Αύξηση στο σύνολο όλων των πυρκαγιών (αστικών – υπαίθρου), της τάξης του 1,02% καταγράφεται το 2024 σύμφωνα με την ετήσια ανασκόπηση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που κοινοποιήθηκε την Τρίτη στα ΜΜΕ.  

 

Κατά το 2024 η ΠΥ ανταποκρίθηκε συνολικά σε 12.770 κλήσεις για παροχή βοήθειας, οι οποίες αφορούσαν κλήσεις για πυρκαγιές, ειδικές εξυπηρετήσεις αλλά και ψευδείς κλήσεις.

Η Πυροσβεστική ανταποκρίθηκε σε συνολικά 6.717 πυρκαγιές παγκύπρια, οι 3.280 αφορούσαν πυρκαγιές υπαίθρου και οι 3.437 αστικές πυρκαγιές.

Πέραν του 90% των πυρκαγιών οφείλονταν στον ανθρώπινο παράγοντα και στην ανθρώπινη δραστηριότητα.

 

Πυρκαγιές Υπαίθρου

Παρατηρείται για το 2024 μείωση με το συνολικό αριθμό να είναι 3.280 και το ποσοστό να μειώνεται κατά 4,32% σε σχέση με το 2023, που ο συνολικός καταγεγραμμένος αριθμός ήταν 3.428.

Παρόλα ταύτα, παρατηρείται αύξηση των πυρκαγιών για τους μήνες Φεβρουάριο κατά 12,96% και Μάρτιο κατά 13,49%, λόγω κυρίως της ξηρασίας που υπήρχε κατά τη χειμερινή περίοδο από τα τέλη του 2023 και αρχές του 2024.

Επιπρόσθετα, αύξηση της τάξης του 29,35% παρατηρείται κατά τον μήνα Μάιο, ένεκα των λαμπρατζιών ή καύσης άλλων άχρηστων αντικειμένων, τα οποία καίγονται στο ύπαιθρο λόγω των εορτών του Πάσχα.

Αναφορικά με τον αριθμό πυρκαγιών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αυτός σύμφωνα με την Πυροσβεστική «οφείλεται κυρίως λόγω της κακής συνήθειας των γεωργών να καψαλίζουν χωράφια μετά το θερισμό, ως επίσης και λόγω σκόπιμων καύσεων, οι οποίες πραγματοποιούνται εκτός της νόμιμης περιόδου και χωρίς άδεια».

Παρόλα ταύτα, καταγράφεται μείωση στις πυρκαγιές υπαίθρου κατά την αντιπυρική περίοδο και αυτό, προστίθεται, «οφείλεται στις εκστρατείες πρόληψης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, με ενημέρωση του κοινού τόσο με τηλεοπτικές, όσο και ραδιοφωνικές συμμετοχές του Γραφείου Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων Πυροσβεστικής Υπηρεσίας».

Επιπρόσθετα, σημειώνεται, καταλυτικός ήταν και ο ρόλος των περιπολιών τόσο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, όσο του Τμήματος Δασών, της Αστυνομίας και της Υπηρεσίας Θήρας, ως επίσης και άλλων οργανωμένων συνόλων.

 

Αιτίες των πυρκαγιών υπαίθρου

Σύμφωνα με την Πυροσβεστική, οι πυρκαγιές υπαίθρου οφείλονται σε καψαλίσματα, σκόπιμες καύσεις, καύσεις σκυβάλων, απόρριψη αποτσίγαρων, χρήση εργαλείων που προκαλούν σπινθηρισμούς στην ύπαιθρο, παρασκευή φαγητού σε μη εγκεκριμένους χώρους ή άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες στο ύπαιθρο που πιθανόν να προκαλούν πυρκαγιές.

Επιπλέον, παρατηρήθηκαν στη βάση κάποιων συλλήψεων, στις οποίες προέβη η Αστυνομία κατόπιν μαρτυριών, ως επίσης και στη βάση των συνθηκών του χώρου και της ώρας εκδήλωσης των πυρκαγιών, ότι αριθμός εξ αυτών ήταν κακόβουλες, ιδιαίτερα στις επαρχίες Λεμεσού και Πάφου.

Διαπιστώνεται για ακόμη μια χρονιά ότι ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του 78,74% επί του συνολικού αριθμού των πυρκαγιών υπαίθρου για το έτος 2024, (2.583 από τις 3.280), οφείλεται σε άναμμα φωτιάς χωρίς άδεια, το οποίο συγκαταλέγεται στην κατηγορία «κακόβουλης πράξης».

Η συμβολή του ανθρώπινου παράγοντα όσον αφορά την πρόκληση πυρκαγιών στο ύπαιθρο καταγράφει ένα ποσοστό που ξεπερνά το 90%.

 

Αστικές πυρκαγιές

Στις αστικές πυρκαγιές, διαπιστώνεται αύξηση της τάξης του 6,71%. Ο αριθμός το 2024 είναι 3.437, σε σύγκριση με 3.221 που εκδηλώθηκαν το έτος 2023.

Οι κύριοι χώροι εκδήλωσης ήταν σε οικόπεδα, μηχανοκίνητα οχήματα, ιδιωτικές κατοικίες, διαμερίσματα πολυκατοικιών, σκυβαλοδοχεία, άλλα υποστατικά και άλλους χώρους.

Όσον αφορά τις αιτίες πυρκαγιών σε αστικές περιοχές, αυτές, όπως αναφέρεται, οφείλονταν, ως επί το πλείστον, σε ηλεκτρικά προβλήματα, σε αστοχία ηλεκτρικών συσκευών σε κατοικίες ή υποστατικά, ηλεκτρικά ή μηχανικά προβλήματα σε οχήματα, αποτσίγαρα, κακόβουλες πράξεις, εμπρησμούς, ελαττωματικές καπνοδόχους και εστίες τζακιού, λανθασμένη χρήση εστιών θέρμανσης και μαγειρικών συσκευών, λανθασμένη ή αμελή χρήση εργαλείων ή συσκευών σε χώρους εργασίας. 

 

Καμένη έκταση και στην οικονομική πτυχή των ζημιών 

Άξια αναφοράς είναι η καμένη έκταση της υπαίθρου, η οποία παρουσιάζεται για το 2024 (16,47 τ.χλμ), μειωμένη κατά 4,79 τ.χλμ σε σχέση με το 2023 (21,26 τ.χλμ), γεγονός που οφείλεται στη μείωση του συνολικού αριθμού των πυρκαγιών .

Η οικονομική πτυχή των ζημιών, παρουσιάζεται αυξημένη για το 2024. Όπως καταγράφονται, εκτιμώμενες κατά προσέγγιση από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, οι ζημιές για το 2024 ανέρχονται στα 29.580,390 εκ. ευρώ από τα οποία 26.702,420 εκ. ευρώ αφορούσαν αστικές πυρκαγιές και τα 2.877,970 εκ. ευρώ αφορούσαν πυρκαγιές υπαίθρου.

Το 2023 υπήρξε συνολικό ποσό ζημιών 9.525,145 εκ. ευρώ, από τα οποία το ποσό των 8.444,580 εκ ευρώ αφορούσε τις αστικές πυρκαγιές και το ποσό των 1.080,565 εκ. ευρώ τις πυρκαγιές υπαίθρου.

Παρατηρείται σημαντική αύξηση όσον αφορά τις ζημιές, καθώς επίσης και αύξηση στον αριθμό των ανταποκρίσεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που αφορούν αστικές πυρκαγιές για το 2024, σε ποσοστό του 6,71%. Τόσο το αριθμητικό ποσοστό των αστικών πυρκαγιών, όσο και η χρηματική ζημιά (20.055,245 εκ. ευρώ πιο πάνω κατά το 2024) είναι αυξημένα, γεγονός που οφείλεται στους χώρους και εγκαταστάσεις που εκδηλώθηκαν οι πυρκαγιές.

 

Συστάσεις 

Η ΠΥ τονίζει ότι χρειάζεται περισσότερη ευαισθητοποίηση του κοινού στα θέματα πρόληψης, καθώς και η άμεση ενημέρωση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για εκδήλωση πυρκαγιών, για άμεση ανταπόκριση και καταστολή και κατά συνέπεια, περιορισμό των ζημιών.

Επιπρόσθετα, το κοινό θα πρέπει να εφαρμόζει και αυτόβουλα μέτρα πυρασφάλειας, ως επίσης να συμμορφώνεται με τις υποδείξεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για την τήρηση μέτρων πυρασφάλειας σε υποστατικά (τα οποία εντοπίζουν έγκαιρα την πυρκαγιά με συνέπεια την έγκαιρη ενημέρωση για άμεση ανταπόκριση).

Είναι αναγκαίο να εφαρμόζονται μέτρα πυρασφάλειας έγκαιρης καταστολής ενδεχόμενης πυρκαγιάς και περιορισμού της επέκτασής της.

 

Σύνολο διασωθέντων, τραυματιών και νεκρών 

Το σύνολο των ατόμων τα οποία διασώθηκαν, τραυματίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους, εξ υπαιτιότητας των πυρκαγιών, ανήλθε στους 61, σε σύγκριση με με το έτος 2023, όπου ο αριθμός ανήλθε στους 66.

Αναλυτικά, η Πυροσβεστική Υπηρεσία προέβηκε για το 2024 σε 35 διασώσεις από πυρκαγιές σε σχέση με 25 για το 2023. Υπήρξαν 22 τραυματισμοί σε σύγκριση με 36 το 2023 και έχασαν τη ζωή τους 4 άτομα από πυρκαγιές, σε σχέση με 5 άτομα που έχασαν τη ζωή τους κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

 

Ειδικές Εξυπηρετήσεις

Ο αριθμός ανταποκρίσεων των Ειδικών Εξυπηρετήσεων για το 2024 σημειώνει αύξηση της τάξης του 15,14% σε σχέση με το 2023.

Εστιάζονται σε αποπαγιδεύσεις ατόμων, τα οποία εγκλωβίζονται σε ελαττωματικούς ανελκυστήρες, ανταποκρίσεις σε πλημμύρες που αφορούν αντλήσεις όμβριων υδάτων από κατοικίες ή άλλα υποστατικά, ρυμουλκήσεις ή διασώσεις ατόμων, τα οποία εγκλωβίζονται στα οχήματα τους εντός πλημμυρισμένων δρόμων, ανοίγματα οχετών όμβριων υδάτων, προλήψεις δυστυχημάτων, διασώσεις ζώων, ανταποκρίσεις σε τροχαίες συγκρούσεις και αποπαγιδεύσεις ατόμων, βοήθεια για μεταφορά ασθενών, παροχή βοήθειας στην Αστυνομία για διάφορα περιστατικά.

Το 2024 η ΠΥ προέβη στη διάσωση 2.316 ατόμων μετά από τροχαίες συγκρούσεις, τεχνολογικές καταστροφές ή εργατικά ατυχήματα, διασώσεις ατόμων από ψηλά κτήρια, υγρό στοιχείο, πηγάδια και ορεινές περιοχές.

Επιπρόσθετα, διασώθηκαν άτομα μετά από εγκλωβισμό τους σε ελαττωματικούς ανελκυστήρες, ως επίσης και άτομα τα οποία παγιδεύτηκαν μετά από κατάρρευση κτηρίων ή άλλων υποστατικών. Από τα 2.316 άτομα που κλήθηκε η Πυροσβεστική Υπηρεσία να βοηθήσει, τα 287 υπέστησαν τραυματισμούς και τα 57 κατέληξαν σε θάνατο.

 

Ψευδείς κλήσεις

Αυτές διαχωρίζονται σε 3 κατηγορίες, τις κακόβουλες οι οποίες είναι ψευδείς και γίνονται αποκλειστικά με κακή πρόθεση, αυτές που δεν έχουν κακή πρόθεση αλλά γίνονται από άτομα τα οποία εντοπίζουν στο περιβάλλον χαρακτηριστικά τα οποία προσομοιάζουν με πυρκαγιά, όπως π.χ. σκόνη στο ύπαιθρο η οποία παράγεται από γεωργικό ελκυστήρα καθώς οργώνει χωράφι και εκλαμβάνεται από περαστικούς ως πυρκαγιά και αυτές που γίνονται ένεκα μηχανικής ή ηλεκτρικής βλάβης, δηλαδή ήχηση συστημάτων συναγερμού χωρίς να υπάρχει πυρκαγιά καθότι αυτά υπέστησαν μηχανική ή ηλεκτρική βλάβη.

Συνολικά, ο αριθμός των ψευδών κλήσεων για το 2024, ανέρχεται στις 736, αυξημένος κατά 84, σε σχέση με το 2023, όπου ο αριθμός ανήλθε στις 652.

Η συντριπτική πλειοψηφία δηλαδή 96%, αφορά κλήσεις με καλό σκοπό.

 

Ανθρώπινος παράγοντας

Πέραν του 90% των πυρκαγιών οφείλονταν στον ανθρώπινο παράγοντα και στην ανθρώπινη δραστηριότητα.

Παρόλες τις δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν, ειδικά κατά την αντιπυρική περίοδο, η επιθετική τακτική που εφαρμόζει η Πυροσβεστική Υπηρεσία με επίγειες και εναέριες δυνάμεις από το αρχικό στάδιο εκδήλωσης των πυρκαγιών, αποδεικνύεται καταλυτική για τον περιορισμό των πυρκαγιών υπαίθρου.

Επιπρόσθετα, παρατηρείται ότι η αμεσότητα της πυροσβεστικής επέμβασης στις αστικές πυρκαγιές ή στις ειδικές εξυπηρετήσεις για σκοπούς διάσωσης, περιορίζει τις ζημιές τόσο σε περιουσίες, όσο και τις απώλειες ανθρώπινων ζωών, στο ελάχιστο.

 

Καταλυτικοί παράγοντες για τη συχνότητα των πυρκαγιών υπαίθρου/αστικών ή των ειδικών εξυπηρετήσεων

Παράγοντες είναι οι περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν κατά τη διάρκεια της χρονιάς, τα μέτρα πρόληψης που λαμβάνουν όλες οι Υπηρεσίες, η ανθρώπινη ευσυνειδησία και η έγκαιρη ενημέρωση που λαμβάνουν οι δυνάμεις καταστολής όταν εντοπίζεται πυρκαγιά, η ευαισθητοποίηση του κοινού και πρόθεση να παρατηρεί, να καταγράφει και να μαρτυρά κακόβουλες ή εμπρηστικές ενέργειες, οι περιπολίες, οι στελεχώσεις των Σταθμών Υπαίθρου και η συνεργασία που υπάρχει στα θέματα αυτά όλων των Υπηρεσιών καταστολής και η συνεργασία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με την Αστυνομία και τις υπόλοιπες αρμόδιες Υπηρεσίες στη διερεύνηση των αιτιών πυρκαγιάς με ανακριτική δράση, αλλά και προσαγωγή ενόχων ενώπιον δικαστηρίου.