγειων υδροφορέων, η μείωση της απορροής των ποταμών και οι αυξανόμενες ανάγκες άρδευσης λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας. Παράλληλα, οι υποδομές ύδρευσης εμφανίζουν αυξημένες απώλειες και η παραγωγή αφαλατωμένου νερού στηρίζεται σε ενεργοβόρες διαδικασίες, χωρίς επαρκή αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ο Γενικός Ελεγκτής Ανδρέας Παπακωνσταντίνου τόνισε την ανάγκη άμεσων και συντονισμένων ενεργειών: «Η Κύπρος πρέπει να εφαρμόσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο προσαρμογής που θα ενισχύει την ανθεκτικότητα των υδάτινων πόρων και θα εξασφαλίζει την επάρκειά τους για το μέλλον.»

Η Έκθεση καταλήγει ότι, παρά τις επιμέρους προσπάθειες, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει ακόμη υιοθετήσει ένα αποτελεσματικό στρατηγικό πλαίσιο για την προσαρμογή της διαχείρισης νερού στις νέες κλιματικές πραγματικότητες. Οι ειδικοί καλούν την Πολιτεία να δράσει άμεσα, προτού το νερό καταστεί μη ανανεώσιμος πόρος στο νησί.