Την ανάγκη θέσπισης στη Βουλή των Αντιπροσώπων μηχανισμών ή διαδικασιών αντίστοιχων με αυτούς της Επιτροπής Αναφορών (PETI) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συζήτησε σήμερα η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, μετά από εισήγηση του Προέδρου της Επιτροπής και Βουλευτή του ΔΗΣΥ, Δημήτρη Δημητρίου. Στη συζήτηση συμμετείχε ο επικεφαλής του γραφείου του ΕΚ στην Κύπρο, Αντρέας Κεττής, ο οποίος υπογράμμισε τη σημασία της Επιτροπής Αναφορών, εξέφρασε όμως προβληματισμούς για το ενδεχόμενο θέσπισής της στο κυπριακό κοινοβούλιο.

Με δεδομένο ότι στόχος μίας τέτοιας Επιτροπής στη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπως τέθηκε εισηγητικά, είναι η ενίσχυση του ρόλου των πολιτών, στο πλαίσιο άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου, καθώς και η μείωση του δημοκρατικού ελλείμματος, ο κ. Κεττής αναφέρθηκε ενδεικτικά σε δύο περιπτώσεις αναφορών από Κύπριους πολίτες προς την αρμόδια επιτροπή του ΕΚ για σημαντικά θέματα.

Αφενός, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η αναφορά, που αφορούσε στη λειτουργία των διυλιστηρίων στην επαρχία Λάρνακας, είχε σαν αποτέλεσμα να ασκηθεί σημαντική πίεση από την Επιτροπή Αναφορών για την απομάκρυνση διυλιστηρίων.

Αφετέρου, έκανε λόγο για μία «εμβληματική κυπριακού ενδιαφέροντος αναφορά» των Ελληνοκυπρίων προσφύγων της Αμμοχώστου, η οποία παραμένει ανοιχτή και για την οποία βρέθηκαν δύο φορές στην Κύπρο μέλη της Επιτροπής, όπως υπογράμμισε ο κ. Κεττής. Πρόσθεσε ότι στο πλαίσιο της εξέτασης της αναφοράς, έγιναν ακροάσεις με τη συμμετοχή των Ελληνοκυπρίων προσφύγων στη Επιτροπή, και ετοιμάστηκε και έκθεση που κοινοποιήθηκε και σε θεσμικά όργανα της Τουρκίας.

Ο κ. Κεττής, παρουσιάζοντας τον ρόλο και τη δράση της Επιτροπής Αναφορών στο ΕΚ, σημείωσε ότι πολίτες της ΕΕ ή πολίτες τρίτων χωρών ή και εταιρείες τρίτων χωρών που δραστηριοποιούνται εντός της ΕΕ έχουν το δικαίωμα υποβολής αναφοράς προς την Επιτροπή αυτή, αναφορικά με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου ή για πρόταση που αφορά νομοθετική πρωτοβουλία. Επεσήμανε ότι το ωφέλιμο στοιχείο σε αυτή τη διαδικασία είναι ότι υπάρχει η απαιτούμενη πολιτική βούληση από το ΕΚ για να επιλύσει ζητήματα.

Στο πλαίσιο αυτό, ο επικεφαλής του γραφείου του ΕΚ στην Κύπρο επιβεβαίωσε ότι η λειτουργία μίας τέτοιας Επιτροπής μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του δημοκρατικού ελλείμματος και να φέρει τους πολίτες πιο κοντά στο κοινοβούλιο. Ανέφερε ότι μία τέτοιου είδους διαδικασία υλοποιείται στα περισσότερα κράτη-μέλη.

Παράλληλα, όμως, ο κ. Κεττής έθεσε ενώπιον των μελών της Επιτροπής Θεσμών και προβληματισμούς σχετικά με τις απαιτήσεις σε υλικοτεχνικές υποδομές και γραμματειακή υποστήριξη του έργου μίας Επιτροπής Αναφορών, σημειώνοντας ότι η Επιτροπή του ΕΚ λαμβάνει μεγάλο όγκο αναφορών, καθώς πλέον αυτές υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Εξήγησε ότι η γραμματεία θα πρέπει να ελέγχει πρώτα την αναφορά, να αποφασίζει αν είναι παραδεκτή και ακολούθως να την προωθεί στους Βουλευτές για εξέταση.

Δεδομένου ότι τέτοιοι μηχανισμοί λειτουργούν και σε άλλα κράτη-μέλη, ο κ. Κεττής εισηγήθηκε, εάν πρόκειται να προχωρήσει στη θέσπιση μίας τέτοιας Επιτροπής η Βουλή των Αντιπροσώπων, να λάβει τεχνογνωσία και βέλτιστες πρακτικές από κράτη-μέλη αντίστοιχου μεγέθους, με κοινοβούλια με παρόμοιους προϋπολογισμούς, όπως είναι του Λουξεμβούργου.

Ακόμα, ο κ. Κεττής αναφέρθηκε και στο ενδεχόμενο να υπάρχει επικάλυψη αρμοδιοτήτων με το έργο του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως, σημειώνοντας ότι και σε επίπεδο ΕΕ επίσης υπάρχει εν μέρει αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων του αντίστοιχου γραφείου (Ombudsman) και της Επιτροπής Αναφορών του ΕΚ, κάτι που ρυθμίζεται μέσω της συνεργασίας των δύο, όπως είπε.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, κατά την τοποθέτησή του στην Επιτροπή, σημείωσε ότι όντως υπάρχει προβληματισμός για το πώς θα μπορούσε να δημιουργηθεί αντίστοιχος μηχανισμός στο πλαίσιο της Βουλής των Αντιπροσώπων, υπογραμμίζοντας όμως πόσο σημαντικό θεωρεί κάτι τέτοιο και λέγοντας ότι θα είναι «άλμα προς τα εμπρός» και ότι θα δώσει φωνή στους πολίτες.

Εξέφρασε την άποψη ότι για να παρακαμφθούν οι δυσκολίες που δημιουργούν οι ανάγκες σε υποδομές, θα μπορούσε αντί ίδρυση κοινοβουλευτικής Επιτροπής Αναφορών, να γίνει σχετική προσθήκη στην ονομασία της Επιτροπής Θεσμών, ώστε να αναλάβει και τέτοιες αρμοδιότητες.

Εξάλλου, ο κ. Δημητρίου έκανε λόγο για «δυσθεώρητο τοίχο» μεταξύ των διαφορετικών εξουσιών στην Κυπριακή Δημοκρατία, αναφέροντας ότι θα μπορούσε μεν να ιδρυθεί Επιτροπή Αναφορών και να εξετάζει λύσεις σε ζητήματα που θέτουν οι πολίτες, όμως ενδεχομένως να προσέκρουε και πάλι η διαδικασία στην αντίσταση που θα πρόβαλλε η εκάστοτε εκτελεστική εξουσία.

Την πρόταση για σύσταση ad hoc Επιτροπής Αναφορών διατύπωσε με παρέμβασή του στη συνεδρίαση, ο Γιώργος Ησαΐα, Σύμβουλος του Γραφείου Επιτρόπου του Πολίτη, εξηγώντας ότι αυτή θα εξετάζει αυτεπάγγελτα θέματα και θα προβαίνει σε εκθέσεις ή προτάσεις νόμου. Εισηγήθηκε, ακόμα, η Επιτροπή Θεσμών να εξετάζει αναφορές Κυπρίων πολιτών στο ΕΚ, ενώ πρότεινε το Κοινοβούλιο να ζητήσει και τη θέση δύο Κύπριων Ευρωβουλευτών που συμμετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη στην ευρωπαϊκή Επιτροπή Αναφορών.

Με τη δική του παρέμβαση στη συνεδρίαση ο Νικόλας Κυριακίδης, εκ μέρους MKO Oxygono, σημείωσε ότι είναι βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση η εξέταση υιοθέτησης μηχανισμών από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, οι οποίοι θα ενθαρρύνουν τη δημοκρατική συμμετοχή. Σημείωσε, όμως, ότι θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά τα εργαλεία που θεσπίζονται, για να είναι δίκαια. Επίσης αναφέρθηκε στην ανάγκη για περισσότερη διαφάνεια του έργου της Βουλής, και σημείωσε ότι για το θέμα της ζωντανής μετάδοσης των συνεδριάσεων των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών, αν δεν υπάρξει σύντομα απόφαση, η ΜΚΟ προτίθεται να προχωρήσει με δικαστικά μέτρα εναντίον της Βουλής, στο πλαίσιο του δικαστικού ακτιβισμού, όπως είπε.

Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, επεσήμανε με τοποθέτησή της στην επιτροπή ότι η πρόταση φαίνεται να είναι μία εξαιρετική ρύθμιση, πρόσθεσε, όμως, ότι πρέπει να εξεταστεί το θέμα της επικάλυψης αρμοδιοτήτων του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως. Υπογράμμισε ότι κλειδί για τη λειτουργία ενός τέτοιου μηχανισμού, είναι η αναφορά του κ. Κεττή σε «πολιτική βούληση», σημειώνοντας ότι αυτή δεν είναι δεδομένη.

Η κ. Χαραλαμπίδου ανέφερε ότι γνώμονας των αποφάσεων της Βουλής είναι η πολιτική ατζέντα των μελών της. «Δεν είναι γνώμονας όλων μας το δημόσιο συμφέρον και αυτό με θλίβει, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα που ζούμε», είπε.

Με τη σειρά της η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, υπογράμμισε ότι η αναφορά είναι θεμελιώδες δικαίωμα πολιτών της ΕΕ, σημείωσε, όμως, ότι στην Κύπρο, δεν υπάρχει κουλτούρα συμμετοχικής δημοκρατίας. «Ζούμε σε μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους», είπε, προσθέτοντας ότι «χρειαζόμαστε ορθολογισμό στην πολιτική και προτάσεις που θα αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες των πολιτών καθημερινά».

Μίλησε, ακόμα, για τις αναφορές που έγιναν στο ΕΚ για ζητήματα που αφορούν στην προστασία του Ακάμα, και επεσήμανε στον κ. Κεττή ότι θα πρέπει να μεταφερθεί στις υπηρεσίες του ΕΚ πως πρέπει κινείται πιο γοργά η Επιτροπή Αναφορών του ΕΚ και να ζητά πάγωμα ενεργειών, όταν εξετάζεται μία αναφορά, προτού δημιουργηθούν τετελεσμένα.