Το 39,8% των Κυπρίων πιστεύει ότι υπάρχουν ευκαιρίες για έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Κύπρο ενώ το 60,5% θεωρεί ότι έχει τις ικανότητες για να το κάνει, αλλά το 53,3%φοβάται την αποτυχία, σύμφωνα με τα ευρήματα της Εθνικής Έκθεσης Αναφοράς για την Επιχειρηματικότητα στην Κύπρο 2023/2024, του Κέντρου Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Κύπρου, που παρουσιάστηκε την Τρίτη.

Η Κύπρος συμμετέχει για 8η χρονιά στο Global Entrepreneurship Monitor (GEM), στο πλαίσιο του οποίου έγινε η έκθεση, και το οποίο αποτελεί εργαλείο για μια αξιόπιστη οπτική στην επιχειρηματική δραστηριότητα μιας χώρας.

Την παρουσίαση των ευρημάτων χαιρέτισε ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, ο οποίος είπε ότι το GEM έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για το Υπουργείο και την κυβέρνηση, αφού τα ευρήματα του καθοδηγούν για θέματα επιχειρηματικότητας και ενισχύουν την προσπάθεια προβολής της Κύπρου ως ελκυστικού προορισμού για επιχειρηματική δραστηριότητα.

Στην Κύπρο, είπε, λειτουργούν περίπου 125.000 επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν γύρω στα 500.000 άτομα. Από αυτές οι 119.000 είναι πολύ μικρές και απασχολούν λιγότερα από 10 άτομα, συμβάλλοντας στην απασχόληση περίπου 190.000 ατόμων. Επιπλέον, υπάρχουν 5.400 μικρές επιχειρήσεις που εργοδοτούν από 10 έως 49 άτομα, παρέχοντας θέσεις εργασίας σε περίπου 100.600 άτομα. Στην κατηγορία των μεσαίων επιχειρήσεων, που απασχολούν από 50 έως 249 άτομα, υπάρχουν 858 επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν περίπου 82.500 άτομα, ενώ 155 επιχειρήσεις στην Κύπρο απασχολούν περισσότερους από 249 υπαλλήλους και προσφέρουν εργασία σε περίπου 125.500 άτομα.

«Οι αριθμοί αυτοί αποδεικνύουν το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι επιχειρήσεις στη χώρα μας», είπε, υπογραμμίζοντας τον στόχο του Υπουργείου για την  υποστήριξή τους, καθώς αυτές διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της κυβέρνησης σχετικά με την ανάπτυξη και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας.

Αναφερθείς στα ευρήματα της έκθεσης, είπε ότι είναι η σημαντική αύξηση στο ποσοστό των ενηλίκων στην Κύπρο που θεωρούν ότι υπάρχουν καλές ευκαιρίες ως προς την έναρξη μιας επιχείρησης στο 39,8%. Επιπλέον, σημείωσε ότι άνοδο κατέγραψε και η ιδιοκτησία νέων επιχειρήσεων στην Κύπρο, φτάνοντας στο 4,7% από 3,9% που ήταν το 2020 2023. Πρόσθεσε ότι η Κύπρος κατατάσσεται στην έκτη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά στην καθιερωμένη ιδιοκτησία, κάτι που ενισχύει περαιτέρω τη θετική εικόνα του επιχειρηματικού της περιβάλλοντος.

«Η Κύπρος παρουσιάζει θετικές ενδείξεις με τους Κύπριους να είναι πλέον πιο αισιόδοξοι για τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που έχουν. Μεταξύ άλλων, η αύξηση που καταγράφεται στον αριθμό των νέων επιχειρήσεων υποδεικνύει ότι η αγορά ενεργοποιείται, ενώ σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Κύπρος πλησιάζει τον μέσο όρο και διατηρεί μια καλή θέση στον τομέα της επιχειρηματικότητας, παρουσιάζοντας ένα ώριμο και σταθερό επιχειρησιακό επιχειρηματικό περιβάλλον», είπε.

Ο κ. Παπαναστασίου πρόσθεσε ότι στο Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας είναι αντιληπτή η σημασία των επιχειρήσεων για την οικονομία και η τακτική ανάγκη να στηριχθεί και να ενισχυθεί η επιχειρηματικότητα, γι’ αυτό και υλοποιεί συγκεκριμένες δράσεις και πολιτικές. Αναφέρθηκε, συγκεκριμένα, στην προτεραιότητα προώθησης του έγγραφου πολιτικής για την ανταγωνιστικότητα και τη διεθνοποίηση της κυπριακής βιομηχανίας 2025-2030, σημειώνοντας ότι η εν λόγω πολιτική στοχεύει στη διαμόρφωση μιας γης ευέλικτης και τεχνολογικά καινοτόμου βιομηχανίας, η οποία θα συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας.

Ακόμα, αναφέρθηκε σε σχέδια χορηγιών για διευκόλυνση στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση και τη βελτίωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων. «Στόχος μας είναι να παρέχουμε κίνητρα στον επιχειρηματικό μας κόσμο για να υλοποιεί επενδύσεις που οδηγούν στην περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των κυπριακών επιχειρήσεων, αξιοποιώντας την τεχνολογία, καθώς και τις ευκαιρίες που προκύπτουν μέσα από τη πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, με απορρόφηση και αξιοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων πόρων από τα ευρωπαϊκά ταμεία, συμπεριλαμβανομένου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».

Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι η αρμόδια Υπηρεσία Βιομηχανίας και Τεχνολογίας έχει εξασφαλίσει συνολικά 362 εκ. ευρώ για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο μέχρι το 2027, τα οποία θα διατεθούν με στοχευμένο σχεδόν χορηγιών. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στα σχέδια χορηγιών της νέας επιχειρηματικότητας, ανέφερε ότι το Υπουργείο έχει εξασφαλίσει 40 εκ. ευρώ σε σύγκριση με 21,7 εκ. ευρώ την προηγούμενη περίοδο. «Ήδη το συγκεκριμένο σχέδιο έχει προκηρυχθεί για δεύτερη φορά με συνολικό προϋπολογισμό 20 εκατομμύρια ευρώ», είπε.

Αναφερόμενος στο εύρημα της έκθεσης, ότι οι Κύπριοι, ενώ βλέπουν πολλές επιχειρηματικές ευκαιρίες, φαίνεται να φοβούνται να κάνουν το επόμενο βήμα,  είπε ότι συνήθως αποτυγχάνουν είτε όσοι δεν είναι έτοιμοι να αναλάβουν ρίσκο ή όσοι αναλαμβάνουν πολύ μεγάλο ρίσκο, υπογραμμίζοντας τη σημασία ανάληψης διαχειρίσιμου, υπολογισμένου ρίσκου για την επιτυχία μιας επιχείρησης.

Τα ευρήματα της έκθεσης

-------------

Η έρευνα στην Κύπρο έγινε με τη συμμετοχή αντιπροσωπευτικού δείγματος 2.000 ενηλίκων ηλικίας 18-64 ετών και 36 εμπειρογνωμόνων, το διάστημα Μαΐου-Ιουνίου 2023. Τα ευρήματα της έκθεσης παρουσίασε η δρ Αριάνα Πολυβίου, Λέκτορας στο ΤΕΠΑΚ.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, το 2023-24 το ποσοστό των ενηλίκων που πίστευαν ότι υπάρχουν καλές ευκαιρίες για έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας αυξήθηκε σημαντικά στο 39,8% από 26,8% το 2022-23. Ταυτόχρονα, το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι έχουν τις ικανότητες για να ξεκινήσουν μια επιχείρηση ανέβηκε στο 60,5% από 52,7%, αρκετά πιο ψηλό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που είναι στο 51,8%.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την έρευνα, αυξήθηκε το ποσοστό όσων δήλωναν φόβο αποτυχίας στο 53,3% σε σχέση με 51,7% την προηγούμενη περίοδο. Το ποσοστό είναι αρκετά πιο ψηλό από τον μέσο όρο της Ευρώπης στο 45,1%.

Αρκετά πιο ψηλό σε σχέση με την Ευρώπη ήταν το ποσοστό των ατόμων που απάντησαν ότι γνωρίζουν κάποιο επιχειρηματία. Στην Κύπρο το ποσοστό έφτανε το 66,9%, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν στο 52,1%.

Σύμφωνα με την έρευνα, σε σύγκριση με την Ευρώπη, στην Κύπρο διαχρονικά είναι μικρότερο το ποσοστό του πληθυσμού που πιστεύει ότι η έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητες είναι εύκολη.

Σημαντικός δείκτης για την έρευνα είναι ο δείκτης ΤΕΑ ο οποίος αναφέρεται στην επιχειρηματικότητα αρχικού σταδίου. Στην Κύπρο το ποσοστό του πληθυσμού που κάνει έναρξη ή τρέχει μια νέα επιχείρηση βρίσκεται στο 11%, αυξημένο από το 8,3% του 2022-23 αλλά και από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 9,2%.

Ενδεικτικά είναι, επίσης, τα ευρήματα της έρευνας όσον αφορά την ισότητα των φύλων. Όπως είπε η δρ Πολυβίου οι άντρες που βρίσκονται στα αρχικά στάδια μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας ανέρχονται στο 14,5% ενώ οι γυναίκες στο 4,9%, με την αναλογία να διαμορφώνεται στο 0,6. Δηλαδή, για κάθε 10 άντρες μόλις 6 γυναίκες βρίσκονται σε διαδικασία έναρξης επιχείρησης. Η αναλογία είναι αυξημένη από το 0,4 που ήταν το 2022-23, αλλά ακόμη βρίσκεται πίσω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 0,7.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η ηλικιακή ομάδα που ξεκινά επιχειρηματική δραστηριότητα στον μεγαλύτερο βαθμό είναι τα άτομα 18-34 ετών σε ποσοστό 14,4%, ενώ μόλις 5,8% των ατόμων ηλικίας 35-64 κάνουν το ίδιο. Τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ευρώπη ανέρχονται σε 12,% και 7,9% αντίστοιχα.

Ερωτηθέντες για το κίνητρό τους όσοι βρίσκονται σε διαδικασία έναρξης νέας επιχειρηματικής δραστηριότητας, το 85,4% απάντησαν «για να αποκτήσω μεγάλη περιουσία», το 65,5% «για να βγάζω τα προς το ζην», το 39,7% «για να κάνω τη διαφορά» και το 27,1% «για να συνεχίσω την οικογενειακή παράδοση».

Η Κύπρος βρίσκεται στην έκτη θέση στον δείκτη επιχειρηματικής δραστηριότητας σε προχωρημένο στάδιο, δηλαδή επιχειρήσεις που λειτουργούν πέραν των 42 μηνών, με ποσοστό 8,2%, με τον μέσο όρο της ΕΕ να βρίσκεται στο 7,6%.

Όσον αφορά τον δείκτη εθνικού επιχειρηματικού οικοσυστήματος (NECI) αυτός έχει μειωθεί σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ερωτηθέντες για τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του επιχειρηματικού οικοσυστήματος της Κύπρου, οι ερωτηθέντες υπέδειξαν τις φυσικές υποδομές ως το πρώτο, ενώ εμπορικές υποδομές, κυβερνητικές πολιτικές (φόροι και γραφειοκρατία) και ευκολία εισόδου στην αγορά έχουν λάβει χαμηλότερη βαθμολογία σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Σε σύγκριση με άλλες χώρες, η Κύπρος υστερεί στα κυβερνητικά προγράμματα για επιχειρηματικότητα, σύμφωνα με την έρευνα.

Με βάση τα ευρήματα, το Κέντρο Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Κύπρου προέβη σε εισηγήσεις, όπως η ενσωμάτωση της χρηματοοικονομικής παιδείας στην εκπαιδευτική ύλη, η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών σε επιχειρηματικές παιδαγωγικές μεθόδους σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα, η δημιουργία προγραμμάτων για την καθοδήγηση φοιτητών στη δημιουργία και ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων και η προσφορά σύντομων μαθημάτων σε απόφοιτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων ή τον μετασχηματισμό υφιστάμενων.

Όσον αφορά τις κυβερνητικές διαδικασίες και πολιτικές, προτείνει τη δημιουργία περιφερειακών συμβουλίων επιχειρηματικότητας με συμμετοχή ενεργών επιχειρηματιών και την παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ πανεπιστημίων και νέων επιχειρήσεων, καθώς και την παροχή επιχορηγήσεων και συμβουλευτικής υποστήριξης σε γυναίκες και ευάλωτες ομάδες.

Ακόμα, το Κέντρο προτείνει, μεταξύ άλλων, την παροχή κινήτρων σε υφιστάμενες επιχειρήσεις για επενδύσεις σε επιχειρήσεις αρχικού επιπέδου, τη δημιουργία φορολογικών κινήτρων για συμμετοχή παγκοσμίων επενδυτικών ταμείων σε επιχειρηματικές επενδύσεις στην Κύπρο και τη δημιουργία ταμείων καινοτομίας που συνδέονται με τις ανάγκες του δημόσιου τομέα.

Προτείνεται επίσης η δημιουργία υπηρεσιών που προσφέρουν καθοδήγηση σε ψηφιακή στρατηγική και πρόσβαση σε ψηφιακά εργαλεία, η παροχή επιχορηγήσεων για αναβάθμιση τεχνολογίας, η ανάπτυξη φυσικών υποδομών και η δημιουργία εθνικού δικτύου μεντόρων με έμπειρους επιχειρηματίες σε σημαντικούς τομείς.

Διαβάστε επίσης: Eurostat: Μείωση θανάτων σε τροχαία κατά 8,1% στην Κύπρο και κατά 1,3% στην ΕΕ

Πηγή: ΚΥΠΕ