Η Τουρκία μπορεί να κινείται επιθετικά και να επιβάλει τη βούλησή της με στρατιωτικά μέσα, αλλά δεν παραβλέπει τη διπλωματία. Αντίθετα, κατανοεί πλήρως ότι όλα τα ζητήματα διευθετούνται πάντοται με διπλωματικά μέσα επιβολής.
Η Άγκυρα έχει κτίσει μια διπλωματική παράδοση στο Κυπριακό, η οποία αποδίδει. Δημιουργεί κρίσεις και μετά θέτει στο τραπέζι προτάσεις «αποκλιμάκωσης», με τρόπο που να κατοχυρώσει τα νέα δεδομένα που επέβαλε. Ακολουθώντας την ίδια τακτική, εδώ και μερικές βδομάδες έβαλε μια ακόμα (καθόλου όμως άγνωστη) πρόταση στο τραπέζι, την οποία και διαδίδει παντού: Η κρίση μπορεί να αποκλιμακωθεί μόνο όταν "παγώσει", τεθεί μορατόριουμ, στο ενεργειακό πρόγραμμα της ΚΔ. Έτσι θα αρχίσει και ο διάλογος στο Κυπριακό, με προοπτική ένα πακέτο συμφωνίας για τα ενεργειακά και ένα περίγραμμα λύσης.
Η Τουρκία δεν αλλάζει μοτίβο. Αντιλαμβάνεται την απλή λογική της διπλωματίας στις διεθνείς σχέσεις: Οι τρίτοι ενδιαφέρονται, επιδιώκουν κι αυτοί αποκλιμάκωση. Δεν τους αρέσουν οι κρίσεις και η αστάθεια. Η Άγκυρα λέει "έχω πρόταση αποκλιμάκωσης". Η Λευκωσία απαντά, "δεν είναι καλή η τουρκική πρόταση". Όμως, πρόταση έχει η Λευκωσία; Όπως επίσης και η Αθήνα. Τι θέλει η Αθήνα; Κι αυτή "παίζει" στη λογική της αποκλιμάκωσης. Μένει όμως ένα υπόλοιπο: Η Τουρκία επέβαλε νέα δεδομένα, τα οποία θέλει να κατοχυρώσει μέσα από προτάσεις "αποκλιμάκωσης".
Υπάρχει ένα πολύ κακό σενάριο για τα επόμενα 5-10 χρόνια. Εάν στα επόμενα αυτά χρόνια η Αθήνα και η Λευκωσία δεν κτίσουν αεροναυτική δύναμη αποτροπής έναντι της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας, μέχρι το 2030 η Κύπρος δεν θα μπορεί να ασκήσει δικαιώματά στις θαλάσσιες ζώνες της. Η Τουρκία θα επικυριαρχήσει πλήρως και θα αδρανοποιήσει όλα όσα πέτυχε η ΚΔ τα τελευταία 15-20 χρόνια. Τα γειτονικά κράτη της Κύπρου ίσως κάνουν πίσω. Οι τριμερείς να ατονίσουν. Η ΕΕ έδειξε τα όρια της στήριξής της. Η κρίση στη Συρία και τη Λιβύη θα σταθεροποιηθούν σε 3-4 χρόνια. Η Τουρκία θα κτίσει σχέσεις με τον Άσαντ. Οι ΗΠΑ θα αποκαταστήσουν σιγά-σιγά τη σχέση τους με την Τουρκία. Η Ρωσία θα εμβαθύνει τη σχέση της με την Τουρκία. Με το Ισραήλ υπάρχει πάντα η προοπτική βελτίωσης της σχέσης με την Τουρκία.
Αυτό το κακό σενάριο θα πρέπει να σκεφτούν πολύ καλά όσοι έχουν την ευθύνη, πολιτική και τεχνοκρατική. Το νόμισμα στις διεθνείς σχέσεις είναι η ισχύς. Και η μέθοδος είναι το στρατηγικό σχέδιο. Το να τρέχουν πίσω από την Τουρκία για να αποδείξουν ότι "κάνει λάθος" δεν έχει αποτέλεσμα.
Η περιοχή μας είναι σε μετάβαση. Μέχρι τα μέσα της νέας δεκαετίας, το πολύ μέχρι το τέλος της, η μετάβαση θα έχει ολοκληρωθεί. Που θα βρίσκεται η Κύπρος και η Ελλάδα το 2030; Με τον τρόπο που χειρίζονται την τουρκική επιθετικότητα, η Κύπρος θα βρεθεί σε βαθύτερη επικυριαρχία και απειλή από την Τουρκία, με εμφανή απώλεια περισσότερης κυριαρχίας. Και η Ελλάδα, στην καλύτερη περίπτωση θα αδρανοποιήσει ή θα παγώσει δικά της κυριαρχικά δικαιώματα για να αποφύγει τη σύγκρουση, την οποία θα μπορούσε να αποτρέψει.
Ο Γιώργος Κέντας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
