Οι φόβοι έχουν αυξηθεί σχετικά με τη χρήση θερμοβαρικών όπλων από τη Ρωσία, αφού η Πρέσβειρα της Ουκρανίας στις ΗΠΑ είπε ότι μια βόμβα κενού - ένας άλλος όρος για το όπλο - είχε χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της εισβολής. «Χρησιμοποίησαν τη θερμοβαρική βόμβα σήμερα (σ.σ. χθες Δευτέρα), η οποία απαγορεύεται βάσει της Συνθήκης της Γενεύης», δήλωσε η Οξάνα Μαρκάροβα, η οποία ενημέρωσε τα μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου.
Η χρήση τέτοιων όπλων, τα οποία απορροφούν οξυγόνο από τον περιβάλλοντα αέρα για να δημιουργήσουν μια έκρηξη υψηλής θερμοκρασίας, δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί, αν και πλάνα από την Ουκρανία δείχνουν εκτοξευτές θερμοβαρικών πυραύλων στα ρωσικά οχήματα TOS-1.
Ο Δρ Μάρκους Χέλιερ, ανώτερος αναλυτής στο Ινστιτούτο Στρατηγικής Πολιτικής της Αυστραλίας, δήλωσε στον Guardian ότι ενώ δεν ήταν σαφές εάν είχαν αναπτυχθεί ακόμη από τη Ρωσία στην Ουκρανία, ήταν απλώς «θέμα χρόνου».
Πώς λειτουργούν;
Το θερμοβαρικό όπλο, γνωστό και ως βόμβα αερολύματος ή εκρηκτικό καύσιμο αέρος (fuel air explosive) , είναι ένα πυρομαχικό δύο σταδίων.
Η φόρτιση πρώτου σταδίου διανέμει ένα αεροζόλ που αποτελείται από πολύ λεπτό υλικό – από καύσιμο με βάση τον άνθρακα έως μικροσκοπικά σωματίδια μετάλλου. Μια δεύτερη φόρτιση αναφλέγει αυτό το σύννεφο, δημιουργώντας μια βολίδα, ένα τεράστιο ωστικό κύμα και ένα κενό καθώς απορροφά όλο το περιβάλλον οξυγόνο.
Το κύμα έκρηξης μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο από ένα συμβατικό εκρηκτικό και είναι ικανό να εξατμίζει ανθρώπινα σώματα
Τέτοια όπλα χρησιμοποιούνται για διάφορους σκοπούς και διατίθενται σε διάφορα μεγέθη. Ο Χέλιερ λέει ότι αυτό που μπορεί να δούμε στην Ουκρανία είναι τη Ρωσία να τους χρησιμοποιεί σε ρόλο «καταστροφέα» για να καταστρέψει αμυντικές θέσεις. Οι εξαιρετικά μεγάλες εκδόσεις που εκτοξεύονται με αέρα έχουν σχεδιαστεί για να καταστρέφουν καταφύγια-σπηλιές και συγκροτήματα σηράγγων.
Πού έχουν χρησιμοποιηθεί;
Οι βόμβες χρησιμοποιούνται από τις ρωσικές και δυτικές δυνάμεις από τη δεκαετία του 1960. Οι ΗΠΑ βασίστηκαν σε αυτές στις προσπάθειές τους να εξαλείψουν την Αλ Κάιντα στα βουνά στο Αφγανιστάν. Ο Χέιλερ είπε ότι η Ρωσία είχε μεγαλύτερο ιστορικό μαζί τους από τη Δύση. «Η Ρωσία έχει συστήματα σε όλο το φάσμα… από πολύ μικρά τακτικά όπλα, μέχρι τεράστιες, εκτοξευόμενες βόμβες.
«Οι αυτονομιστές που υποστήριζε η Ρωσία στην περιοχή του Ντονμπάς, τα χρησιμοποιούν εδώ και πολλά χρόνια», είπε.
Το 2000, η Human Rights Watch καταδίκασε την αναφερόμενη χρήση των όπλων από τη Ρωσία ένα χρόνο νωρίτερα στην Τσετσενία ως «μια επικίνδυνη κλιμάκωση» με «σημαντικές ανθρωπιστικές επιπτώσεις».
Πόσο επικίνδυνα είναι;
Ο Χέλιερ είπε ότι τα θερμοβαρικά όπλα ήταν αποτελεσματικά στον «συγκεκριμένο σκοπό» τους να «καταστρέφουν κατά κύριο λόγο αμυντικές θέσεις». Αν και δεν θα χρησιμοποιηθούν για να διεισδύσουν σε ένα άρμα μάχης, θα μπορούσαν να είναι ένα «πολύ καταστροφικό όπλο» εναντίον ενός συγκροτήματος διαμερισμάτων ή άλλου κτιρίου.
«Δεν είναι παράνομα, παρόλο που τα αποτελέσματά τους μπορεί να είναι αρκετά φρικτά, εξαιτίας αυτού του φαινομένου της δημιουργίας κενού και της απορρόφησης του αέρα από τους πνεύμονες των υπερασπιστών», είπε.
Δεδομένου ότι η χρήση τους είναι «αρκετά τυπική» όσον αφορά τις ρωσικές τακτικές, ο Χέιλερ είπε ότι περίμενε να δει περισσότερο θερμοβαρικό πόλεμο στην Ουκρανία.
«Ένα από τα πράγματα που γνωρίζουμε για τις ρωσικές τακτικές είναι ότι είναι πρόθυμες να καταστρέψουν τα πάντα.
«Είναι ξεκάθαρο ότι οι Ουκρανοί μάχονται σε μερικές από τις πόλεις… καθώς αυτό συνεχίζεται, οι Ρώσοι θα καταφεύγουν όλο και περισσότερο στη χρήση… όποιων όπλων έχουν, συμπεριλαμβανομένων των θερμοβαρικών όπλων σε κατοικημένες αστικές περιοχές», ισχυρίστηκε.
