Άφωνος μένει κανείς διαβάζοντας την ειδική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που δημοσιοποιήθηκε το πρωί της Τετάρτης και αφορά έλεγχο που διενεργήθηκε σε διαδικασίες αδειοδότησης από το κράτος προς ιδιωτική εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας στο Μαρί. 

Ειδικότερα όπως αναφέρει η ΕΥ, κατόπιν καταγγελίας την οποία υπέβαλε η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) στην Υπηρεσία, διενεργήθηκε έλεγχο επί των διαδικασιών αδειοδότησης, από τις κρατικές αρμόδιες Αρχές, ιδιόκτητου εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ιδιωτικής εταιρείας στο Μαρί (το «Έργο»). 

«Στη βάση των στοιχείων που κατατέθηκαν στην Υπηρεσία μας, οι κρατικές αρμόδιες Αρχές επέδειξαν αδικαιολόγητη ανοχή ή/και απέτυχαν στο να αποτρέψουν εταιρεία ιδιωτικών συμφερόντων να προχωρήσει σε εκτεταμένες εργασίες για ανέγερση του Έργου εντός του χερσαίου και θαλάσσιου χώρου στο Μαρί, χωρίς πρώτα να εξασφαλισθούν όλες οι απαραίτητες άδειες». 

Πιο συγκεκριμένα, από τα στοιχεία που δόθηκαν στην Υπηρεσία, οι κρατικές αρμόδιες Αρχές δεν παρεμπόδισαν ή απέτυχαν να αποτρέψουν την ιδιωτική εταιρεία να: 

Κατασκευάσει υποστατικό ακτής και αντλιοστάσιο εντός κρατικού τεμαχίου (αρ. 558), που είναι εκμισθωμένο στην ΑΗΚ, χωρίς συνεννόηση, γραπτή συγκατάθεση από την ΑΗΚ και ακολούθως υποβολή αίτησης στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο Λάρνακας (ΕΚΓΛ) για τροποποίηση της σχετικής σύμβασης μίσθωσης.   

Κατασκευάσει αντλιοστάσιο και αγωγό απόληψης και απόρριψης νερού για σκοπούς ψύξης των γεννητριών του εργοστασίου, χωρίς να έχει εξασφαλίσει τις απαιτούμενες άδειες π.χ. Πολεοδομική Άδεια και Άδεια Οικοδομής.

Παραβιάσει την Πολεοδομική Άδεια η οποία εκδόθηκε το 2014 για την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο τεμάχιο με αρ. 315, Φ/Σχ. 55/35 και η οποία προνοούσε ότι για τους αγωγούς και το αντλιοστάσιο θα έπρεπε να εξασφαλιστεί ξεχωριστή Πολεοδομική Άδεια, αφού η εν λόγω Άδεια περιοριζόταν αυστηρά στα όρια του συγκεκριμένου τεμαχίου.

Κατασκευάσει αγωγό απόληψης και απόρριψης νερού για σκοπούς ψύξης των γεννητριών του εργοστασίου, ο οποίος διέρχεται από κρατικά και τουρκοκυπριακά τεμάχια τα οποία αποτελούν επιταγμένη γη για σκοπούς της Ναυτικής Βάσης (ΝΒ), χωρίς να έχει υποβάλει αίτημα εκμίσθωσης των εν λόγω τεμαχίων στο ΕΚΓΛ και στην Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών. Ο αγωγός διέρχεται και από το τεμάχιο που είναι εκμισθωμένο στην ΑΗΚ (αρ. 558), χωρίς συνεννόηση, γραπτή συγκατάθεση από την ΑΗΚ και ακολούθως υποβολή αίτησης στο ΕΚΓΛ για τροποποίηση της σχετικής σύμβασης μίσθωσης. 

Κατασκευάσει θαλάσσιο κρηπίδωμα (λιμενοβραχίονα) χωρίς άδειες από τις κρατικές αρμόδιες Αρχές, περιλαμβανομένης της Αρχής Λιμένων Κύπρου (ΑΛΚ), καθώς το έργο αυτό βρίσκεται εντός λιμενικής περιοχής, όπου υπάρχει και ζώνη απαγόρευσης της ναυσιπλοΐας.

Διεξάγει εργασίες στη θαλάσσια στρατιωτική ζώνη, χωρίς να έχει λάβει άδεια από το Υπουργείο Άμυνας (ΥΠΑΜ). Σημειώνεται όμως, ότι στην εταιρεία παραχωρήθηκαν διευκολύνσεις από το ΥΠΑΜ για κατασκευή αγωγού εντός του χερσαίου χώρου της Ναυτικής Βάσης (ΝΒ). Ενδιαφέρον προκαλεί ότι, για την εν λόγω άδεια, το ΥΠΑΜ ζήτησε από την ιδιωτική εταιρεία «αντισταθμιστικά έργα», και πιο συγκεκριμένα την κατασκευή γηπέδου ποδοσφαίρου και κολυμβητικής δεξαμενής, όπως επίσης και την ανέγερση κτηρίου Λέσχης Αξιωματικών, συνολικής αξίας πέραν του €1,5εκ. 

Εκτελέσει θαλάσσιες εργασίες χωρίς τήρηση των περιβαλλοντικών όρων που αφορούσαν τη λήψη προστατευτικών μέτρων για το θαλάσσιο περιβάλλον (π.χ. κουρτίνες για ιζήματα, διακοπή εργασιών σε έντονο κυματισμό) με κίνδυνο να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες για τα προστατευόμενα λιβάδια Ποσειδωνίας που βρίσκονται στην περιοχή. Σύμφωνα με το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ), η τελευταία ενημέρωση που είχε από το Τμήμα Περιβάλλοντος (ΤΠ), ήταν ότι η εταιρεία, κατόπιν σχετικών υποδείξεων, είχε στη συνέχεια συμμορφωθεί με τους περιβαλλοντικούς όρους καθώς είχαν τοποθετηθεί οι «κουρτίνες» συγκράτησης αιωρούμενων στερεών.

Κατασκευάσει υποθαλάσσιο αγωγό χωρίς άδειες από τις κρατικές αρμόδιες Αρχές, περιλαμβανομένων της ΑΛΚ (εκτός στρατιωτικής ζώνης) και του ΥΠΑΜ (εντός στρατιωτικής ζώνης).

Μην έχει υποβάλει, όπως φαίνεται, αίτημα στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ) για τροποποίηση της σχετικής Πολεοδομικής Άδειας, προκειμένου αυτή να καλύπτει την αύξηση της ισχύος του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από 230MW σε 269MW 

Διαβάστε επίσης: Κάθε βράδυ στο παρά πέντε για διακοπές ρεύματος - Πληρώνουμε παλιές αμαρτίες 

Η Υπηρεσία προβληματίζεται από το γεγονός ότι το ΤΠΟ δεν εξέτασε ολοκληρωμένα την αδειοδότηση του Έργου, παρά μόνο περιορίστηκε στην αδειοδότηση του ΗΣ εντός του εκμισθωμένου προς την εταιρεία τεμαχίου, τη στιγμή που αυτός δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς την εγκατάσταση αγωγών, αντλιοστασίου και άλλων παρεμφερών αναπτύξεων, εντός ή εκτός του εν λόγω τεμαχίου. Αυτή η ενέργεια φαίνεται ότι δημιούργησε τετελεσμένα αφού πλέον οι μόνες ρεαλιστικές επιλογές είναι είτε η κατεδάφιση των υποδομών αυτών για αποκατάσταση της νομιμότητας, είτε η εκ των υστέρων αδειοδότησή τους. Κρίνουμε ότι τα τετελεσμένα δημιουργούν συνθήκες «πίεσης» με κίνδυνο οι όποιες εκ των υστέρων αιτήσεις να μην αξιολογούνται αντικειμενικά και αμερόληπτα. 

Η φύση των εργασιών καθώς και η χρονική διάρκειά τους, δεν αφήνει περιθώρια δικαιολογίας μη έγκαιρης λήψης αποφασιστικών μέτρων από μέρους των κρατικών αρμοδίων Αρχών. 

Οι κρατικές αρμόδιες Αρχές, επικαλούμενες τις οδηγίες που είχαν δοθεί από το Γενικό Διευθυντή (ΓΔ) του Υπουργείου Εσωτερικών (ΥΠΕΣ) σε μεταξύ τους συσκέψεις με σκοπό την εκ των υστέρων «αποκατάσταση της νομιμότητας», δεν προέβησαν στη λήψη οποιωνδήποτε μέτρων, δικαστικών και μη, για σκοπούς άρσης των παρανομιών, ως όφειλαν να πράξουν. 

Έντονος προβληματισμός για τον ΓΔ του ΥΠΕΣ 

Η οδηγία του ΓΔ του ΥΠΕΣ προς τις κρατικές αρμόδιες Αρχές για να εξεταστεί η εκ των υστέρων αδειοδότηση των κατασκευών προκαλεί έντονο προβληματισμό. Αναπόφευκτα, πέραν των άλλων, δημιουργεί και αρνητικό προηγούμενο για πιθανή επανάληψη παρόμοιων συμπεριφορών/πρακτικών εκ μέρους ιδιωτών ή άλλων φορέων στο μέλλον. 

Εκ του αποτελέσματος, προκύπτουν αποφάσεις/ενέργειες εκ μέρους δημοσίων λειτουργών με εξουσίες λήψης αποφάσεων οι οποίες ενδεχομένως να ενέχουν πειθαρχικές/ποινικές ευθύνες. 

Ως εκ τούτου, η παρούσα Ειδική Έκθεση θα προωθηθεί στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ως ο αρμόδιος να αποφασίσει για διάπραξη τυχόν αδικημάτων.

Πέραν των όποιων ευθυνών, η Υπηρεσία εντοπίζει ουσιαστικές αδυναμίες στην ύπαρξη ενός κεντρικού συντονισμού των κρατικών αρμοδίων Αρχών. Αυτό το κενό δημιουργεί «ευκαιρίες» εκμετάλλευσης και μη εφαρμογής των σύννομων διαδικασιών.  Γενικά Συμπεράσματα/Σχόλια Ιδιωτική εταιρεία προχώρησε στην ανέγερση ιδιόκτητου εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Μαρί.

Ωστόσο, οι κρατικές αρμόδιες Αρχές δεν παρεμπόδισαν την εταιρεία να κατασκευάσει τις παρεμφερείς υποδομές που ήταν απαραίτητες για τη λειτουργία του ΗΣ (υποστατικό ακτής, αντλιοστάσιο, χερσαίους και θαλάσσιους αγωγούς απόληψης και απόρριψης νερού για σκοπούς ψύξης των γεννητριών του εργοστασίου, θαλάσσιο κρηπίδωμα) χωρίς να έχει προηγουμένως υποβάλει αιτήσεις για να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες άδειες, να λάβει τις σχετικές εγκρίσεις και να εκμισθώσει προς όφελος της τεμάχια στα οποία θα επέμβαινε για την ανέγερση των εν λόγω υποδομών.

Προβληματισμό προκαλεί στην Υπηρεσία μας ότι οι κρατικές αρμόδιες Αρχές παρέμεναν αδρανείς καθώς η εταιρεία προχωρούσε στις κατασκευαστικές εργασίες και όταν η ΑΗΚ προέβη σε σχετική καταγγελία με την Υπηρεσία μας να ξεκινά σχετική διερεύνηση, έγιναν συσκέψεις στην παρουσία των Αρχών αυτών και δόθηκαν οδηγίες για να εξεταστεί η εκ των υστέρων αδειοδότηση των παράνομων κατασκευών.