Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε την Τρίτη (28/1) το πολυαναμενόμενο ειρηνευτικό του σχέδιο για τη Μέση Ανατολή, το οποίο προβλέπει μεταξύ άλλων την ίδρυση υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις κράτους για τους Παλαιστινίους, την προσάρτηση από το Ισραήλ των εβραϊκών οικισμών στη Δυτική Όχθη, ενώ ενταφιάζει το δικαίωμα επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων στη γη τους.

 

Στην εκπομπή Πρωτοσέλιδο μίλησε ο Προιστάμενος της Υπηρεσίας Έρευνας και Διεθνούς Συνεργασίας του ΤΕΠΑΚ, Πάμπος Χρυσοστόμου, ο οποίος ανέλυσε τις πτυχές του «Σχεδίου του Αιώνα». Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι με το σχέδιο αυτό αναμένονται νέες αναταράξεις στην περιοχή, αφού εκτιμά ότι θα φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιώκει. Ο ειδικός χαρακτήρισε το σχέδιο ως ακόμα ένα «δώρο» του Τραμπ στον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, ενόψει και της προεκλογικής εκστρατείας του τελευταίου για τις τρίτες στη σειρά εθνικές εκλογές του Ισραήλ. Ταυτόχρονα όμως είναι μια προεκλογική τακτική του ίδιου του Τραμπ ενόψει των αμερικανικών εκλογών για να κλειδώσει το εβραϊκό λόμπι και κερδίσει τις ψήφους των συντηρητικών Αμερικανών.

Ο Πάμπος Χρυσοστόμου αναλύοντας τις πρόνοιες του σχεδίου το χαρακτήρισε ετεροβαρές και μεροληπτικό υπέρ όλων των θέσεων του Ισραήλ, ενώ εκ των πραγμάτων μοιάζει να είναι θνησιγενές, αφού οι Παλαιστίνιοι το έχουν ήδη απορρίψει. Όσον αφορά στην πρόνοια της αναγνώρισης του εποικισμού ο ειδικός ανέφερε ότι πρόκειται για ένα συμπέρασμα το οποίο πρέπει να καταγράψει και η Κύπρος, αφού υπάρχουν σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο «απαράδεκτα» πράγματα. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο σχέδιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες να αναγνωρίσουν χωρίς καθυστέρηση την προσάρτηση από το Ισραήλ στο έδαφός του των οικισμών που ανέγειρε στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Περίπου το 30% της Δυτικής Όχθης θα καταλήξει έτσι επισήμως στο εβραϊκό κράτος. Η Ουάσινγκτον είναι συγκεκριμένα έτοιμη να δράσει για την κυριαρχία του Ισραήλ στην κοιλάδα του Ιορδάνη, μια στρατηγική λωρίδα γης στα σύνορα της Ιορδανίας. Ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος με αυτά τα εδάφη θα είναι, συνεπώς, πολύ μικρότερο από αυτό που επιθυμούν οι Παλαιστίνιοι, δηλαδή όλα τα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ το 1967. Ωστόσο, ο Τραμπ επέμεινε, υποστηρίζοντας ότι οι Παλαιστίνιοι θα δουν την επικράτειά τους «διπλάσια» σε σύγκριση με σήμερα.

Σύμφωνα με τον ειδικό, ο ειδικός μίλησε για την πρόνοια της προσάρτησης εδαφών, τονίζοντας ότι είναι όροι που ισχύουν και για την Κύπρο. Πρόσθεσε ως προς τη διαδικασία υπάρχει ξεκάθαρα «ισραηλινή πένα» στη συγγραφή του και έχει εκπονηθεί μεταξύ ΗΠΑ- Ισραήλ, ενώ ανακοινώθηκε από τον υποτιθέμενο διαμεσολαβητή (ΗΠΑ) και της μίας μόνο πλευράς, εν τη απουσία της άλλης. Όλα αυτά τα χαρακτήρισε πολύ «επικίνδυνα» για τις διεθνείς σχέσεις.

Εξήγησε ότι ουσιαστικά με το σχέδιο γίνεται αναγνώριση και η νομιμοποίηση που επήλθε στην περιοχή της δυτικής όχθης. Επίσης, δεν προβλέπεται η επιστροφή προσφύγων στις νόμιμες περιοχές από τις οποίες εκδιώχθηκαν. Τέλος, είναι η προσάρτηση των εδαφών που έχουν εποικιστεί στο Ισραήλ. Όσον αφορά στο Παλαιστινιακό Κράτος, εξήγησε ότι το σχέδιο προνοεί ότι δεν θα έχει στρατό, δεν θα έχει πρόσβαση προς την θάλασσα και του παραχωρείται ένα μέρος γης ως αντάλλαγμα, το οποίο είναι μεν μεγαλύτερο σε έκταση αλλά γειτνιάζει με την έρημο και είναι μια προσπάθεια να εκτονώσουν την κατάσταση στη λωρίδα της Γάζας με τον εξαθλιωμένο πληθυσμό που ζει εκεί και θα μπορέσει να μετακινηθεί κάπου αλλού, ώστε να υπάρξει αυτή η αποφόρτιση.  Παράλληλα, τα Ιεροσόλυμα θα είναι η μοναδική και αδιαίρετη πρωτεύουσα του Ισραήλ, ενώ κάποιες συνοικίες θα δοθούν ως πρωτεύουσα των Παλαιστινίων.

Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από την ανάλυση του σχεδίου, ο πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος είχε ήδη παραβιάσει την αμερικανική πολιτική ετών αναγνωρίζοντας την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του ισραηλινού κράτους, δήλωσε ότι η Ιερουσαλήμ θα «παραμείνει η αδιαίρετη πρωτεύουσα του Ισραήλ».

Αλλά ο ίδιος φάνηκε να αντιφάσκει με αυτή του τη δέσμευση, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος θα μπορούσε να έχει την πρωτεύουσα του στην αλ Κουντς, την «Ανατολική Ιερουσαλήμ».

Αν αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό ως Ανατολική Ιερουσαλήμ, δηλαδή το τμήμα που κατέλαβε και προσάρτησε το Ισραήλ το 1967, που οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν ως πρωτεύουσα του κράτους τους, φαίνεται ότι η κυβέρνηση Τραμπ σκέπτεται να τους αφήσει μόνο προάστια στην ανατολική πλευρά της ιερής πόλης - δηλαδή, τοποθεσίες όπως το Άμπου Ντις, που τεχνικά βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ, αλλά στην ανατολική πλευρά του τείχους ασφαλείας που χωρίζει το Ισραήλ από τα Παλαιστινιακά Εδάφη.

Σχετικά με το θέμα των Αγίων Τόπων, ο Αμερικανός πρόεδρος ζήτησε τη διατήρηση του στάτους κβο στην Πλατεία των Τζαμιών, το Όρος του Ναού για τους Εβραίους, διατηρώντας τον έλεγχο αυτού του τόπου, όπου βρίσκεται ειδικότερα το τέμενος αλ Άκσα, από την Ιορδανία.

Ο Πάμπος Χρυσοστόμου επανέλαβε ότι όλα αυτά είναι μεροληπτικά υπέρ του Ισραήλ γι αυτό έχουν χαιρετιστεί τόσο από τον Νετανιάχου όσο και από τον ανθυποψήφιο του Μπένι Γκαντς, ενώ οι Παλαιστίνιοι το έχουν ήδη απορρίψει. Για το ειδικό αυτές τις εξελίξεις είναι προειδοποιήσεις για την περίπτωση της Κύπρου. Αναλύοντας τις αντιδράσεις τους άλλους παίκτες της διεθνούς κοινότητας, επεσήμανε ότι η Ρωσία και η ΕΕ αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο συζήτησης, ενώ ενδεικτική είναι η αντίδραση της Τουρκίας. Συγκεκριμένα, ο Ερντογάν εκμεταλλευόμενος την κατάσταση για να παίξει «πατέρας» των Μουσουλμάνων και των Παλαιστινίων απορρίπτει το σχέδιο.

Υπενθυμίζεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου τόνισαν την παρουσία, κατά την παρουσίαση του σχεδίου στο Λευκό Οίκο, των πρεσβευτών του Ομάν, του Μπαχρέιν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, τους οποίους ευχαρίστησαν θερμά. Ο Αμερικανός πρόεδρος επαίνεσε «το απίστευτο έργο που έχουν κάνει για να βοηθήσουν» στην εφαρμογή αυτής της πρότασης ειρήνης.

Οι υποστηρικτές της προσέγγισης του Λευκού Οίκου ανέκαθεν βασίζονταν στις σχέσεις τους με τους μονάρχες του Κόλπου και άλλες αραβικές χώρες για να παροτρύνουν τους Παλαιστίνιους να αποδεχθούν το σχέδιο και να επωφεληθούν από την οικονομική δέσμη των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων διεθνών επενδύσεων για δέκα χρόνια.

Ωστόσο η Ιορδανία έχει ήδη εκφράσει τις επιφυλάξεις της ενώ και η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος δεν δείχνουν τόσο ενθουσιώδεις.

Απ' την άλλη η Βρετανία, μέσω του Πρωθυπουργού της Μπόρις Τζόνσον, δήλωσε σήμερα πως κανένα σχέδιο για τη Μέση Ανατολή δεν είναι τέλειο, αλλά αυτό  πρότεινε ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει το θετικό ότι είναι μια λύση δύο κρατών και θα πρέπει να εξεταστεί από τους ηγέτες των Παλαιστινίων.