Επικαιροποίηση της κυπριακής νομοθεσίας για το ζήτημα του βιασμού προτείνει η πρόσφατη επιστημονική μελέτη του Κύπριου εγκληματολόγου Δρα Άγγελου Κωνσταντίνου, με βάση σύγκριση της κυπριακής νομοθεσίας με αυτές άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Σημεία που χρήζουν τροποποίησης περιλαμβάνουν την ανάκληση της συναίνεσης αλλά και την αποσαφήνιση πως οποιαδήποτε διείσδυση στο σώμα συνιστά βιασμό.
Η νέα έρευνα, την οποία έφερε στο φως την περασμένη εβδομάδα το «SigmaLive», εστίασε στην εις βάθος ανάλυση υποθέσεων δικαστηρίου σε συνάρτηση με το αδίκημα του βιασμού στην Κύπρο.
Ο συγγραφέας, ο οποίος είναι Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό στο «Πρόγραμμα Αστυνομικών Σπουδών» στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, συγκρίνει τις σχετικές νομοθεσίες άλλων κρατών-μελών της ΕΕ με της Κύπρου. Όπως καταδεικνύεται από την σύγκριση, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα πιο κάτω σημεία:
α) Τρόπο και βαθμό διείσδυσης στο σώμα του θύματος.
β) Θυματοποίηση ανεξαρτήτως φύλου.
γ) Μη-συναίνεση του θύματος.
δ) Μη-δυνατότητα επικοινωνίας τέτοιας συναίνεσης από πλευράς θύματος.
ε) Μη-ικανότητας του θύματος να συναινέσει.
στ) Το πλέγμα των συνθηκών που περιβάλλουν την στιγμή (και διάρκεια) της συνουσίας.
ζ) Την νοητική κατάσταση του θύτη (ένοχη σκέψη).
Όπως αναφέρεται, από τις νομοθεσίες άλλων κρατών-μελών της ΕΕ ξεχωρίζουν αυτές της Σουηδίας, της Ελλάδας, της Αγγλίας & Ουαλλίας, του Βελγίου, της Ιρλανδίας και του Λουξεμβούργου.
Όπως παρατηρεί ο Δρ Κωνσταντίνου, στις νομοθεσίες αυτές έχει απαλειφθεί ο όρος που καθιστά τον βιασμό συνώνυμο της βίας που έχει ασκηθεί κατά της παραπονούμενης, καθώς η απουσία συναίνεσης από μόνη της είναι αρκετή για να ικανοποιήσει το σχετικό συστατικό του αδικήματος. Ιδιαίτερα η νομοθεσία της Αγγλίας & Ουαλλίας ακολουθεί μια πιο ενδελεχή διαδρομή σε σχέση με την ρύθμιση του αδικήματος του βιασμού, αφού στην νομοθεσία αυτή υπάρχουν συγκεκριμένες διατάξεις οι οποίες σκοπό έχουν να αποσαφηνίσουν (στο μέτρο του δυνατού) το στοιχείο της συγκατάθεσης του θύματος, καθώς και της γνώσης του δράστη για την ύπαρξη τέτοιας συγκατάθεσης.
«Υπό το φως των πιο πάνω», υποστηρίζει η μελέτη, «η κυπριακή νομοθεσία χρήζει τέτοιας τροποποίησης, έτσι ώστε να ποινικοποιείται ο βιασμός (με ενιαίο νομοθέτημα) και των δύο φύλων.» Υπάρχει, επίσης, η εισήγηση όπως οι πρόνοιες του νόμου διευρυνθούν «για να καλύπτουν μια ευρύτερη γκάμα δράσεων».
Για παράδειγμα, «περιπτώσεις όπου ο δράστης προσποιείται ότι είναι οποιοδήποτε γνωστό πρόσωπο (πλαστοπροσωπία) στο θύμα και το τελευταίο, παρασυρόμενο ότι πρόκειται για γνωστό της/του πρόσωπο, συγκατατίθεται στην συνουσία.» Επίσης, οι νέες διατάξεις του νόμου «θα πρέπει να καθιστούν ξεκάθαρο ότι οποιαδήποτε διείσδυση (κολπική, πρωκτική, στοματική) με το πέος του άνδρα συνιστά βιασμό.
Προτάσεις γίνονται στην μελέτη και για το θέμα της συναίνεσης, αναφέροντας πως «η τροποποιημένη νομοθεσία πρέπει να περιλαμβάνει περισσότερες πρόνοιες με τις οποίες να ακυρώνεται η συναίνεση της παραπονούμενης». Συγκεκριμένα, αναφέρει ο συγγραφέας, «όταν υπάρχει εξαπάτηση ως προς τη φύση ή τον σκοπό της συνουσίας (π.χ. οπτικοακουστική καταγραφή της πράξης χωρίς συναίνεση ή αφαίρεση προφυλακτικού εν αγνοία της παραπονούμενης, με σκοπό την γονιμοποίηση).»
Όσον αφορά την κυπριακή νομοθεσία σε σχέση με το αδίκημα του βιασμού, σε γενικές γραμμές, περιλαμβάνει στοιχεία που διαφυλάττουν την σεξουαλική αυτονομία των θυμάτων.
Στο καταληκτικό του σχόλιο, ο Δρ Άγγελος Κωνσταντίνου σημειώνει πως «η μη απαίτηση απόδειξης αντίστασης από το θύμα και η ρητή προϋπόθεση ότι χωρίς συναίνεση η συνουσία καθίσταται παράνομη, ευθυγραμμίζουν την νομοθεσία μας με νομοθεσίες άλλων κρατών που θεωρούνται ότι έχουν θεσπίσει θυματοκεντρικές προσεγγίσεις (π.χ. Αγγλία/Ουαλία, Βέλγιο, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο). Παρόλα αυτά, η εθνική μας νομοθεσία (και νομολογία), όπως επεξηγείται στο κείμενο, χρήζει επικαιροποίησης.»
Η έρευνα, που τιτλοφορείται «Το Αδίκημα του Βιασμού στο Κυπριακό Συγκείμενο: Εγκληματολογική Χαρτογράφηση και Νομική/Νομολογιακή Ανάλυση», έχει λάβει χορηγία από τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας του Υπουργείου Δικαιοσύνης & Δημοσίας Τάξης της και την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου.
Διαβάστε επίσης: