H Μόσχα και η πρεσβεία της στη Λευκωσία έχουν χρησιμοποιήσει τόσο τον ρωσικό πληθυσμό όσο και τα χρήματά του στις κυπριακές τράπεζες για να παρακάμψουν τις κυρώσεις και να αποκτήσουν επιρροή στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Κύπρου, αναφέρει το James Town (5/8/24)  επικαλούμενο πρόσφατη έρευνα του Dossier Center (1/8/24). Η οργάνωση της επιρροής γίνεται σε πολλαπλά επίπεδα σύμφωνα με την έρευνα.   Το πρώτο επίπεδο περιλαμβάνει κεντρικές οργανώσεις μεταναστών («συμπατριωτών») που δημιουργήθηκαν στη Μόσχα, οι οποίες έχουν τα γραφεία αντιπροσωπείας τους σε όλες τις χώρες με διπλωματική παρουσία της Ρωσίας. Στο δεύτερο - ενώσεις Ρώσων επιχειρηματιών. Η τρίτη ομάδα περιλαμβάνει κυπριακές οργανώσεις που επιδεικνύουν φιλικά συναισθήματα και ιδεολογική εγγύτητα με τη Ρωσία. Το τέταρτο είναι πολιτιστικοί και εκπαιδευτικοί σύλλογοι Ρώσων μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων πολλών ρωσικών σχολείων.

Υπηρεσίες πληροφοριών

Το Dossier Center συνεχίζει να αναφέρει ότι «η ηγεσία των δραστηριοτήτων πληροφοριών διαφόρων ρωσικών υπηρεσιών —της FSB, της SVR [Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών] και της GRU [Κύριας Διεύθυνσης του Ρωσικού Γενικού Επιτελείου]— συγκεντρώνονται στις διπλωματικές αντιπροσωπείες της Ρωσίας»,  συμπεριλαμβανομένης της Λευκωσίας.

«Η διαχείριση των δραστηριοτήτων πληροφοριών διαφόρων ρωσικών τμημάτων (FSB, SVR, GRU) συγκεντρώνεται στις διπλωματικές αποστολές της Ρωσικής Ομοσπονδίας - πρεσβείες και προξενεία. Η κύρια εργασία με παράγοντες επιρροής μεταξύ των μεταναστών πραγματοποιείται από ένα ειδικό τμήμα - το Rossotrudnichestvo, το οποίο είναι ο διάδοχος της Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Εταιρείας Πολιτιστικών Σχέσεων με Ξένες Χώρες (VOKS). Η Rossotrudnichestvo έχει 85 ξένα γραφεία αντιπροσωπείας και 72 ρωσικά κέντρα επιστήμης και πολιτισμού, τα λεγόμενα «Ρωσικά σπίτια», λειτουργούν σε 62 χώρες. Σε αντίθεση με τις πρεσβείες, τα «Ρωσικά Σπίτια» είναι ανοιχτά σε όλους και είναι εξαιρετικά βολικά για επαφές με πράκτορες επιρροής και στρατολόγηση νέων πρακτόρων κατά τη διάρκεια όλων των ειδών πολιτιστικών εκδηλώσεων.»

Διαβάστε επίσης: OCCRP: Χρήματα από Ρωσικό Lobby για Κριμαία το 2016 - Εμπλέκουν Κύπρο και ΑΚΕΛ

Σχέσεις με Εκκλησία

«Οι υπάλληλοι της ρωσικής πρεσβείας στη Λευκωσία συνεργάζονται στενά με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας, αν και έχει μόνο μία εκκλησία στην Κύπρο. Υποστηρίζουν τα ρωσόφωνα μέσα ενημέρωσης και τις δημόσιες δραστηριότητες με τρόπο που οι περισσότερες χώρες της ΕΕ έχουν απαγορεύσει από το 2022. Υποστηρίζουν το σχηματισμό πολιτικών κομμάτων για να θέτουν υποψηφίους για την εθνική κυβέρνηση και την εκπροσώπηση στα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Και επηρεάζουν τακτικά τις αποφάσεις της κυπριακής κυβέρνησης για την εκπαίδευση, τη γλώσσα και άλλα θέματα. Όπως συμβαίνει συχνά με τις επιχειρήσεις πληροφοριών, τα μέσα ενημέρωσης τείνουν να καλύπτουν αποτυχίες και όχι επιτυχίες από αυτή την άποψη. Ωστόσο, ακόμη και αυτού του είδους η αναφορά υπογραμμίζει πόσο διακλαδισμένη έχει γίνει η προσέγγιση της Μόσχας στην Κύπρο ως αιχμής.

Για το θέμα της εκκλησίας σημειώνεται ότι  η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Κύπρο έχει μόνο μία ενορία (επικεφαλής της είναι ο πρύτανης Pavel Povalyaev , ο οποίος διέφυγε από την Ουκρανία το 2014), αλλά υπάρχουν στενοί δεσμοί με την Κυπριακή Ορθόδοξη Εκκλησία. Τρεις από τους επτά Κύπριους επισκόπους αποφοίτησαν από ιεροδιδασκαλεία στη Μόσχα και στο Λένινγκραντ. Το Ρωσικό Ορθόδοξο Εκπαιδευτικό Κέντρο στην Κύπρο, το οποίο ανήκει από το 1997 στους Valery και Natalya Zykov, παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον από την άποψη των διασυνδέσεων με τις υπηρεσίες πληροφοριών. Ο οργανισμός χρηματοδοτείται από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και το Ίδρυμα Russkiy Mir, και οι βιογραφίες των ηγετών του είναι παρόμοιες με τις σταδιοδρομίες των πρακτόρων των ρωσικών ειδικών υπηρεσιών: ο Zykov σπούδασε στην Ανώτατη Στρατιωτική Σχολή Επικοινωνιών Ryazan και η σύζυγός του , καθηγητής αγγλικών στο επάγγελμα, υπηρέτησε στις ένοπλες δυνάμεις το 1980–1985.

Υπάρχουν επίσης πολύ εξωτικές οργανώσεις, για παράδειγμα το κυπριακό παράρτημα της Imperial Orthodox Palestine Society (IPOS).

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Όπως σημειώνεται, «ένας αξιοσημείωτος παράγοντας είναι η άνθηση διαφόρων πολιτιστικών και πατριωτικών εκδηλώσεων υπό την αιγίδα της ρωσικής διπλωματικής αποστολής. Ενώ πολλές άλλες χώρες της ΕΕ αγωνίζονται ενάντια σε μια τέτοια προπαγάνδα, οι Ρώσοι διπλωμάτες (στην Κύπρο) βρίσκουν όλο και πιο απροσδόκητους λόγους για αυτούς. Οι παραδοσιακοί σοβιετορωσικοί εορτασμοί όπως η 9η Μαΐου συμπληρώθηκαν, για παράδειγμα, από μια εκδήλωση προς τιμήν της άρσης του αποκλεισμού του Λένινγκραντ στις 26 Ιανουαρίου. Επιπλέον, στις 30 Σεπτεμβρίου 2023, πραγματοποιήθηκε γιορτή μπροστά από το Σπίτι της Ρωσίας στη Λευκωσία προς τιμήν της ‘’προσάρτησης’’ των προσαρτημένων περιοχών της Ουκρανίας στη Ρωσική Ομοσπονδία».

Αναφορά γίνεται και στα  εγκαίνια του πάρκου με θέα στην Αγία Νάπα - Gelendzhik τον Νοέμβριο του 202, όπου «μπορεί να θεωρηθεί άνευ όρων διπλωματική επιτυχία για τον νέο ρώσο Πρέσβη Zyazikov»

Κατά την παρουσίαση της έρευνας, ο Ντμίτρι Χμελνίτσκι του Dossier Center  λέει ότι τα ευρήματά του θα πρέπει να ανησυχούν όχι μόνο την Κύπρο αλλά και τη Δύση συνολικά.

Όπως καταλήγει ο Χμελνίτσκι, «η Κύπρος δεν επιδιώκει να απαλλαγεί από Ρώσους πράκτορες και δεν παρεμβαίνει στο έργο τους, παρά το γεγονός ότι αυτό που κάνει το Κρεμλίνο είναι τόσο καθαρά ορατό». Αυτό έχει αντίκτυπο όχι μόνο στο μικρό νησί αλλά στην ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τη Δύση γενικότερα.