Το Ανώτατο Εφετείο της Τουρκίας (Yargıtay), το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο της χώρας, ανέτρεψε την καταδίκη ενός μαχητή της ISIS, ο οποίος συνδέεται επίσης με τζιχαντιστικές δραστηριότητες στην αυτόνομη περιοχή Σιντσιάνγκ της Κίνας, όπου κατοικούν οι Ουϊγούροι. Οι Ουϊγούροι είναι τουρκογενής εθνότητα και η Τουρκία κατά καιρούς εκφράζει το ενδιαφέρον της για αυτούς. Σύμφωνα με την ανάλυσή του «Nordic Monitor» που ακολουθεί, ισλαμιστές και νέο-εθνικιστές δικαστές που έχουν τοποθετηθεί στις θέσεις τους από τον Ερντογάν, έχουν ανατρέψει πολλές από τις αποφάσεις πρωτοβάθμιων δικαστηρίων που αφορούν μαχητές που συνδέονται με την ISIS.

Σε δικαστική απόφαση που εκδόθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 2019 για την υπόθεση 2018/6706, τα μέλη της «16^ης Αίθουσας» του Ανώτατου Εφετείου που είδαν ξανά την έφεση σχετικά με τις κατηγορίες για τρομοκρατία στην Τουρκία, αναφέρθηκαν στην έλλειψη επαρκούς διερεύνησης των δραστηριοτήτων του μαχητή της ISIS Kulaixi Yimair (γνωστού και ως Quraysh Omar). Ο 52χρονος Yimaier είναι Ουϊγούρος από την Κίνα και οι δικαστές είπαν ότι δεν έχει τεκμηριωθεί εάν υπάρχει όντως οργάνωση με το όνομα «Ισλαμικό Κίνημα του Ανατολικού Τουρκεστάν» («Doğu Türkistan İslam Partisi» ή ETIM).

Κίνα, Τουρκία και το ζήτημα των Ουϊγούρων

Η απόφαση των δικαστών του Ανώτατου Εφετείου όμως συγκρούεται με τις δημόσιες δηλώσεις αξιωματούχων της κυβέρνησης Ερντογάν και το τι έχουν δημόσια δηλώσει για το ETIM. Σε επίσκεψή του στο Πεκίνο στις 3 Αυγούστου 2017 στα πλαίσια της «Δεύτερης Συνάντησης του Συμβουλευτικού Μηχανισμού των ΥΠΕΞ» Κίνας-Τουρκίας, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου είπε πως η Τουρκία αναγνωρίζει επίσημα την ΕΤΙΜ ως τρομοκρατική οργάνωση, προσθέτοντας ότι «δεν θα επιτρέψουμε ποτέ οποιεσδήποτε δραστηριότητες κατά της Κίνας στο έδαφός μας ή στην περιοχή στην οποία βρισκόμαστε». Σε απάντηση, ο ΥΠΕΞ της Κίνας Wang Yi επαίνεσε δημόσια την Τουρκία για τον χαρακτηρισμό της ETIM ως τρομοκρατικής οργάνωσης.

Τα σχόλια Τσαβούσογλου αντανακλούν τα όσα είπε ο Ερντογάν στον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ σε μια επίσκεψή του το 2015 στο Πεκίνο. Όπως ανέφερε στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση ο Κινέζος ΥΦΕΞ Zhang Ming, ο Ερντογάν ανέφερε στον Σι ότι η Τουρκία θεωρεί την ETIM τρομοκρατική οργάνωση. Ο Ερντογάν είπε «η Τουρκία δεν θα επιτρέψει σε κανένα να χρησιμοποιεί το έδαφός της για να κάνει οτιδήποτε που θα βλάψει τα εθνικά συμφέροντα ή την ασφάλεια της Κίνας». 

ETIM και δράση της στη Συρία

Η ETIM, που μετονομάστηκε σε «Ισλαμικό Κίνημα του Τουρκεστάν» («Turkistan Islamic Movement» ή TIM), έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, κρατών-μελών της ΕΕ και της Ρωσίας. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2002, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κατέταξε την TIM στις τρομοκρατικές οργανώσεις που συνδέονται με την Al-Qaeda.

Στη Συρία, η ETIM δημιούργησε ένα παρακλάδι, το «Ισλαμικό Κόμμα του Τουρκεστάν στη Συρία» («Turkistan Islamic Party in Syria»). Το παρακλάδι χρησιμοποιούσε την Τουρκία όχι μόνο ως ενδιάμεσο σταθμό για την αποστολή μαχητών, αλλά και για την στρατολόγηση καινούργιων μέσα από την διασπορά των Ουιγούρων που διαμένει στην Τουρκία.

Αυτή τη στιγμή μαχητές της δραστηριοποιούνται στην επαρχία Ιντλίμπ η οποία είναι υπό τουρκική στρατιωτική κατοχή και έλεγχο. Η Τουρκία είναι επίσης «εγγυητής» στο Ιντλίμπ μετά από την συμφωνία ανακωχής που συμφωνήθηκε με τη Ρωσία και το Ιράν.

Σύμφωνα με την αρχική καταδίκη του επαρχιακού δικαστηρίου, ο Yimaier συνελήφθη τον Ιανουάριο του 2017 στην επαρχία Καισαρείας ως αποτέλεσμα μιας πανεθνικής επιχείρησης-σκούπα μια βδομάδα μετά την πολύνεκρη επίθεση στην δισκοθήκη Reina στην Κωνσταντινούπολη. Την ευθύνη για την επίθεση τότε είχε αναλάβει η ISIS. Όπως φανερώνουν τα τεκμήρια που συνέλεξε η Αστυνομία και κατατέθηκαν στο δικαστήριο από τις εισαγγελικές αρχές, ο Yimaier συνδεόταν με τον Abdulkadir Masharipov (γνωστό και ως Abu Muhammed Horasani), ένα τρομοκράτη της ISIS από το Ουζμπεκιστάν. Ήταν αυτός που δολοφόνησε 39 ανθρώπους την 1^η Ιανουαρίου του 2017 κατά την επίθεση στη Reina.

Ο δημόσιος κατήγορος ισχυρίστηκε επίσης ότι ο ύποπτος της ISIS συνδεόταν και  με τον İbrahimjon Asparov (γνωστό και ως İbrahim Danyelik) ο οποίος πιστεύεται ότι προμήθευσε τον Masharipov με το τυφέκιο AK-47 που χρησιμοποίησε στην επίθεση κατά της δισκοθήκης Reina. Ο δολοφόνος συνελήφθη μετά από ανθρωποκυνηγητό δύο εβδομάδων και δικάστηκε στην Τουρκία. Ο Yimaier αρνήθηκε τις κατηγορίες και ισχυρίστηκε ότι η κατάθεσή του στην Αστυνομία δεν μεταφράστηκε σωστά στα τουρκικά κατά τη διάρκεια της δίκης.

Οι άλλοι ύποπτοι

Πέραν από τον Yimaier, κατά τη διάρκεια των αστυνομικής επιχείρησης στην Καισαρεία, συνελήφθησαν επίσης και άλλοι ύποπτοι. Πρόκειται για τους Esedullah Abdullah, Abdullah Erkin, Abdurrahman Zunun, Osman Abdülkerim, Abdurrezzak Abdulhekim, Abdulvaris Razi, Aisa Ruzemaimaiti, Maımaıtıaılı Abula, Ezhar Turgun, Kudusi Maimatiming, Mehdi Abdullah και Nureguli Niyazimaimaiti.

Κατά τη διάρκεια του κλητήριου θεσπίσματος, ο δικαστής διέταξε να τοποθετηθεί ο Yimaier σε προδικαστική κράτηση σε φυλακές στο Νεβσεχίρ και να απελευθερωθούν οι υπόλοιποι. Οι Τούρκοι Ουϊγούροι Esedullah Abdullah και Ezhar Turgun στάλθηκαν στο Κέντρο Απελάσεων Μεταναστών. Η πρώτη ακρόαση της υπόθεσης ήταν στις 6 Ιουνίου του 2017 όπου επιβεβαιώθηκαν οι ταυτότητες των υπόπτων και δόθηκαν σύντομες καταθέσεις. Ο Yimaier αρνήθηκε τις κατηγορίες και ανέφερε ότι πλήρωσε $2,500 σε ένα διακινητή με το όνομα «Turger» διότι ήθελε να φέρει τα έξι παιδιά του στην Τουρκία.

Μιλώντας με την χρήση διερμηνέα κατά τη δεύτερη ακρόαση, στις 8 Αυγούστου του 2017, ο Yimaier είπε πως δεν είχε σχέσεις με την ISIS και αρνήθηκε πως είχε συνάντηση με τον Masharipov. Ο Esedullah Abdullah, που είναι Κινέζος υπήκοος, κατέθεσε ότι διέφυγε από την περιοχή Xinjiang της Κίνα του 2014 και πήγε στο Ντουμπάι και έπειτα μετακόμισε στην Τουρκία διαμέσου Ιράν χρησιμοποιώντας διακινητές ανθρώπων. Και αυτός αρνήθηκε πως είχε σχέσεις με την ISIS και στήριξε την αθωότητα του Yimaier, του κύριου υπόπτου στην υπόθεση.

Ο Ezhar Turgun παραδέχθηκε πως ήταν καταδικασμένος σε φυλάκιση στην Κίνα αλλά δραπέτευσε στην Τουρκία και ζούσε στο Καϋσερί από το 2014. Αρνήθηκε και αυτός τις κατηγορίες που είναι μέλος της ISIS. Εφτά εκ των υπόπτων - οι Zunun, Abdülkerim, Abdulhekim, Razi, Ruzemaimaiti, Maimatiming και Niyazimaimaiti – που αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την προφυλάκισή τους τον Ιανουάριο, δεν εμφανίστηκαν καν. Το δικαστήριο adjourned και εξεδόθη διάταγμα για να τους φέρει η Αστυνομία στην επόμενη ακρόαση.

Η απόφαση του Ανώτατου Εφετείου που ανατρέπει την καταδίκη για την ISIS

Η ανατροπή της απόφασης για ISIS

Σε ακρόαση της 21^ης Νοεμβρίου του 2017, ο Yimaier αρνήθηκε και πάλι την κατηγορία πως ανήκε στην ISIS, ανέφερε πως ποτέ δεν ορκίστηκε πίστη στην ομάδα και υπερασπίστηκε τον εαυτό του λέγοντας πως η βοήθεια που απέστειλε στην Συρία είχε στην πραγματικότητα αποσταλεί από το γραφείο του κυβερνήτη. Αρνήθηκε επίσης τη διασύνδεση με τον δολοφόνο της Reina, τον Masharipov.

Στις 21 Δεκεμβρίου του 2017, το δικαστήριο Καισαρείας καταδίκασε τον Yimaier σε έξι χρόνια και τρεις μήνες φυλάκιση, αθωώνοντας του υπόλοιπους - Erkin, Zunun, Abdulhekim, Razi, Ruzemaimaiti, Esedullah Abdullah, Turgun, Maimatiming, Mehdi Abdullah και Niyazimaimaiti. Δύο defendants στην υπόθεση δεν είχαν εντοπιστεί.

Το Επαρχιακό Εφετείο της Άγκυρας στήριξε σε απόφαση της 23^ης Μαΐου του 2018 και έτσι η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Ανώτατο Εφετείο για την τελική εξέταση. Το τελευταίο ανέτρεψε την απόφαση στις 23 Οκτωβρίου του 2019 με την απόφαση 2019/7239 και διέταξε το κατώτατο δικαστήριο να την εφαρμόσει στις 29 Ιανουαρίου του 2020.

Οι ισλαμιστές & εθνικιστές δικαστές του Ερντογάν

Σύμφωνα με το «Nordic Monitor», το προφίλ των δικαστών που αναπάντεχα ανέτρεψαν την καταδίκη του Yimaier είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Η «16^η Αίθουσα» δημιουργήθηκε το 2014 με μια ειδική πρόταση νόμου που υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση Ερντογάν για αλλαγή του ανώτατου δικαστηρίου προσφυγών στην πρωτεύουσα. Η κυβέρνηση προσέλαβε 140 νέους δικαστές το 2014 και ακόμα 100 το 2018 με σκοπό να κυριαρχήσει στο εφετείο. Η «16^η Αίθουσα» εστιάζει στις υποθέσεις που άπτονται θεμάτων τρομοκρατίας και εγκλημάτων κατά του κράτους. Οι δικαστές είχαν επιλεγεί προσεκτικά από την κυβέρνηση Ερντογάν και οι δικαστικές έδρες γέμισαν με έμπιστους της κυβέρνησης που προέρχονταν από δύο ξεχωριστά πλαίσια.

Η μια ομάδα καυχιέται για τα ισλαμικά διαπιστευτήριά της και υιοθετεί τις απόψεις του πολιτικού ισλάμ που είναι παρόμοιες με την ιδεολογία του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης & Ανάπτυξης, του AKP. Θεωρούνται ως συμπαθούντες προς τους σκοπούς των ριζοσπαστικών ισλαμιστικών οργανώσεων.

Η άλλη ομάδα δικαστών που συμμετέχει σε αυτό το ειδικό δικαστήριο αποτελείται από νέο-εθνικιστές («Uluslacı») που συνδέονται με την φιλοϊρανική «ομάδα του Aydınlık», της οποίας ηγείται μια σκοτεινή/obscure πολιτική φυσιογνωμία, ο Doğu Perinçek. Η ίδια συμφωνία διαμοιρασμού της εξουσίας ισχύει και σε άλλους θεσμούς της δικαστικής εξουσίας και της κυβέρνησης. Υπάρχει συντονισμός για το «ξέπλυμα» των εγκλημάτων των ριζοσπαστικών οργανώσεων, είτε αυτές αποτελούνται από τζιχαντιστές ισλαμιστές είτε από ακροαριστερούς, περιθωριακούς τρομοκράτες.

Για παράδειγμα, ο Eyüp Yeşil, πρόεδρος της «16^ης Αίθουσας», περιγράφεται ως «σκληροπυρηνικός ισλαμιστής». Στα νιάτα του είχε στενές σχέσεις με το «Κόμμα Ισλαμικής Εθνικής Σωτηρίας» («Islamist National Salvation Party») και την ιδεολογία του «Milli Görus». Ο Yusuf Hakkı Doğan συνδέεται με την νέο-εθνικιστική ομάδα του Perinçek που είναι γνωστή για το στήσιμο «false flag» προβοκατσιών υπό τη μορφή τρομοκρατικών ενεργειών. Οι δράστες που διενεργούν αυτές τις προβοκάτσιες στρατολογούνται από διάφορες ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της κοινότητας των Ουϊγούρων.

Η συνδρομή των μυστικών υπηρεσιών της MIT στην μεταφορά των Ουϊγούρων από την Κίνα στη Συρία εκτελέστηκε από ανθρώπους προσκείμενους στην ομάδα του Perinçek.

Ο Hakan Yuksel, άλλος ένας δικαστής της «16^ης Αίθουσας», συνδέεται με το κεμαλικό-υπερεθνικιστικό MHP και περιγράφεται ως φανατικός εθνικιστής που αντιτίθεται σφόδρα στην Κίνα.

Αυτή δεν είναι η μόνη υπόθεση που σχετίζεται με την ISIS που ανατρέπουν οι δικαστές της «16^ης Αίθουσας» του Ανώτατου Εφετείου της Τουρκίας. Μια επισκόπηση των υποθέσεων τα τελευταία χρόνια δείχνει πως οι δικαστές αυτού του τμήματος αποφάσισαν την ανατροπή πολλών υποθέσεων σχετικών με την ISIS και διέταξαν την αποφυλάκιση τζιχαντιστών μαχητών. Ως αποτέλεσμα, ο κύριος όγκος των επιτυχημένων καταδικών σχετικά με την ISIS, οι οποίες ήταν ήδη σπάνιες στα πρωτοβάθμια δικαστήρια του τουρκικού δικαστικού συστήματος, έχουν ανατραπεί από ανώτατους δικαστές που φαίνονται να ακολουθούν τις lenient οδηγίες της ισλαμιστικής κυβέρνησης σχετικά με την καταστολή των τζιχαντιστικών ομάδων.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις του Ανώτατου Εφετείου δημιουργούν προηγούμενο το οποίο πρέπει να ακολουθήσουν τα πρωτοβάθμια δικαστήρια, το κακό ιστορικό στην επικύρωση καταδικών σχετικών με την ISIS έχει κτυπήσει συναγερμό στην σουνιτική χώρα των 82 εκατομμυρίων.

Το 2015 η κυβέρνηση Ερντογάν ξεκίνησε να διώχνει δικαστές, εισαγγελείς και αστυνομικούς διευθυντές οι οποίοι ερευνούσαν ριζοσπαστικές ομάδες στην Τουρκία. Οι παυθέντες αξιωματούχοι κατηγορήθηκαν για διασυνδέσεις με το κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος είναι διαπρύσιος επικριτής του καθεστώτος Ερντογάν λόγω της τεράστιας διαφθοράς στην κυβέρνηση και στην στήριξη και υπόθαλψη τζιχαντιστών σε Συρία και Λιβύη.

Στην Τουρκία, περισσότερο από μισό εκατομμύριο άνθρωποι που σχετίζονται με το κίνημα Γκιουλέν έχουν φυλακιστεί με βάση κατασκευασμένες κατηγορίες για «τρομοκρατία» την επαύριον του πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016. Από τότε, περισσότεροι από 130,000 δημόσιοι υπάλληλοι έχουν απολυθεί από την κυβέρνηση χωρίς αποτελεσματική δικαστική ή διοικητική έρευνα. 4,560 από αυτούς ήταν δικαστές και εισαγγελείς οι οποίοι αντικαταστάθηκαν από υποστηρικτές του Ερντογάν και νέο-εθνικιστές. Ως αποτέλεσμα αυτής της μαζικής εκκαθάρισης, οι δικαστικές και αστυνομικές αρχές έχουν μετατραπεί σε εργαλεία στα χέρια της ισλαμικής κυβέρνησης Ερντογάν και των συμμάχων της.