O ιός SARS-CoV-2 ανιχνεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2019 στην περιοχή Γιουχάν της Κίνας και εξαπλώθηκε παγκόσμια προκαλώντας πανδημία. Αποτελεί ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού και η λοίμωξη αναπνευστικού που προκαλεί ονομάστηκε COVID-19. Ο ιός SARS-CoV-2 μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σταγονιδίων όταν ο ασθενής βήχει ή φτερνίζεται. Τα φαινόμενα έξαρσης για ακόμη μια φορά της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 δεν είναι πλέον σενάρια.

 

Ήλιος, ζέστη, ανεμελιά. Έρχεται, (μα δεν έφυγε ποτέ) πιο σύντομα από ότι πιστεύουμε. Η καλοκαιρία παραπλανά. Η επιδημία δεν έχει τελειώσει. Η μετάλλαξη Δέλτα καιροφυλακτεί. Προειδοποίηση για πιθανό τέταρτο κύμα πανδημίας με το τέλος του καλοκαιριού όταν θα αποχωρίσουν οι τουρίστες, όταν θα επιστρέψουν οι συμπολίτες μας από τις καλοκαιρινές τους διακοπές από το εξωτερικό και όταν τελειώσουν τα beach parties και τα events στα μπαράκια και τα clubs.

Κύμα καύσωνα με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου προκαλεί αυτήν την περίοδο αισθήματα ευφορίας. Ναι, τα κρούσματα κορωνοϊού βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση και τα μέτρα έχουν χαλαρώσει. Τα ψώνια στα καταστήματα, καφεδάκι ή ένα ποτό σε μπαράκι το βράδυ, τα παιγνίδια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου που γίνονται άνευ αποδεκτών ορίων, υπάρχει ωστόσο μια σημαντική λεπτομέρεια. Η πανδημία δεν έχει ακόμη περάσει. Προσωπική εκτίμηση ότι βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη ή σύντομα θα ακολουθήσει το τέταρτο κύμα της πανδημίας.

Στην εβδομαδιαία του έκθεση το αρμόδιο Ινστιτούτο Ρόμπερτ Κοχ (RKI) δίνει βάρος στην εξάπλωση των μεταλλάξεων κορωνοϊού και επισημαίνει ότι η μετάλλαξη Δέλτα, που εντοπίστηκε στις Ινδίες, μεταδίδεται και στη Ευρώπη. Οι ειδικοί εκτιμούν πως είναι η πιο μεταδοτική από όλες τις μέχρι τώρα μεταλλάξεις. Ο καθηγητής επιδημιολογίας και πρώην μέλος της Επιδημιολογικής Ομάδας Λεόντιος Κωστρίκης, δήλωσε ότι «ήδη ξεκίνησε το τέταρτο κύμα της επιδημίας με την εισαγωγή της ινδικής μετάλλαξης η οποία εκτόπισε τη βρετανική μετάλλαξη».

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, το ινδικό στέλεχος είναι 40%-60% πιο μεταδοτικό από το Άλφα (γνωστό και ως βρετανικό στέλεχος), που σημειωτέων είναι ήδη περίπου 60% πιο μεταδοτικό από το αρχικό πανδημικό στέλεχος. Τα επιστημονικά δεδομένα στέλνουν ξεκάθαρο μήνυμα πως ο εμβολιασμός προστατεύει και έναντι του στελέχους Δέλτα, υπό την προϋπόθεση ότι έχει ολοκληρωθεί. Προφανώς το τέταρτο κύμα θα χτυπήσει κατά κανόνα τον ανεμβολίαστο πληθυσμό. Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των ανεμβολίαστων, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η δυναμική του επερχόμενου κύματος.

Η 'Αντρεα Αμόν, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, προειδοποιεί ότι η εξάπλωση της παραλλαγής Δέλτα θα απειλήσει τις πιο ευάλωτες ομάδες πριν προλάβουν να ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό.

Η παραλλαγή Δέλτα plus, η οποία είναι μεταδοτικότερη και προσβάλλει σφοδρότερα τους πνεύμονες, κυκλοφορεί ευρέως κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, κυρίως μεταξύ των νέων που δεν προλάβαν να ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό ή δεν εμβολιάστηκαν. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει την χρήση μάσκας και από τους εμβολιασμένους. Η χρήση μάσκας από τους εμβολιασμένους δικαιολογείτε στο ότι δεν έχει εμβολιαστεί όλος ο πληθυσμός και ένα τόσο μολυσματικό στέλεχος μπορεί να οδηγήσει σε εξάρσεις του ιού. Στο Ισραήλ, περίπου οι μισοί ενήλικες που προσβλήθηκαν με το νέο στέλεχος ήταν πλήρως εμβολιασμένοι. Η είσοδος του ινδικού στελέχους αλλάζει τα δεδομένα, το τείχος ανοσίας που θα πρέπει να ξεπερνά ακόμη και το 80%.

Εάν πολλοί συμπολίτες μας, αλλά και τουρίστες αποδειχθούν απρόσεκτοι, τότε τον Αύγουστο, μπορεί να πολλαπλασιαστούν τα κρούσματα και να εμφανιστεί (αν δεν υπάρχει ήδη) τέταρτο κύμα. Θα ακολουθήσει δυστυχώς νέα έκρηξη με βαριά ασθενείς και θανατηφόρα κρούσματα.

Ανάμεσα σε επιδημιολόγους είναι διαδεδομένη η άποψη ότι η πανδημία δεν πρόκειται να εξαφανιστεί εντελώς. Ο μοναδικός τρόπος αποτροπής της εμφάνισης νέων επιθετικών στελεχών και εξάπλωσής τους, είναι ο εμβολιασμός και η τήρηση των υγειονομικών μέτρων και η χρήση της μάσκας στους εσωτερικούς χώρους. Αν δεν τηρούνται τα υγειονομικά μέτρα και οι απαραίτητες αποστάσεις, εάν δεν προσέξουμε σε λίγες ημέρες το ινδικό στέλεχος θα αντικαταστήσει το βρετανικό, με τον κίνδυνο να εξαπλωθεί διότι μεταδίδεται πολύ πιο γρήγορα. Εξάλλου, η μετάλλαξη αυτή είναι τρεις φορές πιο μεταδοτική από τον κορωνοϊό που επικρατούσε πέρσι το καλοκαίρι.

Ο βιολόγος Άρης Κατζουράκης από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δηλώνει επίσης πως και η Άλφα, γνωστή και ως βρετανική μετάλλαξη, διαδόθηκε ταχύτατα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η «ινδική» εμφανίζει 50-100% μεγαλύτερη μεταδοτικότητα. «Αν η Άλφα είχε περίπου 50% αυξημένη μεταδοτικότητα από το αρχικό στέλεχος του κορωνοϊού και η Δέλτα είναι 50% πιο μεταδοτική από την Άλφα, τότε μιλάμε για έναν ιό που είναι δύο φορές πιο μεταδοτικός από το αρχικό στέλεχος».

Και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) μας ενημερώνει για την μετάλλαξη Δέλτα, πως πιο μεταδοτική από την Άλφα. Πλέον έχει ταυτοποιηθεί σε τουλάχιστον 92 χώρες.

Με το άνοιγμα της οικονομίας ο συνωστισμός που παρατηρείται στις διάφορες δραστηριότητες όπου έχουμε χαλαρώσει υπέρ του δέοντος και λανθασμένα επαναπαυόμαστε ότι έχουμε εμβολιαστεί, με αποτέλεσμα να αρχίσουν πάλι να αυξάνονται τα κρούσματα. Μία από τις βασικές προθέσεις για να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία, καθώς και η επιστροφή στην ομαλότητα, είναι προτεραιότητα μας να διασφαλιστεί ότι όλοι τηρούμε με ευλάβεια τα μέτρα κοινωνικής και ατομικής προστασίας.

Αποτυχία τήρησης των προληπτικών μέτρων, πιστεύω ότι το τέταρτο κύμα και φυσικά κάποιου είδους lock down είναι ορατό. Έκκληση προς τους νεαρούς, αξιοποιήστε τα διαθέσιμα εμβόλια κατά του κορωνοϊού και συνεχίστε να τηρείτε τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Πιστεύω ότι η επιδημία θα αφορά κυρίως νεαρούς  40 χρόνων και κάτω οι οποίοι έχουν το πιο χαμηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης και τις ευάλωτες ομάδες. 

Ως εκ τούτου, συστήνονται μερικά μέτρα προστασίας από τον κορωνοϊού.

• Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατοχή SAFE PASS. Οι εργαζόμενοι στους χώρους αυτούς θα υποβάλλονται σε τεστ όπως έχει καθοριστεί για όλους τους χώρους εργασίας με βάση το εν ισχύ Διάταγμα. Τήρηση των προνοιών του εγγράφου «Οδηγίες για αντιμετώπιση για τα θέματα κορωνοϊού (SARS-CoV-2) σε χώρους εργασίας», όπως δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα: https://www.pio.gov.cy/coronavirus/pdf/erg7.pdf.
• Καθαρισμός και απολύμανση εξοπλισμού στον χώρο εργασίας, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες καθαρισμού και απολύμανσης του Υπουργείου Υγείας όπως δημοσιεύονται στον ιστότοπο - https://www.pio.gov.cy/coronavirus/press/pc.pdf.
• Διατήρηση φυσικής απόστασης βάσει κατευθυντήριων γραμμών για χωρητικότητα.
• Όλο το προσωπικό και επισκέπτες θα φέρουν προστατευτική μάσκα.  Η μάσκα, πρέπει να είναι κατάλληλη. Να εφαρμόζεται σωστά στο πρόσωπο ώστε να καλύπτει τόσο το στόμα όσο και τη μύτη.
• Τακτικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Προσεκτικό στέγνωμα των χεριών με χάρτινες χειροπετσέτες μιας χρήσης οι οποίες θα απορρίπτονται στους κάδους απορριμμάτων. Το πλύσιμο των χεριών πρέπει να γίνεται απαραίτητα μετά την επαφή με αναπνευστικές εκκρίσεις και μετά τη χρήση της τουαλέτας. Επισημαίνεται ότι τα γάντια δεν αντικαθιστούν το πλύσιμο των χεριών.
• ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ: Συστήνεται οι επισκέψεις να γίνονται μόνο με ραντεβού.
• Εγγραφή όλων των επισκεπτών πριν από την είσοδο τους στο χώρο με στοιχεία επαφής για σκοπούς Ιχνηλάτησης.
• Ο μέγιστος αριθμός ατόμων σε κάθε χώρο θα ορίζεται αναλόγως των τετραγωνικών (έως 1 άτομο ανά 10 τ.μ.).
• Οι επισκέπτες οφείλουν να εφαρμόζουν υγιεινή των χεριών κατά την είσοδο και έξοδο από τον χώρο.
• Συστήνεται θερμομέτρηση. Προσωπικό και επισκέπτες θα περνά από ανέπαφη μέτρηση της θερμοκρασίας του σώματος προτού εισέλθει εντός του χώρου εργασίας. Σε περίπτωση που επισκέπτης εμφανίζει πυρετό, δεν θα του επιτρέπεται η είσοδος.
• ΤΟΥΑΛΕΤΕΣ: Χρήση απολυμαντικών καθαριστικών, συχνός αερισμός χώρου ανά τακτά διαστήματα. Σημάνσεις μέτρων τήρησης αποστάσεων και κανόνων υγιεινής. Εφοδιασμός των τουαλετών με υγρό σαπούνι, χειροπετσέτες /χαρτοπετσέτες μιας χρήσης και αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα (περιεκτικότητας 70% σε αλκοόλη) για απολύμανση των χεριών. Χρήση κάδων απορριμμάτων με ποδομοχλό.
• Σε βήχα ή φτάρνισμα, κάλυψη της μύτης και του στόματος με χαρτομάντηλο, ή εκτάκτως με το μανίκι στο ύψος του αγκώνα αν δεν υπάρχει χαρτομάντιλο.
• Άτομα με συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού να μην προσέρχονται στην εργασία τους μέχρι το πέρας των συμπτωμάτων.
• Αποφυγή επαφής χεριών με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα.
• Ανακύκλωση και εισροή καθαρού αέρα σε κλειστούς χώρους και ενίσχυση της κυκλοφορίας φρέσκου αέρα. Εφαρμογή σε όλους τους κλειστούς χώρους των τεχνικών οδηγιών που εκδόθηκαν από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Προνοίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων σχετικά με την χρήση συστημάτων κλιματισμού και εξαερισμού, όπως αυτές δημοσιεύονται στον ιστότοπο: https://www.pio.gov.cy/coronavirus/pdf/erg31.pdf .

Χρήστος Αντωνιάδης
Λειτουργός Ασφάλειας και Υγείας
Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας
Bsc., M.A.