Οι χαμηλές προσδοκίες, η πρόθεση και φόρμουλα 3D και η πρόταση για «χαλαρή ομοσπονδία» συνθέτουν το πλαίσιο των τοποθετήσεων του Τουφάν Ερχιουρμάν ενόψει της συνάντησης της Γενεύης. Ο αρχηγός του λεγόμενου «Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP)», της λεγόμενης «αξιωματικής αντιπολίτευσης» του ψευδοκράτους φάνηκε να αναζητά από την Άγκυρα, όπου μίλησε σε δημοσιογράφους, εναλλακτικές έναντι του διαχρονικού αδιεξόδου, με μια πρόταση που κινείται στα όρια μεταξύ ομοσπονδιακής και συνομοσπονδιακής λύσης.

Ο ίδιος μίλησε για τη συνάντηση της Γενεύης στις 17-18 Μαρτίου, τονίζοντας τις χαμηλές προσδοκίες: «Δεν πηγαίνουμε με μεγάλες προσδοκίες», είπε, ενώ αναφερόμενος στην ατζέντα της συνάντησης, επισήμανε ότι ο στόχος είναι διπλός: «Οι προσδοκίες μας είναι να εξεταστούν τα σημεία των διελεύσεων στην Κύπρο και να δοθεί το μήνυμα πως “θα συνεχίσουμε το διάλογο”».

«Η φόρμουλα που είναι υπέρ μας, είναι η φόρμουλα της χαλαρής ομοσπονδίας»

Εκφράζοντας τη θέση του για τη λύση του Κυπριακού, ο Ερχιουρμάν παρουσίασε μια νέα εκδοχή ομοσπονδίας.

«Για την ώρα δεν της δίνω όνομα. Θα υπάρχουν δύο κράτη, το τουρκικό κράτος της Κύπρου και το ελληνοκυπριακό κράτος της Κύπρου. Αλλά οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να λαμβάνουν από κοινού αποφάσεις για ορισμένα θέματα. Ποια είναι αυτά τα συγκεκριμένα ζητήματα; Κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν τουλάχιστον πέντε ζητήματα: Ένα από αυτά είναι οι περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Οι Ελληνοκύπριοι δεν θα πρέπει να αποφασίζουν από μόνοι τους, θα πρέπει να αποφασίζουν από κοινού με εμάς. Το δεύτερο είναι οι υδρογονάνθρακες. Το τρίτο είναι η ενέργεια. Το τέταρτο είναι η ασφάλεια. Το πέμπτο είναι ένα σχέδιο προς το παρόν, αλλά είναι τα εμπορικά πρότζεκτ. Εκτός εάν δημιουργηθεί σε αυτά ένας μηχανισμός για τη λήψη κοινών αποφάσεων, ο οποίος μηχανισμός θα είναι ένα είδος ‘ομοσπονδιακού μηχανισμού’ από τη στιγμή που υπάρχουν δύο ιδρυτικά κράτη», εξήγησε.

Στη συνέχεια, κατέστησε πιο σαφή τη θέση του:

«Στα δικά μας μάτια, η φόρμουλα που θα είναι υπέρ μας, είναι η φόρμουλα που ορίζεται ως ‘χαλαρή ομοσπονδία’, δηλαδή μια φόρμουλα στην οποία τα ιδρυτικά κράτη συγκεντρώνουν ένα σημαντικό μέρος των εξουσιών τους γύρω από τον εαυτό τους και μόνο οι εξουσίες που αναφέρονται στο σύνταγμα, οι οποίες περιλαμβάνουν οπωσδήποτε τα θέματα που ανέφερα, θα περιλαμβάνονται στην ομοσπονδιακή δομή. Ακόμη και αν είναι απίθανο οι Ελληνοκύπριοι να το αποδεχθούν, από τη δική μας οπτική γωνία, εμείς μιλάμε θέτοντας τέσσερις προϋποθέσεις:

Πρώτον, εάν εμείς πρόκειται να καθίσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, θα πρέπει να διακηρύξετε εκ των προτέρων ότι αποδεχόμαστε την πολιτική ισότητα, συμπεριλαμβανομένης της εκ περιτροπής προεδρίας και την αρχή ότι δεν μπορεί να ληφθεί καμία απόφαση από όργανα του ομοσπονδιακού κράτους χωρίς να υπάρχει έστω και μια τουρκοκυπριακή ψήφος, κάτι που δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο τραπέζι.
Δεύτερον, δεν θα καθίσουμε στο τραπέζι χωρίς ένα χρονικό όριο, ένα χρονοδιάγραμμα.
Τρίτον, θα είναι προσανατολισμένο στο αποτέλεσμα.
Τέταρτον, θα πρέπει να μας δοθεί εξ αρχής η δέσμευση ότι σε περίπτωση που καταρρεύσει το τραπέζι των διαπραγματεύσεων λόγω της κωλυσιεργίας της ελληνοκυπριακής πλευράς, δεν θα επιστρέψουμε στο status quo».

«Τα δύο κράτη δεν είναι εφικτή λύση»

Ο Ερχιουρμάν υποστήριξε ότι υπάρχει συνεχής διαφοροποίηση στον ορισμό της φόρμουλας της λύσης των δύο κρατών και αναφέρθηκε στη φόρμουλα 3D, η οποία ορίζεται ως «άμεσες επαφές, άμεσο εμπόριο και άμεσες πτήσεις».

Ο Ερχιουρμάν δήλωσε ότι σε περίπτωση που γίνει αποδεκτή η φόρμουλα 3D, εκτιμάται ότι οι επίσημες διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Πάντως, ξεκαθάρισε πως η φόρμουλα της λύσης των δύο κρατών δεν είναι εφικτή.

«Η διεθνής συγκυρία επιβάλλει λύση»

Ο Ερχιουρμάν βλέπει στη διεθνή συγκυρία μια σπάνια ευκαιρία: οι μεγάλοι παίκτες της περιοχής αναζητούν σταθερότητα για να προχωρήσουν ενεργειακά και στρατηγικά σχέδια, όπως λέει. Όμως, για τους Τουρκοκύπριους, το διακύβευμα δεν είναι μόνο η λύση – είναι και το πού θα σταθούν στον ενεργειακό και γεωπολιτικό χάρτη πριν «φύγει το τρένο», όπως λέει χαρακτηριστικά.

«Το Κυπριακό είναι ένα πρόβλημα που είναι και περιφερειακό και διεθνές. Αυτή τη στιγμή, οι μεγάλοι παράγοντες στην περιοχή έχουν προφανώς τη διάθεση ‘ας λυθούν τα προβλήματα εκεί για να μπορέσουμε να τακτοποιήσουμε θέματα όπως η ενέργεια και η ασφάλεια’.

Ως εκ τούτου, η συγκυρία είναι ευνοϊκή. Μας δίνει ένα σημάδι όσον αφορά την επίτευξη λύσης, αλλά εμείς όταν το βλέπουμε ως Τουρκοκύπριοι, τουλάχιστον αν δεν επιτευχθεί μια λύση, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τη θέση μας στην εξίσωση της ενέργειας, της ασφάλειας και των υδρογονανθράκων μέσω του Χριστοδουλίδη ή της ελληνοκυπριακής ηγεσίας, πριν φύγει το τρένο».

Γενεύη: Διάλογος χωρίς προοπτικές;

Αναφορικά με τη συνάντηση στη Γενεύη, ο Ερχιουρμάν ξεκαθάρισε ότι οι προσδοκίες είναι περιορισμένες και ότι οι δύο ηγέτης της Κύπρου θα επαναλάβουν τις αδιάλλακτες θέσεις τους για μία ακόμη φορά.

«Επιτρέψτε μου να πω από την αρχή αυτό που θα πω και στο τέλος. Δεν πηγαίνουμε με μεγάλες προσδοκίες. Συζητήθηκαν ένα ή δύο σημεία διελεύσεων, υπάρχει μια πύλη γνωστή ως πύλη Λύμπια κοντά στο χωριό Λουρουκίνα στη Μηλιά. Αυτά ήταν στην ημερήσια διάταξη. Πριν πάμε στη Γενεύη, υπήρχε η σκέψη ότι θα έπρεπε τουλάχιστον να λυθούν αυτά τα ζητήματα, ώστε να αυξηθεί λίγο το κίνητρο για τη Γενεύη σε επίπεδο ηγετών. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών μεταξύ του Τατάρ και του Χριστοδουλίδη, δεν επιτεύχθηκε ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Ο Χριστοδουλίδης παρουσίασε ένα μεγάλο πακέτο. Σε αυτό το πακέτο υπήρχαν και άλλα στοιχεία εκτός από τα σημεία διελεύσεων. Ο Τατάρ είπε : “Εγώ δεν θα μιλήσω για τίποτα άλλο εκτός από τα σημεία διελεύσεων”. Και ο Χριστοδουλίδης είχε μια διάθεση του τύπου “αν δεν μιλήσουμε για αυτά ως ένα πακέτο, δεν θα μιλήσω ούτε κι εγώ”. Και οι δύο πλευρές έπαιξαν με την αδιαλλαξία», σχολίασε χαρακτηριστικά, υποστηρίζοντας ότι απλά τα μέρη αποφεύγουν να δώσουν το μήνυμα πως έχει διακοπεί ο διάλογος.

«Προς το παρόν όλα τα μέρη αποφεύγουν να δώσουν το μήνυμα ότι έχει διακοπεί ο διάλογος», είπε.

Παράλληλα, εκτίμησε πως η πιθανότητα να ληφθεί απόφαση για επίσημες διαπραγματεύσεις είναι μηδενική.

«Αυτό θα ήταν μια πολύ, πολύ μεγάλη έκπληξη. Από την πλευρά μας, το βλέπουμε ως το λιγότερο πιθανό ενδεχόμενο», εκτίμησε.