Σοβαρή ανησυχία για την γήρανση του πληθυσμού προκαλεί η χαμηλή γονιμότητα η οποία επηρεάζει και την μακροπρόθεσμη επιβίωση του γηγενούς πληθυσμού. Η μεγάλη και παρατεταμένη υπογεννητικότητα που μαστίζει τη χώρα μας δεν αποτελεί κυπριακό φαινόμενο. 

Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας στην ΕΕ το 2021 ήταν 1,53 γεννήσεις ζώντων ανά γυναίκα, ενώ στην Κύπρο ο συγκεκριμένος δείκτης διαμορφώθηκε στο 1,39 το 2021 γεγονός που προκαλεί έντονο προβληματισμό για πιθανή περαιτέρω επιδείνωση του δείκτη στα επόμενα χρόνια.

Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου θεωρεί ότι ο χαμηλός ρυθμός γεννήσεων μπορεί να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία καθώς οδηγεί σε γήρανση του πληθυσμού, μείωση του εργατικού δυναμικού και αυξημένο φόρτο στα συστήματα υγείας και κοινωνικής πρόνοιας.

Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία και την τελευταία απογραφή πληθυσμού του 2021, το ποσοστό παιδιών ηλικίας κάτω των 15 ετών στο συνολικό πληθυσμό ανέρχεται στο 15,9%. Το αντίστοιχο ποσοστό ατόμων 15-64 ετών ανέρχεται στο 67,4% και το ποσοστό ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω στο 16,7%.
Όπως φαίνεται το ποσοστό ατόμων 65 ετών και άνω έχει ξεπεράσει το ποσοστό παιδιών ηλικίας 15 ετών.

Αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας

Η Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του φαινομένου της υπογεννητικότητας έχει εφαρμόσει τα τελευταία χρόνια σημαντικά μέτρα όπως φορολογικές ελαφρύνσεις, βοήθημα τοκετού, επέκταση της άδειας μητρότητας, εφαρμογή της άδειας πατρότητας, παραχώρηση «προίκας του μωρού», παροχή επιδόματος τέκνου για τρίτο παιδί, επίδομα γονικής άδειας, εφαρμογή στεγαστικών προγραμμάτων κ.α.

Εντούτοις, τα στατιστικά δείχνουν την αναγκαιότητα ανάληψης περισσότερων δράσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις.  Γι’ αυτό τον λόγο το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου προτείνει ορισμένες εισηγήσεις για βελτίωση της κατάστασης.

• Εφαρμογή Πολιτικών φιλικών προς την οικογένεια όπως ευέλικτες ώρες εργασίας, προσιτή παιδική μέριμνα και φορολογικά εκπτωτικά μέτρα ή επιδοτήσεις για οικογένειες με παιδιά,

• Παροχή οικονομικών κινήτρων (για μεγάλες οικογένειες) όπως «μπόνους» με απευθείας χρηματοδότηση προς τα νοικοκυριά, φορολογικές ελαφρύνσεις ή μειωμένα επιτόκια υπό μορφή επιχορήγησης για τα δάνεια των οικογενειών με παιδιά,

• Επιδοτήσεις για την εκπαίδευση,

• Επένδυση σε δημόσια στέγαση και υποδομές, όπως σχολεία και παιδικές χαρές,

• Βελτίωση της πρόσβασης στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τις υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας,

• Αντιμετώπιση κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων που μπορεί να αποθαρρύνουν τα ζευγάρια από το να αποκτήσουν παιδιά όπως υψηλό κόστος στέγασης και ανασφάλεια στην εργασία,

• Ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στον χώρο εργασίας,

• Παροχή φορολογικών κινήτρων στους εργοδότες που προσφέρουν πολιτικές φιλικές προς την οικογένεια,

• Επέκταση πληρωμένης γονικής άδειας,

• Επιδότηση υπηρεσιών φροντίδας παιδιών.