Ενημέρωση από το Υπουργείο Εσωτερικών σχετικά με τις περιπτώσεις αιτήσεων απόκτησης της κυπριακής υπηκοότητας από ανιθαγενή παιδιά με έναν Ελληνοκύπριο γονέα και έναν από τρίτη χώρα ζήτησαν τη Δευτέρα τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κατά τη συζήτηση για τα προβλήματα που δημιουργούνται και τη στέρηση δικαιωμάτων στα παιδιά με ανιθαγένεια.
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ και αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής, Γιώργος Κουκουμάς, είπε ότι το ζήτημα αφορά στη στέρηση ιθαγένειας από παιδιά με έναν Κύπριο γονέα που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Κύπρο.
Όπως ανέφερε, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία περί Αρχείου Πληθυσμού, κάθε παιδί Κύπριου πολίτη είναι επίσης Κύπριος πολίτης, με τη δυσκολία να παρατηρείται όταν ο άλλος γονέας τελεί υπό καθεστώς παράνομης εισόδου ή παράνομης παραμονής. Σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως είπε, η απόκτηση ιθαγένειας δεν γίνεται αυτόματα, αλλά μέσω απόφασης από το Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο έχει θεσπίσει συγκεκριμένα κριτήρια που αναθεωρήθηκαν τελευταία φορά το 2024.
«Το μεγάλο ερώτημα είναι αν το Υπουργείο Εσωτερικών προωθεί προτάσεις προς το Υπουργικό Συμβούλιο για όσα παιδιά πληρούν τα κριτήρια και αν υπάρχει απάντηση, καθώς η έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως αναφέρει ότι το Υπουργείο δεν προωθεί υποθέσεις στο Υπουργικό και καταδικάζει αυτά τα παιδιά σε αβεβαιότητα», σημείωσε σχετικά, προσθέτοντας πως σύμφωνα με στοιχεία που βρίσκονται στη διάθεση της επιτροπής μόνο 80 σχετικά αιτήματα έχουν προωθηθεί την τελευταία δεκαετία.
Στη δική της τοποθέτηση, η βουλευτής του ΔΗΣΥ Ρίτα Σούπερμαν ανέφερε ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες με αντικρουόμενα στοιχεία ως προς τη μη απόδοση ιθαγένειας σε παιδιά μεικτών γάμων, ενώ έκανε λόγο και για «τρομερή καθυστέρηση» στην εξέταση των υποθέσεων, η οποία, όπως είπε, οφείλεται στα κριτήρια που εφαρμόστηκαν για Τ/κ που παντρεύτηκαν Τούρκους πολίτες.
Από την πλευρά της, η ανεξάρτητη βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου είπε ότι δεν μπορεί ένα παιδί να μην έχει ιθαγένεια, δεδομένου επίσης πως οι διεθνείς συνθήκες προβλέπουν δικαίωμα διατήρησης της ιθαγένειας και για σκοπούς πρόσβασης στα συστήματα υγείας, κοινωνικής πρόνοιας και εκπαίδευσης.
Εκ μέρους του Γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως, η Θεοδώρα Νάτση ανέφερε ότι η έκθεση του γραφείου εστιάζει στη μη προώθηση της εξέτασης αιτήσεων και όχι στο ζήτημα της ανιθαγένειας εν γένει, διότι εστιάζει στην απόδοση κυπριακής υπηκοότητας.
Προσέθεσε ότι καταγράφηκαν 30 και πλέον παράπονα, τα οποία αφορούν παιδιά με έναν Ε/κ γονέα και έναν γονέα από τρίτες χώρες που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Κύπρο.
Είπε επίσης ότι έγινε διερεύνηση με το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, το οποίο υπάγεται πλέον στο Υπουργείο Εσωτερικών, κατά την οποία το Γραφείο της Επιτρόπου λάμβανε, όπως ανέφερε, τυποποιημένες απαντήσεις για επιφυλάξεις ως προς τα κριτήρια, χωρίς να υπάρχει βεβαιότητα για έγκριση ή απόρριψη, ενώ δεν υπήρχε πληροφόρηση για τις χώρες με καθεστώς αμοιβαιότητας.
Εισήγηση της Επιτρόπου είναι αν υπάρχει δεσμευτικότητα ως προς τα κριτήρια να προωθείται η υπόθεση άμεσα από το Υπουργείο Εσωτερικών στο Υπουργικό, αν όχι να αποστέλλεται ξεκάθαρη και ολοκληρωμένη απάντηση, υπογράμμισε σχετικά.
Εκ μέρους του Γραφείου της Επιτρόπου Προστασίας Παιδιού, η Ελένη Κοτζαμάνη είπε ότι το πρώτο πρόβλημα αφορά στην καθυστέρηση ως προς την εξέταση αιτήσεων, οι οποία, όπως ανέφερε, είχε παγοποιηθεί τα τελευταία χρόνια από τους δύο προηγούμενους υπουργούς.
Συμπλήρωσε ότι ο νυν Υπουργός Εσωτερικών ενημέρωσε τον Νοέμβριο ότι ξεκίνησε και πάλι η διαδικασία, με 40 και πλέον αιτήσεις να έχουν προωθηθεί, ενώ ακόμη 600 θα προχωρήσουν άμεσα.
Ένα δεύτερο πρόβλημα σχετίζεται με το γεγονός ότι δεν υπάρχει απάντηση αλλά ένταξη σε λίστα αναμονής, το οποίο δεν δίνει στο αιτητή το δικαίωμα προσφυγής, σημείωσε στη συνέχεια.
Ειδικότερα, σημείωσε ότι με βάση τα καταγεγραμμένα παράπονα, οι κυριότερες σχετικές υποθέσεις αφορούν περιπτώσεις όπου ένας γονέας είναι Κύπριος και ο άλλος με καθεστώς διεθνούς προστασίας, ένας γονέας είναι Κύπριος και ο άλλος αιτητής ασύλου, η αίτηση του οποίου πολλές φορές απορρίπτεται και απελαύνεται, με τον Κύπριο γονέα να μένει μονογονέας και το παιδί χωρίς υπηκοότητα, ένας γονέας είναι Κύπριος και ο άλλος με παράνομη είσοδο, όπου παρότι επανήλθε νόμιμα στη χώρα και έλαβε άδεια παραμονής και εργασίας τα παιδιά δεν δικαιούνται υπηκοότητα, καθώς και παιδιά που μπήκαν παράνομα και δεν δικαιούνται υπηκοότητα παρότι έζησαν όλη τους τη ζωή στην Κύπρο.
Εκπροσωπώντας το Υπουργείο Εσωτερικών, η Νατάσα Οικονόμου είπε ότι ο νόμος προβλέπει ότι παιδιά με έστω έναν γονέα Κύπριο πολίτη δικαιούνται ιθαγένεια εκτός αν ο άλλος γονέας έχει εισέλθει ή παραμένει παράνομα στη Δημοκρατία.
Όπως ανέφερε, σχετικά κριτήρια τέθηκαν το 2007 και αναθεωρήθηκαν το 2024, τα περισσότερα εκ των οποίων παραπέμπουν σε θέματα εποίκων, με εξαίρεση κριτήριο για τη λίστα αμοιβαιότητας, η οποία περιλαμβάνει χώρες για τις οποίες δεν υπάρχει απαίτηση θεώρησης.
Συμπλήρωσε ότι από το 2003 που άνοιξαν τα οδοφράγματα μέχρι σήμερα δόθηκαν γύρω στις 500 εγκρίσεις, ενώ από το 2024 έχουν προωθηθεί 96 περιπτώσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο, οι οποίες ως επί το πλείστον αφορούν Τ/κ, με 760 αιτήσεις Τ/κ που εμπίπτουν στα κριτήρια και 2.885 αιτήσεις Τ/κ που δεν εμπίπτουν στα κριτήρια να εκκρεμούν.
Για το θέμα που εξετάζει η επιτροπή, είπε ότι 25 περιπτώσεις προωθήθηκαν το 2024 και εγκρίθηκαν προς το συμφέρον των παιδιών παρότι δεν εμπίπτουν στα κριτήρια, ενώ εκκρεμούν 20 περιπτώσεις με έναν γονέα Ε/κ και έναν υπό καθεστώς παράνομης εισόδου. Εκτίμησε ότι επίσης ότι 4-5 περιπτώσεις από την έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως ενδεχομένως να έχουν ήδη επιλυθεί.
Η Εκπρόσωπος Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) Όλγα Κομήτη είπε ότι η Κύπρος δεν είναι μέλος των διεθνών συμβάσεων του 1954 και 1961 για την ανιθαγένεια, ένα από τα δύο κράτη μέλη της ΕΕ που δεν την έχουν υπογράψει παρά τη δέσμευση της ΕΕ, προσθέτοντας πως χρειάζεται να υπάρχει μία αίτηση προστασίας και πρόσβασης σε βασικά δικαιώματα ως ανιθαγενή άτομα.
Προσέθεσε σχετικά με το καθεστώς παράνομης εισόδου ότι το ζήτημα ως προς τους πρόσφυγες έχει λυθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο, δύο αποφάσεις του οποίου ανέφεραν ότι παράνομη είσοδος προσφύγων δεν μπορεί να εμποδίζει την απόκτηση υπηκοότητας εφόσον έχει αποδοθεί καθεστώς προστασίας.
Είπε ακόμη ότι χρειάζεται αλλαγή στη νομοθεσία περί ιθαγένειας και περί δικαιωμάτων των ανιθαγενών, ενώ υπάρχουν και πρόνοιες για αναγνώριση υποχρεώσεων από πλευράς ΚΔ μέχρι το 2026 στο πλαίσιο του Συμφώνου Ασύλου και Μετανάστευσης της ΕΕ.
Εκ μέρους του Κυπριακού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, η Κορίνα Δρουσιώτου είπε ότι θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τον εντοπισμό παιδιών με κυπριακή καταγωγή που εμπίπτουν στην εν λόγω κατηγορία, σημειώνοντας παράλληλα πως δεν υπάρχει επαρκής δυνατότητα ενημέρωσης για τις οικογένειες που θίγονται.
Έκανε επίσης λόγο για ζήτημα κατάχρησης εξουσίας από την εκτελεστική εξουσία ως προς τη χρήση των κριτηρίων και πως απαιτείται η δημιουργία σχετικής νομοθεσίας, ενώ υποστήριξε ότι αν είναι όντως 25 οι σχετικές περιπτώσεις μπορούν να επιλυθούν άμεσα.
Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας Έλενα Παπαμιχαήλ είπε ότι δεν υπάρχει αμφισβήτηση στο δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση ανεξαρτήτως καθεστώτος παραμονής του γονέα, ενώ εφαρμόζονται σε όλα τα δημόσια σχολεία πολιτικές κατά του εκφοβισμού και του ρατσισμού.
Συμπλήρωσε ότι αναμένεται ενημέρωση από το Υφυπουργείο Μετανάστευσης σχετικά με τη δυνατότητα συμμετοχής παιδιών χωρίς ιθαγένεια σε σχολικές εκδρομές στην Ελλάδα.
Επανερχόμενος, ο κ. Κουκουμάς είπε ότι η φιλοσοφία της όποιας παρέμβασης θα πρέπει να είναι να μην πληρώνουν τα παιδιά που δεν γνωρίζουν άλλη χώρα εκτός από την Κύπρο για όποια παρατυπία μπορεί να ευθύνονται οι γονείς τους.
Ακολούθως, η κ. Σούπερμαν πρότεινε την ομαδοποίηση των εν λόγω περιπτώσεων και την ανάγκη ενδεχομένως να αναθεωρηθούν τα κριτήρια. Ζήτησε επίσης πληροφορίες από το Υπουργείο Εσωτερικών για τις παλαιότερες αιτήσεις πριν από το 2024 και ποιες χώρες περιλαμβάνει η λίστα αμοιβαιότητας.
Εκ μέρους του Υπουργείου Εσωτερικών, η κ. Οικονόμου είπε ότι θα ζητηθεί πρόσβαση σε υποθέσεις σε εκκρεμότητα από τη Διεύθυνση Αρχείου Πληθυσμού, ενώ ζήτησε να κατατεθούν στο Υπουργείο στοιχεία αν υπάρχουν άλλες καθυστερήσεις.
Κλείνοντας, ο κ. Κουκουμάς ζήτησε από το Υπουργείο Εσωτερικών να καταθέσει γραπτώς αριθμό περιπτώσεων για τις οποίες εκκρεμούν απαντήσεις, να καταθέσει επίσης τη λίστα αμοιβαιότητας, καθώς και απάντηση κατά πόσο λειτουργεί, και αν όχι γιατί, μηχανισμός ώστε να εντοπίζονται από πιστοποιητικό γεννήσεως τέτοιες περιπτώσεις
Ζήτησε ακόμη γραπτή ενημέρωση για την επίλυση των περιπτώσεων που αναφέρονται στις εκθέσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως, της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Τέλος, ζήτησε από το Υπουργείο Παιδείας διευκρινίσεις αν υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών χωρίς ιθαγένεια που να αντιμετωπίζουν προβλήματα στην ευρύτερη σχολική ζωή.
Στις δηλώσεις του μετά το τέλος της συνεδρίας, ο κ. Κουκουμάς είπε ότι, όπως έχει προκύψει μέσα από τις εκθέσεις και της Επιτρόπου Διοικήσεως και της Επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, «υπάρχει μια απαράδεκτη καθυστέρηση και μια απαράδεκτη γραφειοκρατία
«Επί χρόνια υπήρχε αυτό το φαινόμενο στη χορήγηση της ιθαγένειας που κανονικά δικαιούνται αυτά τα παιδιά και σήμερα έχουμε καταλήξει και έχουμε ζητήσει από το Υπουργείο Εσωτερικών μέσα στις επόμενες εβδομάδες να δώσει απαντήσεις για πόσες είναι αυτές οι περιπτώσεις, με έναν Ελληνοκύπριο γονέα και τον άλλο γονέα να είναι πολίτης τρίτης χώρας, πόσες είναι οι υποθέσεις που εκκρεμούν, με ποια χρονοδιαγράμματα θα ολοκληρωθούν, και για όλες τις περιπτώσεις οι οποίες καταγράφονται στις εκθέσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως και της Επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Παιδιού να δοθούν απαντήσεις μέσα στον επόμενο μήνα πώς θα λυθούν», κατέληξε.
Πηγή: ΚΥΠΕ
