Στοιχεία αναφορικά με τον κώδικα συμπεριφοράς, αλλά και την εκπαίδευση αστυνομικών για τον χειρισμό διαδηλώσεων ζητήθηκαν κατά τη σημερινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Δικαιωμάτων, κατά την οποία συζητήθηκε η προστασία του δικαιώματος στη διαδήλωση, με αφορμή ανησυχίες που εκφράστηκαν από πλευράς Βουλευτών για περιστατικά περιορισμού του δικαιώματος αυτού.

 

Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Γιώργος Κουκουμάς, επεσήμανε μετά τη συνεδρίαση ότι φαίνεται να υπάρχει «προβληματική φιλοσοφία και αντίληψη» από πλευράς Αστυνομίας στο θέμα αυτό και ζήτησε να κατατεθούν στην Επιτροπή οι επιχειρησιακές και άλλες οδηγίες που δίνονται στα μέλη της αστυνομίας για τον χειρισμό των διαδηλώσεων, ώστε να εξεταστούν και ενόψει της συζήτησης στην Επιτροπή Νομικών για το νομοσχέδιο που θα καταθέσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Όλοι οι συμμετέχοντες στη συνεδρίαση υπογράμμισαν ότι το δικαίωμα του συνέρχεσθαι με ειρηνικό τρόπο, είναι θεμελιώδες για το δημοκρατικό πολίτευμα, σημειώνοντας ότι ιδιαίτερα για την Κυπριακή Δημοκρατία κατοχυρώνεται από το Άρθρο 21.

Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο, όπως εξήγησε ο Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, Άρης Κωνσταντινίδης, δε μπορεί καμία νομοθεσία του κράτους και καμία αστυνομική διάταξη να έρχεται σε σύγκρουση με το εν λόγω άρθρο. Πρόσθεσε, επίσης, ότι οι διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις οποίες έχει επικυρώσει η Κυπριακή Δημοκρατία, ορίζουν με σαφήνεια τις έννοιες του εν λόγω Άρθρου.

Ο κ. Κωνσταντινίδης σημείωσε ότι μπορεί να υπάρχουν περιορισμοί στο δικαίωμα του συνέρχεσθαι, στον βαθμό που αυτοί συνδέονται με τη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Παραπέμποντας, όμως, και στο νομοσχέδιο που πρόκειται να συζητηθεί την ερχόμενη Τετάρτη στην Επιτροπή Νομικών, είπε ότι οι περιορισμοί θα πρέπει να καθοδηγούνται από τον στόχο της διευκόλυνσης του δικαιώματος και δεν πρέπει να βλάπτουν την ουσία του δικαιώματος ή να στοχεύουν στην αποθάρρυνση από συμμετοχή σε συναθροίσεις, όπως διευκρινίζεται από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

Η ίδια Επιτροπή, πρόσθεσε ο κ. Κωνσταντινίδης, προσδιορίζει και τη μορφή της βίας που μπορεί να καταστήσει μη ειρηνική μία συνάθροιση και, κατ’ επέκταση, να δικαιολογεί την επέμβαση της αστυνομίας. Σύμφωνα με τον ορισμό, η χρήση από τους συμμετέχοντες σωματικής βίας εναντίον τρίτων ή η σοβαρή βλάβη σε ιδιοκτησία αποτελούν τέτοια μορφής βίας. Διευκρίνισε, δε, ότι η χρήση προσβλητικών συνθημάτων, η παρεμπόδιση τροχαίων οχημάτων ή απλά σπρωξίματα δεν μπορεί να θεωρούνται βία που καθιστά μία συνάθροιση μη ειρηνική.

Ο Βοηθός Αρχηγός Επιχειρήσεων της Αστυνομίας, Ιωάννης Γεωργίου, κατά την τοποθέτησή του ενώπιον της Επιτροπής, ανέφερε ότι η αστυνομία έχει οδηγίες να επεμβαίνει σε διαδηλώσεις όταν εκδηλώνονται βίαια επεισόδια. Είπε, δε, ότι οι πλείστες διαδηλώσεις δεν είναι ειρηνικές και ότι οι διαδηλωτές ξεσπούν εναντίον των αστυνομικών.

Απαντώντας σε ερώτηση του Αντιπροέδρου της Επιτροπής, ο οποίος αναφέρθηκε σε διαδήλωση εναντίον μεταναστών τον Σεπτέμβριο του 2023 στη Λεμεσό, με βίαια επεισόδια, ρωτώντας για ποιο λόγο δεν ήταν ανάλογη η στάση της αστυνομίας, ο κ. Γεωργίου είπε ότι οι οδηγίες είναι πάντα να επεμβαίνει η αστυνομία, όταν ξεφεύγουν οι διαδηλώσεις από τον ειρηνικό τους χαρακτήρα. «Αν παρέλειψε εκεί ο αξιωματικός να επέμβει άμεσα, είναι άλλο θέμα», πρόσθεσε ο κ. Γεωργίου.

Ακολούθως, απαντώντας σε ερώτηση Βουλευτών για τις συλλήψεις διαδηλωτών που συμμετείχαν σε ειρηνική διαδήλωση στη Λευκωσία στις 19 του περασμένου Ιανουαρίου, με αφορμή τον θάνατο 24χρονου μετανάστη, ο κ. Γεωργίου είπε ότι οι διαδηλωτές φώναζαν υβριστικά συνθήματα προς την αστυνομία. Σημείωσε, δε, ότι και στα γήπεδα συλλαμβάνονται όσοι εξυβρίζουν την αστυνομία παρατεταμένα.

Σε συνέχεια αυτού, η Βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου, αναφέρθηκε σε περιστατικό κατά το οποίο άτομα συγκεντρωμένα έξω από τη Βουλή της απηύθυναν υβριστικά συνθήματα και απειλές στην παρουσία της αστυνομίας, χωρίς να υπάρξει αντίδραση από πλευράς αστυνομικών. Απαντώντας ο κ. Γεωργίου είπε ότι «στην αστυνομία δεν είμαστε όλοι άριστοι των αρίστων και έχουμε κάποιους που δεν είναι τόσο καλοί».

Ο κ. Γεωργίου ρωτήθηκε, επίσης, για την περίπτωση ελέγχου σε πανό που ήθελαν να αναρτήσουν δύο πολίτες κατά τη διάρκεια της παρέλασης της 1ης Οκτωβρίου στη Λευκωσία, λέγοντας ότι δεν δικαιούται να αναρτά κανείς ό,τι θέλει, γιατί μπορεί το περιεχόμενο να είναι αισχρό ή πορνογραφικό. Υπενθυμίζεται ότι οι δύο πολίτες είχαν συλληφθεί τον περασμένο Οκτώβριο, γιατί είχαν πρόθεση να αναρτήσουν πανό απέναντι από την εξέδρα των επισήμων, στο οποίο αναγραφόταν το σύνθημα «Κυπριακή Δημοκρατία: Η μόνη λύση» και «Το άπαρτχαϊντ δεν είναι λύση».

Για το θέμα των συνθημάτων τοποθετήθηκε και η λειτουργός του Γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως, Μελίνα Τριγγίδου, αναφέροντας ότι θέση της Επιτρόπου είναι πως, ακόμα κι αν αυτά ενοχλούν, είναι στο πλαίσιο του δικαιώματος στην ελευθερία του λόγου. Η κ. Τριγγίδου αναφέρθηκε και στη στάση της αστυνομίας κατά τη διαδήλωση εναντίον μεταναστών στη Λεμεσό το 2023, λέγοντας ότι θα έπρεπε η αστυνομία να είχε λάβει περιοριστικά μέτρα, λόγω υπονοιών για εκδήλωση βίας.

Ο νομικός Αχιλλέας Δημητριάδης, ο οποίος έχει διατελέσει Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Δικηγορικού Συλλόγου, είπε ότι είναι σημαντικό να εξεταστούν στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου οι κανόνες εμπλοκής της αστυνομίας και ο κώδικας συμπεριφοράς. Σε συνέχεια της εισήγησης του κ. Δημητριάδη, τα μέλη της Επιτροπής ζήτησαν να κατατεθούν από πλευράς αστυνομίας, τόσο ο μόνιμος κώδικας συμπεριφοράς και οι επιχειρησιακές οδηγίες, όσο και το υλικό που χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση αστυνομικών αναφορικά με τον χειρισμό των διαδηλώσεων.

Εξάλλου, ο κ. Κωνσταντινίδης, ο οποίος ανέφερε ότι στο πλαίσιο μνημονίου συνεργασίας της Αστυνομίας με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, τα νέα μέλη της αστυνομίας παρακολουθούν μάθημα για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν και πίστωσε την ηγεσία της Αστυνομίας με την πρόθεση να αναβαθμίσει την εκπαίδευση των νέων μελών της, ο κ. Κωνσταντινίδης σημείωσε ότι αυτό δε σημαίνει ότι έχουν αλλάξει κακές πρακτικές, καθώς δεν έχουν περάσει όλα της τα μέλη από την εκπαίδευση αυτή.

Πάντως, ο κ. Κωνσταντινίδης επεσήμανε ως ιδιαίτερα χρήσιμη την έκθεση της Επιτρόπου Νομοθεσίας για το δικαίωμα του συνέρχεσθαι ειρηνικώς, για την οποία εξέφρασαν την ικανοποίησή τους και τα μέλη της Επιτροπής. Επίσης, ο κ. Κωνσταντινίδης σημείωσε ως θετικό το γεγονός ότι οι επισημάνσεις της Επιτρόπου στην εν λόγω έκθεση, λήφθηκαν υπόψη από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, όπως ανέφερε η Φαίδρα Γρηγορίου ενώπιον της Επιτροπής, κατά την επεξεργασία του νομοσχεδίου που θα παρουσιαστεί την Τετάρτη στην Επιτροπή Νομικών.

 

Εξετάζεται καταγγελία κατά αστυνομικών για τις συλλήψεις στις 19 Ιανουαρίου

Σχετικά με τις συλλήψεις διαδηλωτών στις 19 Ιανουαρίου στη Λευκωσία, έχει υποβληθεί μια καταγγελία στην Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας. Όπως ανέφερε λειτουργός της ΑΔΙΠΑ ενώπιον της Επιτροπής, έχει υποβληθεί καταγγελία σε σχέση με ενέργειες μελών της αστυνομίας, αναφορικά με λεκτική και σωματική βία, αλλά και προσβλητικές χειρονομίες.

Όπως είπε, εντός της εβδομάδας αναμένεται να διοριστούν ανακριτές οι οποίοι θα αναλάβουν τη διερεύνηση των ισχυρισμών που καταγράφονται στην εν λόγω καταγγελία.

Ο ίδιος λειτουργός ανέφερε ότι η Αρχή είχε αναλάβει και τη διερεύνηση παραπόνων πολιτών για τη στάση της αστυνομίας κατά τη διαδήλωση που έγινε εν μέσω πανδημίας τον Φεβρουάριο του 2021. Σημείωσε ότι σε συνέχεια της διερεύνησης αυτής έχουν προωθηθεί δύο ποινικές και τρεις πειθαρχικές υποθέσεις, που αφορούν, μεταξύ άλλων, υπέρμετρη βία και ανάρμοστη συμπεριφορά.

Όπως αναφέρθηκε, δε, οι εισηγήσεις της ΑΔΙΠΑ προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας σε σχέση με τις πειθαρχικές υποθέσεις, είναι δεσμευτικές.

 

Κίνδυνος για τη δημοκρατία ο περιορισμός των δικαιωμάτων, είπαν οι Βουλευτές

Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, σημείωσε σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, ότι «μέσα από τη συζήτηση έγινε φανερό ότι η αστυνομία δεν έχει προβληματική εφαρμογή των διατάξεων, αλλά προβληματική φιλοσοφία και αντίληψη για το πως πρέπει να αντιμετωπίζει τις διαδηλώσεις».

Ανέφερε ότι παρατηρούνται «διώξεις, αστυνομική αυθαιρεσία και βία». Ενδεικτικά αναφέρθηκε σε συλλήψεις πολιτών για τη διαδήλωση στις 19 Ιανουαρίου, με «αόριστες και αβάσιμες κατηγορίες», καθώς και στην ποινική υπόθεση εναντίον πολιτών για το πανό στην παρέλαση της 1ης Οκτωβρίου, αλλά και στη συνεχιζόμενη δίκη εναντίον 11 πολιτών για τη διαδήλωση εν μέσω πανδημίας, αν και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν νομιμοποιείται η επί μακρόν απαγόρευση των διαδηλώσεων.

«Στους καιρούς που μπαίνουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι δημοκρατικές ελευθερίες δέχονται χτυπήματα από διάφορες κατευθύνσεις και το δικαίωμα της διαδήλωσης, που είναι κεντρικό σε μια δημοκρατία, πρέπει να το προστατεύσουμε όλοι», κατέληξε ο κ. Κουκουμάς.

Κατά τη συνεδρίαση, η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, σημείωσε ότι η υπέρμετρη βία είναι καταδικαστέα, καθώς και ότι η αστυνομία πρέπει να δημιουργήσει κώδικα συμπεριφοράς. Αναφέρθηκε, ακόμα, σε περιπτώσεις όπου κάποιοι πολίτες έχουν προβεί σε προκλήσεις προς αστυνομικούς, ανέφερε όμως ότι αυτό δεν είναι δικαιολογία. Πρόσθεσε, δε, ότι αν μία ειρηνική διαδήλωση οδηγήσει σε οχλαγωγία, η αστυνομία πρέπει να επεμβαίνει αναλογικά.

Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση σημείωσε ότι το δικαίωμα στη διαδήλωση είναι «μέσο έκφρασης πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών διεκδικήσεων και δεν μπορεί ο περιορισμός του χωρίς σοβαρή αιτιολόγηση να γίνεται από την αστυνομία, γιατί πλήττει τον δημοκρατικό διάλογο και υπονομεύει το κράτος δικαίου«.

Πρόσθεσε, ακόμα, ότι δεν μπορεί η αστυνομία να συλλαμβάνει κατά την κρίση της διαδηλωτές και ανάλογα αν κάτι την ενοχλεί ή όχι. «Η αστυνομική βία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, αποτελεί σοβαρή απειλή για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη δημοκρατία, ειδικά σε μία περίοδο που αυτή τίθεται υπό αμφισβήτηση και αυτή φαίνεται να εξαπλώνεται σε όλη την υφήλιο», πρόσθεσε.

Σημείωσε, τέλος, ότι «αν οι πολίτες αντιληφθούν ότι και μόνο η συμμετοχή τους σε διαδήλωση θα είναι λόγος να τους συλλαμβάνει η αστυνομία, αντιλαμβάνεστε σε ποια εποχή μπαίνουμε», ενώ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενη καταδίκη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε σχέση με τον περιορισμό του δικαιώματος της διαδήλωσης κατά την περίοδο της πανδημίας.

Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, επεσήμανε σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση ότι το σωστό είναι να γνωρίζουν τόσο οι αστυνομικοί, όσο και οι διαδηλωτές για το τι είναι επιτρεπτό και τι όχι. «Είτε με νομοσχέδιο, είτε με εσωτερικούς κανονισμούς και εκπαίδευση της αστυνομίας, θα πρέπει να βρούμε ένα τρόπο για το πως θα λειτουργεί η αστυνομία και τι πρέπει να γνωρίζουν οι διαδηλωτές», είπε.

Ο ανεξάρτητος Βουλευτής, Κωστής Ευσταθίου, αναφέρθηκε κατά τη συνεδρίαση σε περιστατικά βίαιης προσαγωγής εναντίον Κούρδων που διαμαρτύρονταν έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση του Κενάν Αγιάζ στην Γερμανία, καθώς και στη σύλληψη και την ποινική υπόθεση εναντίον των δύο πολιτών που σκόπευαν να αναρτήσουν πανό στην παρέλαση της 1ης Οκτωβρίου. Είπε ότι στην Κύπρο «έχουμε την τάση να θέτουμε εν αμφιβόλω» το δικαίωμα στη συνάθροιση και πρόσθεσε ότι δεν είναι δυνατό να μετατρέπεται σε βίαιη μία ειρηνική συνάθροιση, είτε με τραμπουκισμούς, είτε με άλλα μέσα, για να επέμβει η αστυνομία.

Πηγή: ΚΥΠΕ