«Είναι τραγικό το 2022 να πληρώνουν οι ομάδες τόσα χρήματα και να έχει αποκολληθεί τόσο γρασίδι και οι παίκτες να κάνουν τους γεωπόνους» ήταν το σχόλιο του Εκπροσώπου Τύπου του Απόλλωνα Φανούριου Κωνσταντίνου μετά την ολοκλήρωση του αγώνα στο Τσίρειo με την Ομόνοια.

Η εικόνα που παρουσίασε ο αγωνιστικός χώρος ήταν επιεικώς τραγική με τον χλοοτάπητα να βρίσκεται σε άθλια κατάσταση. Ο φωτογραφικός φακός και οι κάμερες απαθανάτισαν στιγμές όπου ολόκληρα κομμάτια γρασιδιού είχαν αποκολληθεί (δεν ειναι η πρώτη φορά) σε ένα γήπεδο που έμοιαζε βάλτος στη μεγαλύτερη διάρκεια του παιχνιδιού.

Η τραγική κατάσταση στον αγωνιστικό χώρο εκτός του ότι αποτελεί ντροπή για το άθλημα, μειώνει την αξία του ποδοσφαιρικού προϊόντος αλλά το βασικότερο είναι επικίνδυνο για την υγεία των ποδοσφαιριστών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο Άρης Λεμεσού ζήτησε και έλαβε άδεια να φύγει από το Τσίρειο και θα αγωνίζεται στο γήπεδο Αντώνης Παπαδόπουλος ακριβώς γιατί θέλει να προστατεύσει τους ποδοσφαιριστές του.

Τι έδειξαν οι έρευνες

Για την κατάσταση στο Τσίρειο κάποιοι θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους πριν είναι αργά. Ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει πότε ακριβώς οι ομάδες της Λεμεσού θα μεταφερθούν στο νέο γήπεδο Άλφα Μέγα στο Κολόσσι και η υφιστάμενη εικόνα προκαλεί τεράστιο προβληματισμό σε όλους.

Έρευνες που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια σε άλλες χώρες έδειξαν ότι η κακή ποιότητα των γηπέδων είναι ένας παράγοντας που προκάλεσε τραυματισμούς σε παίκτες και διαιτητές και επηρεάστηκε σημαντικά η απόδοσή τους. σωματικά και ψυχολογικά.

Επίσης οι ίδιες έρευνες δείχνουν ότι τα κακοσυντηρημένα γήπεδα επηρέασαν τις δεξιότητες και την τεχνική των παικτών. Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της εξέλιξης των παικτών και της ποιότητας των γηπέδων στα οποία προπονούνται και παίζουν αγώνες.

Εικόνα από τον αγώνα ΑΕΛ-ΕΝΠ στις 4 Σεπτεμβρίου 2022

Φυσικός vs τεχνιτός χλοοτάπητας

Ουσιαστικά, τα γήπεδα με φυσικό γρασίδι αποτελούνται από ένα ζωντανό φυτό χόρτου το οποίο μέσω της δομής της ρίζας του συνδέεται σε μια μήτρα εδάφους από κάτω. Αυτό που χρειάζεται είναι φως, θρεπτικά συστατικά και νερό για να ευδοκιμήσει.

Ιστορικά, έχουν χρησιμοποιηθεί γηγενή εδάφη αργίλου ή λάσπης, ωστόσο αυτές οι επιλογές είναι επιρρεπή σε ζημιές όταν αυξάνονται τα επίπεδα υγρασίας. Όλο και περισσότερο, τα εδάφη με βάση την άμμο γίνονται το υποέδαφος βασικής επιλογής (αυτό έγινε στο Άλφα Μέγα Αρένα), κυρίως λόγω των πολύ ανώτερων δυνατοτήτων αποστράγγισης και της αυξημένης διατμητικής αντοχής. Γενικά, η διατμητική αντοχή της άμμου είναι λιγότερο ευαίσθητη στις αυξήσεις του νερού από το άργιλο ή το φυσικό έδαφος. Εξ ου και η απουσία λασπωμένων γηπέδων που μοιάζουν με βάλτους του παρελθόντος.

Αλλά υπάρχει μια αντιστάθμιση: τα γήπεδα με βάση την άμμο απαιτούν πιο εντατικές πρακτικές συντήρησης, όπως πότισμα και παροχή θρεπτικών ουσιών και αυτό κοστίζει επιπλέον χρήματα, η κατασκευή με βάση την άμμο μπορεί να γίνει πιο συμπαγής και να οδηγήσει σε πολύ σκληρότερες επιφάνειες φυσικού γρασιδιού σε σύγκριση με πηλό ή φυσική έδαφος.

Υπάρχει μια σειρά από καινοτόμες πρακτικές που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια σε σχέση με την συντήρηση επιφανειών ποδοσφαίρου. Η πλήρης κάλυψη γρασιδιού και τα ομοιόμορφα χαρακτηριστικά της επιφάνειας του γηπέδου, όπως η σκληρότητα του εδάφους και η περιστροφική αντίσταση (περιστροφική έλξη) είναι πρωταρχικής σημασίας για τη βέλτιστη αλληλεπίδραση παίκτη-επιφάνειας και μπάλας-επιφάνειας. Οι φροντιστές του γηπέδου οφείλουν να εργάζονται  για να διατηρήσουν αυτά τα χαρακτηριστικά για την αναβάθμιση του αθλήματος.

Χώρες με υψηλές θερμοκρασίες

Στις επιφάνειες γρασιδιού που χρησιμοποιούνται για κορυφαίου επιπέδου ποδόσφαιρο (προπόνηση και αγώνες) στη Ντόχα του Κατάρ χρησιμοποιούνται ποικιλίες χόρτου θερμής περιόδου (Cynodon dactylon, 'Bermuda' ή Paspalum vaginatum, 'Paspalum') τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς αυτά τα είδη μπορούν να αντιμετωπίσουν τα καυτά καλοκαίρια στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, το χειμώνα αυτά τα χόρτα γίνονται αδρανοποιημένα καθώς η θερμοκρασία πέφτει και χρησιμοποιείται μια άλλη ποικιλία χόρτου (Lolium prenne, «πολυετής σίκαλη») για να εξασφαλιστεί ομοιόμορφη κάλυψη χόρτου.

Η βέλτιστη απόδοση ή/και κίνδυνος τραυματισμού μπορεί να σχετίζεται με ορισμένα χαρακτηριστικά της επιφάνειας παιχνιδιού και των ποδοσφαιρικών υποδημάτων. Έρευνες δείχνουν ότι υψηλότερη πρόσφυση στη διεπαφή παπουτσιού-επιφάνειας συνδέεται με 2,5 φορές υψηλότερο κίνδυνο τραυματισμού των κάτω άκρων πχ στο αμερικανικό ποδόσφαιρο. Προς το παρόν, είναι άγνωστο εάν αυτή η σχέση επεκτείνεται σε ανέπαφους τραυματισμούς των κάτω άκρων στο ποδόσφαιρο.

Έρευνες έχουν δείξει ότι το τρέξιμο σε φυσικό γρασίδι με παπούτσια ποδοσφαίρου αυξάνει τη δύναμη αντίδρασης του εδάφους, τον ρυθμό κατακόρυφης φόρτισης και τις συνολικές πελματιαίες πιέσεις κορυφής του ποδιού σε σύγκριση με παπούτσια για τρέξιμο. Αυτή η αύξηση του φορτίου μπορεί να παίζει ρόλο στον υψηλό επιπολασμό τραυματισμών κάτω άκρων στο ποδόσφαιρο

Είναι επομένως σημαντικό να κατανοήσουμε τις λεπτές παραλλαγές στα είδη γρασιδιού, τις υβριδικές μεθόδους, τα συστατικά του εδάφους, την πυκνότητα της ριζικής ζώνης και την υγρασία του εδάφους που υπάρχουν στις επιφάνειες παιχνιδιού με φυσικό χλοοτάπητας  και πώς αυτές οι ιδιότητες μπορεί να επηρεάσουν τις δυνάμεις έλξης και αντίδρασης του εδάφους και συνεπώς τον κίνδυνο τραυματισμού για τον παίκτη.

Τρόποι ελέγχου

Ένας τρόπος για να μετρήσετε μερικά από τα σημαντικά χαρακτηριστικά του αγωνιστικού χώρου είναι χρησιμοποιώντας φορητές συσκευές δοκιμών. Αυτές οι συσκευές επιτρέπουν τη συνήθη αντικειμενική μέτρηση των παραμέτρων της επιφάνειας, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφυσης (πιάσιμο) και της σκληρότητας της επιφάνειας (απορρόφηση ενέργειας). Αν και αυτές οι συσκευές δεν παρέχουν ακριβή αναπαράσταση των δυνάμεων που βιώνουν οι παίκτες όταν πραγματικά παίζουν αθλήματα, επιτρέπουν την παρακολούθηση των ιδιοτήτων της επιφάνειας με την πάροδο του χρόνου και μεταξύ διαφορετικών επιφανειών. Αυτό σημαίνει ότι το προσωπικό εδάφους μπορεί να προετοιμάσει επιφάνειες με παρόμοια χαρακτηριστικά

Κατά τη δοκιμή διαφορετικών επιφανειών, οι φροντιστές αναζητούν απαντήσεις σε τρεις απλές ερωτήσεις:

  • Είναι η επιφάνεια πολύ σκληρή ή πολύ μαλακή;
  • Υπάρχει επαρκής αλλά όχι υπερβολική πρόσφυση στη διεπαφή παπουτσιού-επιφάνειας;
  • Είναι κατάλληλη η αλληλεπίδραση μπάλας-επιφάνειας;

Σύμφωνα με σχετικό άρθρο στο Sport Medical Journal, το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που εκτείνεται σε όλες τις κλιματικές εποχές. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η επιφανειακή σκληρότητα του φυσικού χλοοτάπητα μπορεί να ποικίλλει πολύ σε σχέση με τις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες. Αυτή η μεταβλητότητα στη σκληρότητα του γηπέδου μπορεί να επηρεάσει τόσο τον μεμονωμένο παίκτη (κίνδυνος τραυματισμού/φορτίο παίκτη) όσο και το ίδιο το παιχνίδι (αναπήδηση/ρολό της μπάλας). Σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιηθεί αυτή η διακύμανση, έχουν προταθεί Πρότυπα Ποιότητας Pitch για τη βελτίωση της διαχείρισης, της ασφάλειας και της απόδοσης των γηπέδων με φυσικό γρασίδι.

Για την καθοδήγηση και τη βελτίωση των προτύπων φυσικού γρασιδιού απαιτείται  αντικειμενικότητα στη μέτρηση της σκληρότητας της επιφάνειας. Ως εκ τούτου, συσκευές όπως το ραβδί και το διεισδυτικό μέτρο έχουν χρησιμοποιηθεί στον αθλητισμό, αλλά γενικά στο ποδόσφαιρο, το πιο ρεαλιστικό και καλά χρησιμοποιημένο, τόσο στην έρευνα όσο και στη συντήρηση είναι το Clegg Impact Soil Teste. Η συσκευή αποτελείται από ένα κυλινδρικό βλήμα 2,25 kg που περιέχει ένα επιταχυνσιόμετρο. Το βλήμα πέφτει κάτω από έναν σωλήνα από ένα προκαθορισμένο ύψος 0,45 m στην επιφάνεια και η σκληρότητα κρούσης ποσοτικοποιείται από τη μέγιστη επιβράδυνση (g) του βλήματος κατά την πρόσκρουση.

Για όλα τα πιο πάνω φυσικά θα πρέπει να υπάρξει ανάλογη θέληση και ευαισθητοποίηση από επίπεδο Υπουργείου Αθλητισμού, τον ΚΟΑ, τους διαχειριστές των γηπέδων μέχρι και τον τελευταίο φροντιστή.

Είμαστε διατεθημένοι για αλλαγές ή θα πετάμε κάθε φορά την μπάλα στην κερκίδα;