Στις 10 Μαΐου 2018, χιλιάδες σεισμοί άρχισαν να συγκλονίζουν το μικρό νησί Μαγιότ-μια γαλλική κτήση στις Κομόρες νήσους-ανάμεσα στην Αφρική και τη Μαδαγασκάρη.

Οι περισσότερες δονήσεις ήταν χαμηλής έντασης, αλλά στις 15 Μαΐου, ένας σεισμός 5,8 Ρίχτερ έπληξε το νησί-ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί ποτέ στην περιοχή, όπου βρίσκεται μια αλυσίδα ηφαιστειακών νησιών.

Από την έναρξη των σεισμικών επεισοδίων, περισσότεροι από 1.800 σεισμοί μεγέθους μικρότερου των 3,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ έπληξαν το μικροσκοπικό νησί.

Υποθαλάσσιο ηφαίστειο

Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων από τη Γαλλία, τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, μετέβη στο νησί για να εξετάσουν το φαινόμενο. Οι ειδικοί είπαν τότε ότι το σμήνος των σεισμών ήταν το αποτέλεσμα της πρόσκρουσης μάγματος στα υποθαλάσσια ρήγματα.

Η σύνδεση με την ηφαιστειακή δραστηριότητα ενισχύθηκε από μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο EarthArxiv τον Φεβρουάριο του 2019. Αυτή η μελέτη απέδωσε τη σεισμική ακολουθία σε έναν τεράστιο θάλαμο μάγματος που άρχιζε να αποστραγγίζεται, σε αυτό που θα μπορούσε να είναι το μεγαλύτερο υποβρύχιο ηφαιστειακό γεγονός που έχει εντοπιστεί ποτέ.

Ωστόσο, με περιορισμένη παρακολούθηση αυτών των σεισμών κοντά στα υπεράκτια επίκεντρά τους και χωρίς άμεσες ενδείξεις έκρηξης, η μελέτη δεν μπορούσε να προχωρήσει περαιτέρω στα συμπεράσματά της, εκείνη τη στιγμή.

Τελικά, μετά από χρόνια ερευνών στην θαλάσσια περιοχή του Μαγιότ, Γάλλοι σεισμολόγοι μπόρεσαν τελικά να βρουν την αιτία αυτής της πρωτοφανούς σεισμικής δραστηριότητας: Επρόκειτο για τη γέννηση ενός υποθαλάσσιου ηφαιστείου 50 χιλιόμετρα από την ανατολική ακτή του Μαγιότ.

Το ηφαίστειο βρισκόταν σε βάθος 3.500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, είχε ύψος 800 μέτρων και η διάμετρος της βάσης του ήταν μεταξύ 4 και 5 χιλιομέτρων.

Οι παρατηρήσεις έγιναν από μια πολυμελή αποστολή Γάλλων επιστημόνων του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας (CNRS), για την καλύτερη κατανόηση της προέλευσης των σεισμικών δονήσεων.

Η αποστολή των σεισμολόγων

Οι επιστήμονες επιβιβάστηκαν στο ωκεανογραφικό σκάφος «Marion Dufresne» και ήταν υπό την επίβλεψη της Ναταλί Φογιέ, ερευνήτριας του Ινστιτούτου Γεωφυσικής στο Παρίσι και του Στεφάν Ζορί, του Γαλλικού Ινστιτούτου Θαλασσίων Ερευνών (IFREMER).

Η Ναταλί Φογιέ, είχε πει ότι τότε παρά αυτές τις ενδείξεις μη δραστηριότητας στη γεωλογική χρονική κλίμακα, το Μαγιότ δεν θεωρήθηκε ηφαιστειακά και σεισμικά ενεργό νησί. Πριν από τον Μάιο του 2010, μόνο δύο σεισμοί είχαν γίνει αισθητοί από τον πληθυσμό τις τελευταίες δεκαετίες. Και δεν υπήρξε ηφαιστειακή δραστηριότητα κατά την ιστορική περίοδο. Δεν υπήρξε λοιπόν συστηματική παρατήρηση σεισμικής και ηφαιστειακής δραστηριότητας.

Το δίκτυο των σεισμολογικών σταθμών που εγκατέστησαν και συντηρούσαν οι συνάδελφοι της ήταν πολύ χρήσιμο για την παρακολούθηση του φαινομένου, αλλά ο τύπος των σταθμών (επιταχυνσιόμετρα) και η γεωγραφική τους κατανομή δεν ήταν κατάλληλα για τον ακριβή εντοπισμό των σεισμών και την κατανόηση της προέλευσής τους. Οι πλησιέστεροι σεισμολογικοί σταθμοί που εγκαταστάθηκαν ιδιαίτερα γύρω από το ενεργό ηφαίστειο Καρτάλα στις Μεγάλες Κομόρες και στη Μαδαγασκάρη, ήταν πολύ μακριά για να μελετηθεί πλήρως το φαινόμενο .

Όλες οι παρατηρήσεις που συσσωρεύτηκαν από το 2018 έτειναν να καταδείξουν ότι οι σεισμοί που καταγράφηκαν στα ανοικτά των ακτών της Μαγιότ προκλήθηκαν από ένα υποθαλάσσιο ηφαιστειακό φαινόμενο. Οι σεισμοί κατανεμήθηκαν σε σμήνη, τα οποία μπορεί να είναι τυπικά της ηφαιστειακής δραστηριότητας. Οι επιφανειακές παραμορφώσεις που καταγράφηκαν από θα μπορούσαν να παραλληλιστούν με το άδειασμα μιας μαγματικής δεξαμενής που βρίσκεται βαθιά κάτω από τη ζώνη του σεισμικού σμήνους.

Διαπιστώσαμε ότι αυτοί οι σεισμοί εντοπίζονται, ως επί το πλείστον, σε μια περιοχή αρκετά κοντά στο νησί (10 χλμ. από την ανατολική ακτή του νησιού) αλλά σε βάθος μεταξύ 20 και 50 χλμ.

Τα δεδομένα βαθυμετρίας και ανακλαστικότητας που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας συστηματικής έρευνας μας επέτρεψαν να δείξουμε την ύπαρξη μιας ηφαιστειακής κορυφογραμμής, που αποτελείται από δεκάδες ηφαιστειακά ανάγλυφα και παρουσιάζει πολυάριθμες ροές λάβας. Οι σεισμοί που εντοπίσαμε έγιναν κατά μήκος αυτής της κορυφογραμμής. Παρακολουθούσαμε λοιπόν τη γέννηση ενός ηφαιστείου σε γαλλικό έδαφος!

Σε δελτίο Τύπου που είχε εκδώσει η επιστημονική ομάδα ,ανακοίνωσε την ανακάλυψη του νέου ηφαιστείου και την πιθανή σύνδεσή του με την παράξενη σεισμική ακολουθία. «Μπροστά σε αυτή την ανακάλυψη, η κυβέρνηση πρέπει να κινητοποιηθεί πλήρως για να εμβαθύνει και να προωθήσει την κατανόηση αυτού του σπάνιου φαινομένου και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη των κινδύνων που θα αντιπροσώπευε».

Υπερηχογράφημα του ηφαιστείου

Μετά τη δημοσίευση κοινού δελτίου τύπου από τις γαλλικές επιστημονικές ομάδες, δημοσιοποιήθηκαν στο Twitter δύο εικόνες από τον γεωφυσικό Ρομπέν Λακασέν του «Institut de physique du globe de Paris». Οι εικόνες που έδειχναν το «νεογέννητο» ηφαίστειο, είχαν γίνει με ακουστική απεικόνιση, η οποία θα μπορούσε να συγκριθεί με το σόναρ ενός δελφινιού που σαρώνει το περιβάλλον του.

«Είναι λίγο σαν υπερηχογράφημα…αλλά με μεγαλύτερα περιθώρια λάθους», σχολίασε στο Twitter η γεωφυσικός Λουσίλ Μπριχά.

Η δεύτερη εικόνα έδειχνε μια σειρά από ανώμαλες «κατασκευές» στον πυθμένα του ωκεανού που φαίνεται να σχηματίζουν μια γραμμή προς το νέο ηφαιστειακό κέντρο από όπου ξεκίνησε το σμήνος των σεισμών, μεταξύ 5 και 15 χλμ από την ακτή του Πετίτ Τερ, του δεύτερου μεγαλύτερου νησιού στην περιοχή του Μαγιότ.

«Ίσως αυτό το ηφαιστειακό κέντρο να έχει απομακρυνθεί από το νησί», εξήγησαν οι σεισμολόγοι.

Επιπλέον, δεν είναι τελικά σίγουρο αν το ηφαίστειο ήταν εντελώς νέο ή απλώς επρόκειτο για μια πρόσφατη δραστηριότητα σε μια αρχαία δομή, προσθέτει ο Rubin.

«Αυτό που σχηματίζεται μετά από έκρηξη μιας προϋπάρχουσας ηφαιστειακής δομής, δεν είναι το ίδιο με ένα εντελώς νέο ηφαίστειο»,εξηγούν οι Γάλλοι σεισμολόγοι. Αυτή η διάκριση μπορεί να φαίνεται μικρή, αλλά θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα τον μηχανισμό του ηφαιστείου και τον μελλοντικό κίνδυνο έκρηξης.

Πολλή δουλειά ακόμη

«Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει», λέει ο Μαρκ Τινγκέι, ειδικός γεωμηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, «Αλλά είναι μια ευκαιρία για τους επιστήμονες να μελετήσουν τι θα μπορούσε να είναι η γέννηση ή η επανενεργοποίηση ενός υποβρύχιου ηφαιστείου». Επιπλέον, είναι σημαντικό για τους κατοίκους του νησιού να σηκωθεί το πέπλο σε αυτό το μυστήριο. Η αβεβαιότητα γύρω από την πηγή αυτών των σεισμών και η έλλειψη επαρκούς επικοινωνίας στην αρχή της σειράς σεισμικών γεγονότων συνέβαλαν σε ένα αίσθημα απογοήτευσης και σύγχυσης μεταξύ των κατοίκων της περιοχής.

Διαβάστε επίσης: Σεισμοί σε Σαντορίνη/Αμοργό: «Το ρήγμα της Ανύδρου μπορεί να δώσει 6 Ρίχτερ»

Πηγή: naftemporiki