Την παραδοσιακή κυπριακή αγγειοπλαστική, η οποία άνθιζε στην Κύπρο από την αρχαιότητα και στις μέρες μας κινδυνεύει να εξαφανιστεί, μεταδίδει σε μαθητές σχολείων που επισκέπτονται το εργαστήρι του στη Γεροσκήπου και μέσω μαθημάτων που παραδίδει ο αυτοδίδακτος αγγειοπλάστης Αυγουστίνος Κοντός, ο οποίος μιλάει στο ΚΥΠΕ για την τέχνη του την οποία θεωρεί την «απόλυτη αποπλάνηση».

Πρόκειται για έναν από τους πρώτους αγγειοπλάστες στην Πάφο, ο οποίος κατά τα λεγόμενά του ασχολείται με την τέχνη του για πάνω από σαράντα χρόνια.

Όπως αναφέρει στο ΚΥΠΕ, ο σχηματισμός πηλού για τον ίδιο ήταν μια αποκάλυψη και δεν πίστευε ότι θα σχημάτιζε με τον πηλό σε όλη του την ζωή.

Στον σύγχρονο πολιτισμό, τα περισσότερα κεραμικά κατασκευάζονται βιομηχανικά και έτσι η τέχνη έχει χάσει το παλιό της κύρος, λέει ο κ. Κοντός. Ωστόσο, σημειώνει πως «η αγγειοπλαστική παραμένει και στις μέρες μας, μια αναγνωρισμένη και σεβαστή μορφή διακοσμητικής τέχνης, καθώς τα περισσότερα διακοσμητικά κεραμικά κατασκευάζονται με τον παραδοσιακό τρόπο».

Η ενασχόληση με την αγγειοπλαστική 

------

Όπως διηγείται, το ταξίδι του Αυγουστίνου Κοντού στον κόσμο της αγγειοπλαστικής άρχισε ότι όταν επισκέφτηκε φίλο του αδερφού του στην Αθήνα που είχε εργαστήριο αγγειοπλαστικής. Εκεί τον είδε να φτιάχνει μια κούπα και αποφάσισε να μείνει για ένα διάστημα για να μάθει την τέχνη.

Ο αδερφός του ο Γιάννης Κοντός ασχολείτο επίσης με την αγγειοπλαστική αλλά και με καλούπια.

Επιστρέφοντας από την Αθήνα αναπολεί, δεν είχε τα απαραίτητα εργαλεία, ούτε καν τροχό.

Ωστόσο, αναφέρει, ο Σάββας Γεωργιάδης, αγγειοπλάστης από την Κερύνεια, του είπε μόλις σχολάει από τον αδερφό του τον Γιάννη, στο εργαστήρι του οποίου εργαζόταν, να τον επισκέπτεται στο εργαστήριο του για να ξεκινήσει με την τέχνη της αγγειοπλαστικής.

Έτσι, σε ηλικία 30 χρόνων ξεκίνησε να ασχολείται σοβαρά με την τέχνη, ταξίδι που διαρκεί εδώ και περίπου 40 χρόνια. Ο  ίδιος εκφράζει την ελπίδα να συνεχίσει την κεραμική και για πολλά χρόνια ακόμη αφού για τον ίδιο η τέχνη του είναι η «απόλυτη αποπλάνηση».

Αυτοδίδακτος, με μερικές καθοδηγήσεις, επηρεαζόμενος από εικόνες, φόρμες και σχήματα από χειροτεχνίες που βρίσκονται στην ύπαιθρο, σε μουσεία και σε βιβλία, διατηρεί το δικό του εργαστήριο στην Γεροσκήπου. 

Ο Αυγουστίνος Κοντός μιλάει με θαυμασμό για τον Βαλεντίνο Χαραλάμπους από το Βαρώσι, τον πρωτομάστορα της αγγειοπλαστικής, τον γνωστότερο αγγειοπλάστη, τον πατέρα, όπως τον αποκαλεί, της σύγχρονης αγγειοπλαστικής στην Κύπρο. 

«Ήταν ο πρώτος στην Κύπρο που σπούδασε αγγειοπλαστική και επέστρεψε πίσω αγγειοπλάστης», αναφέρει, προσθέτοντας ότι όταν επέστρεψε και έκανε αίτηση για να εργαστεί στην εκπαίδευση αλλά απορρίφθηκε γιατί δεν ήταν εικαστικός αλλά αγγειοπλάστης. Η πορεία του συνεχίστηκε στο Ιράκ όπου έζησε για 30 χρόνια. «Αν μελετήσεις την τέχνη του Βαλεντίνου Χαραλάμπους φαίνεται ότι αυτή, είναι επηρεασμένη από τον αραβικό κόσμο», λέει ο κ. Κοντός, εκφράζοντας την συγκίνησή του για την σπουδαιότητα του έργου του.

Το εργαστήρι και η μετάδοση της γνώσης

-----------------

Κατά την είσοδο στο εργαστήρι, η μυρωδιά του πηλού είναι έντονη.

Την ώρα που μιλάει ο τεχνίτης δίνει το επιθυμητό σχήμα σε κεραμικό δοχείο που επεξεργάζεται. Mε επιδεξιότητα και σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, πλάθει με τα χέρια του το αγγείο και το διαμορφώνει στο σχήμα που θέλει να να δώσει. «Η αίσθηση του υγρού πηλού αναδεικνύει τον κρυμμένο αισθησιασμό του καθενός και απελευθερώνει την δημιουργική του πλευρά», λέει. 

Αναφερόμενος στα αρχαιολογικά ευρήματα, λέει ότι στην Πάφο φαίνεται ότι υπήρχαν πολλά αγγειοπλαστεία. «Η κυπριακή αγγειοπλαστική θεωρείτο πρωτοπόρα», αναφέρει, προσθέτοντας ότι «οι Κύπριοι αγγειοπλάστες ήταν οι πρώτοι που έφτιαξαν σύνθεση». «Δεν υπάρχει βιβλίο ανά τον παγκόσμιο που να ασχολείται με την ιστορία της αγγειοπλαστικής και να μην έχει κυπριακά αγγεία μέσα», σημειώνει.

Σήμερα, λέει, ο πηλός εισάγεται από διάφορες χώρες την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αγγλία, περνά από ένα ζυμωτήρι, ζυμώνεται βγαίνει σε καρούλια, τα καρούλια εκείνα χρησιμοποιούνται πάνω στο τροχό και τα αφήνουν να στεγνώσουν.  Έχουμε πηλό και στην Κύπρο αλλά χρειάζεται διαδικασία για να καθαρίσει, εξηγεί.

Το εργαστήριο του Αυγουστίνου Κοντού το επισκέπονται αρκετά σχολεία με τον αγγειοπλάστη να μεταδίδει τις γνώσεις του στους μαθητές και τις μαθήτριες για την διαδικασία της παραγωγής, την επιλογή του υλικού και τον τρόπο με τον οποίων διαμορφώνεται το κεραμικό με την χρήση χρήση των χεριών, του τροχού, των καλουπιών αλλά και των ειδικών εργαλείων. Παραδίδει επίσης μαθήματα αγγειοπλαστικής, κάτι, που όπως αναφέρει, τον ενθουσιάζει αφού με αυτόν τον τρόπο μεταδίδει την τέχνη του. «Η αγγειοπλαστική είναι θέμα αντίληψης, υπομονής», αναφέρει προσθέτοντας ότι «πρόκειται για μια ατέλειωτη ιστορία».

Εκφράζει το παράπονο ότι στην Κύπρο υπάρχει έλλειψη παιδείας για την αγγειοπλαστική. «Αν διδαχτούν οι τέχνες της Κύπρου τότε σίγουρα πρέπει να συμπεριληφθεί και η αγγειοπλαστική», λέει.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η επιβίωση των επιχειρήσεων κεραμικής αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. «Οι αγγειοπλάστες καλούνται να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό αντίστοιχων βιομηχανοποιημένων προϊόντων, που παράγονται με χαμηλότερο κόστος και προσφέρονται σε φθηνότερες τιμές», αναφέρει.

Ακόμη και η συμμετοχή των αγγειοπλαστών στις διάφορες εκθέσεις μειώνεται χρόνο με το χρόνο, λέει, προσθέτοντας ότι «οι αγγειοπλάστες, ο ένας μετά τον άλλον, εγκαταλείπουν το επάγγελμα».

Ο Αυγουστίνος Κοντός συνεχίζει επίσης την κατασκευή διαφόρων χρηστικών και διακοσμητικών αντικειμένων, όπως βάζα, πιάτα, φλιτζάνια και λοιπά. Έχει διοργανώσει αρκετές εκθέσεις ενώ από το εργαστήρι του μπορεί κανείς να αγοράσει πολλά πήλινα χρηστικά αντικείμενα.