Η ανεξαρτησία του θεσμού του Γραφείου της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού διακυβεύεται εξαιτίας της υποστελέχωσης, είπε η Επίτροπος Δέσπω Μιχαηλίδου στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών την Τετάρτη.

Όπως ανέφερε στην Επιτροπή, «πρόσφατες ενέργειες της εκτελεστικής εξουσίας» πλήττουν και αποδυναμώνουν τον θεσμό, αναφερόμενη, στο ζήτημα στελέχωσης του γραφείου της.

Όπως είπε, στον νόμο ίδρυσης του θεσμού αναφέρεται ότι προσωρινά στελεχώνεται με αποσπάσεις από το Υπουργείο Παιδείας και την Υπηρεσία Κοινωνικής Ευημερίας, αρχικά, το σημερινό Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας. Σημείωσε, ωστόσο, ότι αυτή ήταν μία προσωρινή λύση, που επίσης πλήττει την αυτονομία του θεσμού, καθώς οι αποσπασμένοι λειτουργοί καλούνται να ασκήσουν έλεγχο στις υπηρεσίες από τις οποίες προέρχονται και στις οποίες θα επιστρέψουν.

Σημείωσε ότι το 2019 όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της και μέχρι τον Αύγουστο του 2023, το γραφείο της στελεχωνόταν από 7 εκπαιδευτικούς λειτουργούς και δύο λειτουργούς των Κοινωνικών Υπηρεσιών. Το 2022 προσλήφθηκαν μέσω της ΕΔΥ άλλοι δύο λειτουργοί, οι οποίοι όμως στη συνέχεια αποχώρησαν. Κάποιοι από τους αποσπασμένους λειτουργούς επέστρεψαν το 2023 στις υπηρεσίες τους, με αποτέλεσμα σήμερα το γραφείο να στελεχώνεται από 4 εκπαιδευτικούς λειτουργούς, με δύο από αυτούς να έχουν δηλώσει ότι τον Σεπτέμβριο του 2025 θα επιστρέψουν στα καθήκοντα τους. «Το γραφείο μας θα μείνει χωρίς λειτουργούς, μόνο με την επικεφαλής», είπε.

Όσον αφορά τη διαδικασία προσλήψεων, σημείωσε ότι οι λειτουργοί που πρέπει να προσλαμβάνονται για τις ανάγκες του γραφείου της πρέπει να έχουν εξειδικευμένη γνώση στα θέματα δικαιωμάτων του παιδιού και να διασφαλίζεται η «ιδεολογική δέσμευση τους» σε αυτό τον τομέα, κάτι που δεν καθίσταται δυνατό μέσα από τις γενικές εξετάσεις του δημοσίου.

Επιπλέον, όσον αφορά τις διαδικασίες της ΕΔΥ, σημείωσε ότι η ίδια παρακάθισε στις συνεντεύξεις, απευθύνοντας στοχευμένες με το αντικείμενο του γραφείου της ερωτήσεις. Στο τέλος, σημείωσε, ο ένας εκ των δύο που προσλήφθηκε είχε λάβει από την ίδια βαθμολογία 2, σημειώνοντας ότι δεν είχε βαρύτητα η δική της γνώμη.

Γι’ αυτό, ζήτησε, με επιστολή της στη Διευθύντρια του Τμήματος Διοίκησης και Προσωπικού, η πλήρωση των θέσεων του γραφείου της να γίνονται κατ’ εξαίρεση με γραπτές εξετάσεις ειδικού θέματος.

Όπως είπε, σήμερα το γραφείο έχει έξι κενές μόνιμες θέσεις. Πρόσθεσε ότι η διαδικασία πρόσληψης παίρνει χρόνο και ανέφερε ότι μόλις χθες το Τμήμα Διοίκησης άνοιξε τη διαδικασία για εκδήλωση ενδιαφέροντος για αποσπάσεις δύο ατόμων στο γραφείο της, μέχρι να πληρωθούν οι κενές θέσεις.

Ανέφερε, ακόμα, ότι για το ζήτημα της στελέχωσης του γραφείου της έχει απευθυνθεί με επιστολές της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στην Υπουργό Παιδείας, στο Υπουργείο Οικονομικών, στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ενώ, μετά από παρέμβασή της, το Δίκτυο Ευρωπαίων Επιτρόπων για το Παιδί απέστειλε με τη σειρά του επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Υπουργό Παιδείας για το θέμα.

Σημείωσε ότι για το 2025 έγινε αγορά υπηρεσιών για να στελεχωθούν βασικές λειτουργίες του Γραφείου, όπως το πρόγραμμα «δικαιωματοχώρα» και η εκπροσώπηση ανηλίκων σε δικαστικές διαδικασίες και γι’ αυτό τον λόγο ο προϋπολογισμός του Γραφείου ήταν αυξημένος.

Η κ. Μιχαηλίδου ανέφερε ότι ως αποτέλεσμα της μείωσης του προσωπικού, είναι η μείωση των δράσεων του Γραφείου της, που στο παρελθόν αφορούσαν επισκέψεις σε σχολεία, ανταπόκριση σε αιτήματα εκπαίδευσης για βιωματικά εργαστήρια σε σχολεία, ανταπόκριση σε αιτήματα σχολείων για εκπαίδευση εκπαιδευτικών. Όπως είπε, η αυξημένη ζήτηση από σχολικές μονάδες καταδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης του θεσμού.

«Οι ενέργειες της εκτελεστικής εξουσίας, κατόπιν εφαρμογής των οικονομικών πολιτικών της κυβέρνησης, έρχονται σε αντίθεση με τις υποχρεώσεις του κράτους έναντι του θεσμού», είπε, σημειώνοντας ότι δεν δίνεται πραγματική προσοχή σε έναν θεσμό ο οποίος λειτουργεί ως ανεξάρτητος θεσμός παρακολούθησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Ζητώ άμεσες ενέργειες και τη βοήθεια της Βουλής για την πλήρωση τεσσάρων οργανικών θέσεων που έχουν εγκριθεί και να παραμείνουν οι υφιστάμενοι (αποσπασμένοι) λειτουργοί μέχρι την πλήρωση των πιο πάνω θέσεων».

Ο Γιώργος Πολυκάρπου, λειτουργός στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, είπε ότι έχουν εγκριθεί τέσσερις θέσεις στον προϋπολογισμό του 2023 και άλλες 4 στον προϋπολογισμό του 2024, με προϋπόθεση σταδιακά να τερματιστεί η παραχώρηση υπηρεσιών από άλλα τμήματα. «Δυστυχώς σήμερα 7 από τις 8 θέσεις είναι κενές», είπε, σημειώνοντας ότι τώρα που ψηφίστηκε η αποπαγοποίηση των θέσεων θα είναι πιο γρήγορη η διαδικασία.

Σημείωσε, ακόμα, ότι ο προϋπολογισμός του Γραφείου της Επιτρόπου για το 2025 αυξήθηκε σε €204.000 από €89.500, για να καλυφτούν οι ανάγκες, ενώ χθες ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός στη σελίδα αποσπάσεων για ακόμα δύο λειτουργούς και συγκεντρώνονται αιτήσεις.

Η λειτουργός του Υπουργείου Παιδείας, Άντρη Τοφή είπε ότι το Υπουργείο παραχωρεί εκπαιδευτικούς προς το Γραφείο της Επιτρόπου και προσπαθεί να διευκολύνει το έργο της, αλλά «οι εκπαιδευτικοί πρέπει να επιστρέφουν στα σχολεία».

Εκπρόσωπος του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας συμφώνησε με την Επίτροπο ότι οι ανάγκες του γραφείου απαιτούν εξειδικευμένες εξετάσεις. Πρόσθεσε ότι «ο θεσμός των αποσπάσεων δεν εξυπηρετεί κανέναν» και πρόσθεσε ότι οι δύο λειτουργοί που ήταν αποσπασμένοι από το Υφυπουργείο ήταν για 10 και 15 χρόνια, σημειώνοντας ότι μετά την επιστροφή τους δεν αντικαταστάθηκαν, λόγω υποστελέχωσης του Υφυπουργείου.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, είπε ότι όλοι οι προϊστάμενοι προτιμούν να προσλαμβάνουν εξειδικευμένο προσωπικό με ειδικές εξετάσεις, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει, σημειώνοντας ότι πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία των κυβερνητικών εξετάσεων.

Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, που ενέγραψε το θέμα, είπε ότι ο θεσμός της Επιτρόπου Προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού λειτουργεί σε μια περίοδο που ένα στα έξι παιδιά έχουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, οι γονείς κάνουν 2-3 δουλειές για να ανταπεξέλθουν, υπάρχει οργή, παραβατική συμπεριφορά, η Αστυνομία συλλαμβάνει συνεχώς ανηλίκους.

«Το γραφείο της Επιτρόπου φαίνεται συστηματικά να αποδυναμώνονται, να μην μπορεί να επιτελέσει το έργο και την εποπτεία που επιβάλλεται, με βάση διεθνείς συμβάσεις που ανέλαβε υποχρέωση η Κύπρος να τηρεί», ανέφερε.

Πρόσθεσε ακόμα, τη σημασία εξειδίκευσης του προσωπικού που στελεχώνει το γραφείο, καθώς και το γεγονός ότι η Επίτροπος έχει εξαντλήσει όλες τις οδούς επικοινωνίας με την εκτελεστική εξουσία προκειμένου να προστατεύσει την ανεξαρτησία του θεσμού «και δεν έχει μείνει ικανοποιημένη από τις αντιδράσεις».

Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Μαρίνος Μουσιούττας, είπε ότι η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί είναι τώρα που είναι αποπαγοποιημένες οι 8 θέσεις, θα γίνουν οι φετινές κυβερνητικές εξετάσεις, θα προκηρυχθούν τον Ιανουάριο 2026 οι θέσεις και μετά είναι θέμα της ΕΔΥ πότε θα προχωρήσει με τη διαδικασία, εκτός αν εξαιρεθούν οι θέσεις της Επιτρόπου από τον κατάλογο.

«Τα παιδιά δεν ανήκουν στους γονείς τους»

Παίρνοντας τον λόγο, ο ανεξάρτητος Βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους σημείωσε ότι η Βουλή το 1989 και περισσότερο το 2006 σταμάτησε τη διαδικασία το κάθε τμήμα και η κάθε υπηρεσία να κάνει τις δικές του εξετάσεις.

Επικεντρώθηκε, στη συνέχεια, σε παλαιότερη δήλωση της Επιτρόπου ότι «τα παιδιά δεν ανήκουν στους γονείς τους», την οποία, ενώπιον της Επιτροπής, η Επίτροπος επανέλαβε.

Επικαλούμενος τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τον Χάρτη Δικαιωμάτων της ΕΕ, ο κ. Θεμιστοκλέους είπε ότι κάθε κράτος πρέπει να σέβεται το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν τη μόρφωση και την εκπαίδευση των παιδιών τους σύμφωνα με τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές τους πεποιθήσεις και επισήμανε ότι, εκτός περιπτώσεων που αποφασίζει διαφορετικά το δικαστήριο, οι γονείς έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις και τις ανησυχίες των παιδιών τους.

«Εσείς μας είπατε ότι περίπου ανήκουν στο κράτος», είπε, προσθέτοντας ότι «εγώ μαζί σας δεν έκανα κανένα παιδί», ξεσηκώνοντας την αντίδραση των άλλων Βουλευτών της Επιτροπής αλλά και της ίδιας της Επιτρόπου, η οποία είπε «αν ήρθα εδώ για να μου κάνετε επίθεση, να μου ορίσετε μέρα να με ανακρίνετε και να σας απαντήσω», σημειώνοντας ότι δεν δέχεται να την προσβάλλουν και «δεν κατάλαβα ότι ήρθα για να αποδομήσετε την προσωπικότητα της Επιτρόπου».

Απαντώντας επί της ουσίας, η κ. Μιχαηλίδου είπε ότι «όταν είπα ότι δεν ανήκουν στους γονείς τους εννοώ δεν είναι κτήμα τους, δεν έχουν δικαίωμα ζωής και θανάτου, έχουν δικαίωμα επιμέλειας, παιδείας, προστασίας, αλλά όχι να αποφασίζουν ενάντια στο συμφέρον τους».

Σε δηλώσεις της μετά την Επιτροπή, η Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε ότι «για εμένα ήταν θλιβερή η κατάσταση σήμερα», καθώς η ίδια ενέγραψε το θέμα για τις ανάγκες του γραφείου της Επιτρόπου.

Το Γραφείο, είπε, «πρέπει να λειτουργεί με επάρκεια, με προσωπικό το οποίο να μπορεί να ανταποκρίνεται και να κατανοεί τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα ενός παιδιού».

«Η κ. Μιχαηλίδου δέχτηκε μία ανοίκεια επίθεση εντός της Επιτροπής. Με λυπεί αφάνταστα αυτό το θέμα», είπε, προσθέτοντας ότι «η επιμονή παρερμηνείας των δηλώσεων της από τον συγκεκριμένο συνάδελφο μόνο θλίψη μπορεί να προκαλέσει, καθώς και ο χρόνος που του δόθηκε για να παρεκτραπεί το θέμα της συζήτησης».

Πηγή: ΚΥΠΕ