Λευκωσία, 15 Ιουλίου 1974. Πενήντα χρόνια πριν. Προεδρικό Μέγαρο. Ο χώρος, όπου εκτυλίσσεται η πρώτη πράξη του δράματος της Κύπρου.
Οκτώ το πρωί. Ο Εθνάρχης Μακάριος υποδέχεται μία ομάδα παιδιών από την ελληνική παροικία της Αιγύπτου, που ανήκαν στην Ορθόδοξη Χριστιανική Αδελφότητα Νέων Καΐρου.
«Ο επικεφαλής της ομάδος άρχισε να με προσφωνεί. Είπε μερικά λόγια και άρχισαν οι πυροβολισμοί, αλλά δεν έδωσα καμία σημασία και είπα στον προσφωνούντα να συνεχίσει την ομιλία του. Οι πυροβολισμοί όμως συνεχίζονταν, και τότε ήρθε κάποιος από την προεδρική φρουρά για να μου πει ότι τεθωρακισμένα και τανκς ήσαν μπροστά στην είσοδο».
8:20 το πρωί. Άρματα μάχης και μηχανοκίνητα της Εθνικής Φρουράς, με επικεφαλής έλληνες χουντικούς αξιωματικούς, κινούνται προς το Προεδρικό και αρχίζουν να βάλλουν.
Δηλώσεις εργαζομένων
«Πήρα το όπλο από ένα αστυνομικό δικό μου και ήρχισα να πυροβολώ προς την κατεύθυνση όπου έρχονταν στο μέρος μας τα τανκς».
«Ακούσαμε τους πρώτους πυροβολισμούς και χτύπησαν μερικές σφαίρες στο τζάμι του παράθυρου».
«Βγήκαμε έξω στην κύρια είσοδο του κτηρίου, εκεί υπήρχαν τα τανκς όπου χτυπούσαν συνέχεια το μέγαρο και εμάς μας είχαν στην πύλη να στεκόμαστε με τα χέρια ψηλά, δηλαδή εκείνη τη στιγμή βρισκόμασταν μεταξύ ζωής και θανάτου».
Το πραξικόπημα εκδηλώνεται με το σύνθημα «ο Αλέξανδρος εισήλθε εις το νοσοκομείο».
Ανακοίνωση από ΡΙΚ
«Η Εθνική Φρουρά είναι τη στιγμήν αυτήν κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός».
Εν μέσω εκρήξεων και πυροβολισμών, ο Μακάριος με τη συνοδεία δύο αντρών της φρουράς του, δραπετεύει από τη δυτική πλευρά του κτιρίου, που είχε μείνει αφύλαχτη.
Δήλωση για τη διαφυγή
Από τη συχνότητα του ΡΙΚ, γνωστοποιούνται και τα ονόματα των μελών της «κυβέρνησης σωτηρίας», όπως ονομάστηκε η "κυβέρνηση" που διόρισαν οι πραξικοπηματίες, υπό τον Νίκο Σαμψών, μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ο οποίος αποτέλεσε την έσχατη λύση.
Δήλωση Σαμψών
«Ελληνικέ κυπριακέ λαέ, εν ονόματι θεού και ανθρώπων και κατόπιν τιμητικής επιλογής μου υπό των ενόπλων δυνάμεων ανέλαβον σήμερα την προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επέβαλον την σωτηρίον επέμβαση των στρατευμάτων».
Στις 19:30 το βράδυ ο Μακάριος χρησιμοποιώντας τον πομπό του ραδιοσταθμού που είχε στήσει ο Νίκος Νικολαΐδης, στην Πάφο απευθύνθηκε στους πολίτες λέγοντας τους ότι δεν είναι νεκρός.
Κατάφερε να ξεφύγει από τους πραξικοπηματίες και μέσω Μάλτας και Λονδίνου έφτασε στην Νέα Υόρκη, όπου στις 19 Ιουλίου έλαβε μέρος στην σύσκεψη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Δήλωση Μακαρίου από ΟΗΕ
«What has been happened in cyprus since last monday morning is real tragedy. The military regime of Greece has callsly violated the independence of Cyprus».
Η Τουρκία αξιοποίησε το πραξικόπημα ως άλλοθι και εισέβαλε πέντε μέρες αργότερα στο νησί, σκορπίζοντας τον θάνατο, την προσφυγοποίηση και την καταστροφή.
