Σαν σήμερα, πριν 23 χρόνια, έλαβε χώρα στην μοιρασμένη, ημικατεχόμενη Λευκωσία μια προκλητική ενέργεια για τα δεδομένα της εποχής. Ήταν η συναυλία του Σάκη Ρουβά με τον Burat Kut εντός την Νεκρής Ζώνης, υπό την αιγίδα της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ.
Μια ενέργεια την οποία βλέποντας την σήμερα, καταλαβαίνουμε πως ήταν ένα ακόμη βήμα που βοήθησε στην αποδοχή της διχοτόμησης μέσα από τον μανδύα της «επαναπροσέγγισης» και της ελληνοτουρκικής «κατανοήσης», χωρίς να προηγηθεί η άρση της κατοχικής ανομίας.
Η συναυλία έγινε την Δευτέρα, 19 Μαΐου 1997 και ξεκίνησε στις 9:30 μμ στο ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας, στο γήπεδο "Taksim" ("Διχοτόμηση") εντός της ουδέτερης ζώνης. Εκτός του τόπου, είχε και η μέρα τους συμβολισμούς της. 19 Μαΐου είναι η Μέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού, αλλά και η μέρα που οι Τούρκοι θεωρούν εθνική επέτειο και γιορτάζουν την απόβαση του Κεμάλ Ατατούρκ στην Σαμψούντα.
Η συναυλία έγινε λιγότερο από ένα χρόνο μετά τις δολοφονίες Τάσου Ισαάκ και Σολωμού Σολωμού. Η προκλητική κίνηση του Σάκη Ρουβά ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων ανά το παγκύπριο, προκαλώντας την οργή και το μένος ακόμα και των πιο φανατικών θαυμαστών του.
Σύμφωνα με την ενημέρωση του ΚΥΠΕ της εποχής, έστειλε μήνυμα «αγάπης και ειρήνης» παρά την αρνητική αντίδραση από ομάδες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Μια συναυλία – φωτιά, όπως την χαρακτήριζαν τα Μέσα της εποχής, λοιδορώντας την απόφαση του Σάκη Ρουβά και του τότε μάνατζερ του Ηλία Ψινάκη, να συνεργαστούν με ένα Τούρκο τραγουδιστή για μία τέτοιου ύφους «εκδήλωση επανένωσης».
Δριμύ κατηγορώ σχεδόν από όλη την κοινωνικοπολιτική ζωή τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας, έντονες αντιδράσεις οργανωμένων συνόλων με πορείες ενάντια στη διεξαγωγή της συναυλίας και συγκρούσεις, δακρυγόνα και βία αφότου ολοκληρώθηκε η συναυλία.
Σύμφωνα με την «Σημερινή» της εποχής, το Παγκύπριο Αντικατοχικό Κίνημα και η Κυπριακή Ομοσπονδία Μοτοσικλετιστών, εκφράζοντας την αντίθεσή τους προς την διοργάνωση της δικοινοτικής συναυλίας, διοργάνωσαν μια αντικατοχική συναυλία στην Πλατεία Ελευθερίας στο κέντρο της Λευκωσίας, παράλληλα με την δικοινοτική.
Το κοινό αποτελείτο από μαυροφορεμένες μάνες ηρώων, συγγενείς των Ισαάκ και Σολωμού, συγγενείς αγνοουμένων και εκπροσώπους Ποντίων, Αρμενίων και Κούρδων. Ισχυρό το παρόν της νεολαίας, που βροντοφώναζε συνθήματα όπως: «Κύπρος – Αιγαίο, μέτωπο ενιαίο», «Αφήστε τα λούσα, να μπούμε στην Γιαλούσα», «Κατω τα χέρια, ομοσπονδιακοί – Η Κύπρος είναι ελληνική».
Κατά την διάρκεια του μουσικού μέρους της εκδήλωσης, σημειώθηκαν μικροσυμπλοκές ανάμεσα σε νεαρούς και σε άνδρες της ΜΜΑΔ στην περιοχή της Πλατείας Σολωμού. Κατά των νεαρών, είχαν ριφθεί και δακρυγόνα, τα αέρια των οποίων μεταφέρθηκαν μέχρι την Πλατεία Ελευθερίας, λόγω των ανέμων που επικρατούσαν. Μάνα αγνοουμένου λιποθύμησε, κοντά της έσπευσαν δύο γιατροί, που της συνέστησαν να απομακρυνθεί, ωστόσο εκείνη τους παράκουσε, λέγοντάς τους πως ήταν χρέος της η παρουσία της στον χώρο. Αποτέλεσμα των συγκρούσεων, ήταν 35 τραυματίες και 30 συλληφθέντες. Οι δρόμοι γέμισαν πέτρες, σκυβαλοδοχεία και φωτιές. Η Αστυνομία ανέφερε ζημιές σε αυτοκίνητα και προθήκες καταστημάτων.
Παρά το ότι συνέβαιναν τα πιο πάνω, κάποιοι Κύπριοι πολιτικοί παρευρέθηκαν στην δικοινοτική συναυλία, όπως ο Μιχάλης Παπαπέτρου και η Καίτη Κληρίδου. Σε μια εποχή που η Τουρκία και το αποσχιστικό τουρκοκυπριακό καθεστώς της ήταν εκτεθειμένα στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης, αυτή η συναυλία θεωρήθηκε πως «έδωσε οξυγόνο» στην κατοχή.
Ο Διονύσης Σαββόπουλος είχε προειδοποιήσει τον Σάκη Ρουβά: «Σάκη, παιδί μου, μην πας! Εσύ δεν ξέρεις... Το πρόβλημα στη Λευκωσία και στην Κύπρο δεν είναι το... ΕΪΤΣ. Ο κόσμος εκεί ζει υπό την απειλή των τουρκικών όπλων. Αντιμετωπίζει τουρκική κατοχή. Αυτό είναι το πρόβλημα... Δεν μπορεί εσύ να παριστάνεις τον ξέγνοιαστο και να παίζες με τα τουρκάκια για το ΕΪΤΣ και την ανεργία. Εκμεταλλεύονται την αφέλειά σου, θα βλάψεις κάθε έννοια δικαίου και αξιοπρέπειας. Και θα στενοχωρήσεις πάρα πολύ κόσμο... Δεν λέω όλους, γιατί υπάρχουν και κάποιοι ζαλισμένοι, χαζοχαρούμενοι ή χαιρέκακοι. Σίγουρα, όμως, θα στενοχωρήσεις όλους εκείνους τους πολλούς που έχουν ακόμα φιλότιμο και περηφάνια. Κακά ξεμπερδέματα θα 'χεις με αυτή την ιστορία. Μην πας... στο λέω με συμπάθεια.»
Με την σειρά του ο Γιώργος Νταλάρας, ανέφερε: «Πιστεύω πως τα Ηνωμένα Έθνη στηρίζουν αυτήν την εκδήλωση, χωρίς να έχουν κάνει οτιδήποτε, όλα αυτά τα χρόνια, για τους αγνοούμενους, τους εγκλωβισμένους, τις δολοφονίες και τις καταληστεύσεις περιουσιών».
Αμέσως μόλις πάτησε το πόδι του στην Κύπρο, ο Έλληνας τραγουδιστής «φυγαδεύτηκε» αμέσως, ώστε να μην γίνει στόχος επίθεσης αντιδρώντων. Με την συνοδεία τεσσάρων αστυνομικών οχημάτων, μεταφέρθηκε στο Αρχηγείο της Αστυνομίας, όπου ενημερώθηκε για τα μέτρα ασφαλείας που είχαν ληφθεί.
Μετά τη συναυλία, ο Σάκης Ρουβάς κάλεσε τον λαό της Κύπρου «να θερίσει την σοδειά από τους σπόρους που φύτεψε η συναυλία» και να φέρουν ειρήνη στο νησί. Αφού ευχαρίστηκε την UNFICYP και τον Τούρκο συνάδελφό του Kut, ο Ρουβάς ανέφερε πως πρέπει να θυμόμαστε το παρελθόν αλλά πρέπει να επιδιώκουμε και ένα καλύτερο μέλλον και τόνισε πως πίστευαν σε αυτό που έκαναν.
Από την πλευρά του, ο Kut είπε πως «ότι γίνεται ανήκει στο παρελθόν και είναι σημαντικό να εργαστούμε για ειρήνη στην Κύπρο. Είμαι σίγουρος ότι αυτό που κάναμε απόψε θα δώσει ένα μάθημα στον λαό». Διαδηλώσεις κατά της συναυλίας υπήρχαν και από πλευράς Γκρίζων Λύκων.
Ο Μπουράκ Κουτ δήλωνε ότι μέλη των «Γκρίζων Λύκων» του επιτέθηκαν, κατά την άφιξή του στον χώρο της συναυλίας, ενώ λιθοβόλησαν και το αυτοκίνητο που τον μετέφερε.Ο Μπουράκ Κουτ δήλωνε ότι μέλη των «Γκρίζων Λύκων» του επιτέθηκαν, κατά την άφιξή του στον χώρο της συναυλίας, ενώ λιθοβόλησαν και το αυτοκίνητο που τον μετέφερε. Γύρω στις 10:40, ενώ τραγουδούσε ο Σάκης Ρουβάς, δύο Τ/κ σχημάτισαν με τα δάχτυλα το σήμα των «Γκρίζων Λύκων». Δεκάδες Τουρκοκύπριοι που τους αντιλήφθηκαν, έτρεξαν προς το μέρος τους για να τους απομακρύνουν, ενώ έπεσαν και μερικές γροθιές. Για τις κατηγορίες πως είναι «προδότης», ο Kut είπε πως «μια μέρα όλοι θα εκτιμήσουν αυτό που κάναμε σήμερα».
Ο Kut επίσης είπε πως η πλειοψηφία του Τύπου και των πολιτικών ήταν ευτυχισμένοι με την συναυλία. Μάλιστα, όταν έφθασε στα κατεχόμενα από το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου, συναντήθηκε με τον Ραούφ Ντενκτάς. Στην συνέχεια, περπάτησε στους δρόμους της κατεχόμενης Λευκωσίας, συνομιλώντας με τον κόσμο.
Ο τότε αντιπρόσωπος του ΟΗΕ, Gustave Feissel είπε πως το μήνυμά τους πρέπει να το ακολουθήσουν όλοι και συνεχάρη όσους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους παρευρέθηκαν στην συναυλία.
Πριν λίγα χρόνια κάποιοι ξαναθυμήθηκαν την αποτυχημένη και προσβλητική συναυλία. Μεταξύ 2018 και 2019, η παλιά Λευκωσία γέμισε αφίσες με τις φωτογραφίες των δύο και την ιδέα «Φέρτε πίσω τον Μπουράκ και τον Σάκη στην Κύπρο τώρα».
Αυτό το δήθεν «κίνημα», το οποίο προέβαλαν αρκετά και κάποιες εφημερίδες, ονόμαστηκε «Burakis» και καλούσε σε επανάληψη της συναυλίας. Παρά την προβολή του και τις αφίσες που γέμισε η Λευκωσία, το «κίνημα» απέκτησε μόνο 54 ακόλουθούς στο Facebook.
Ακολουθούν φωτογραφίες από «Το Περιοδικό» της εποχής, που έγραφε «Η συναυλία τέλειωσε, η κατοχή μένει», που αναδημοσίευσε η «City»:
