Ο Ντόναλντ Τραμπ  ζήτησε την παραχώρηση πρόσβασης στην Ουκρανία για τα σπάνια μέταλλα της (σπάνιες γαίες), τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων και άλλων υψηλής τεχνολογίας συσκευών. Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να εξασφαλίσει την υποστήριξή της με την παραχώρηση αυτών των φυσικών πόρων, κάτι που θα εξισορροπήσει την αξία των σχεδόν 375,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν διατεθεί από τις ΗΠΑ για τη βοήθεια στην Ουκρανία από τον Ιανουάριο του 2022 έως τον Οκτώβριο του 2024.

Η Ουκρανία διαθέτει σημαντικά αποθέματα σπάνιων μετάλλων, όπως το τιτάνιο, το οποίο την καθιστά μία από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως με μεγάλα αποθέματα αυτών των υλικών. Ωστόσο, οι πιο σημαντικοί πόροι βρίσκονται σε περιοχές που ελέγχονται εν μέρει από τη Ρωσία, όπως οι περιοχές του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο εδαφικής διαμάχης. Επίσης, η Κριμαία, η οποία έχει καταληφθεί από τη Ρωσία από το 2014, είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους.

Η Ουκρανία έχει δηλώσει ότι είναι ανοιχτή στη συνεργασία με τους συμμάχους της και στον τομέα των επενδύσεων, προκειμένου να αναπτύξει τα ορυκτά της και να στηρίξει την οικονομική της ανάκαμψη μετά τον πόλεμο. Ο Πρόεδρος Ζελένσκι έχει αναφέρει ότι η ιδέα για την εκμετάλλευση αυτών των πόρων αποτελεί μέρος του «σχεδίου νίκης» της Ουκρανίας για τη σταδιακή αποκατάσταση της χώρας μετά τη λήξη της σύγκρουσης με τη Ρωσία.

Αντιδράσεις από τη Ρωσία ήρθαν μέσω του εκπροσώπου του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ο οποίος χαρακτήρισε την πρόταση του Τραμπ ως ένδειξη ότι η βοήθεια προς την Ουκρανία θα παρέχεται πλέον σε εμπορική βάση και όχι δωρεάν. Ο Πεσκόφ πρόσθεσε ότι θα ήταν καλύτερα αν οι ΗΠΑ σταματούσαν να παρέχουν οποιαδήποτε βοήθεια στην Ουκρανία και επικεντρώνονταν στην αποκατάσταση της ειρήνης στην περιοχή.

Τι είναι οι σπάνιες γαίες 

Οι σπάνιες γαίες (ή σπάνια μέταλλα) είναι μια ομάδα 17 χημικών στοιχείων που ανήκουν στην οικογένεια των λανθανιδών στον περιοδικό πίνακα, καθώς και τα στοιχεία σκάνδιο και ίτριο. Αυτά τα μέταλλα έχουν ιδιαίτερες φυσικές και χημικές ιδιότητες που τα καθιστούν απαραίτητα για πολλές σύγχρονες τεχνολογίες. 

Η Κίνα είναι η κυριότερη παραγωγός χώρα των σπάνιων γαιών, ελέγχοντας περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής και το 90% της επεξεργασίας τους. Η υψηλή εξάρτηση από τη Κίνα για την παραγωγή και επεξεργασία αυτών των μετάλλων έχει προκαλέσει ανησυχία για τις διεθνείς αγορές και τις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Σημαντικά αποθέματα σπάνιων γαιών βρίσκονται επίσης σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπως η Αυστραλία, η Ρωσία, οι ΗΠΑ, και η Ινδία. Ωστόσο, η εξόρυξη και η επεξεργασία αυτών των μετάλλων είναι περιβαλλοντικά απαιτητική και κοστοβόρα διαδικασία.

Οι σπάνιες γαίες θεωρούνται στρατηγικοί πόροι, και η εξασφάλιση των αποθεμάτων τους είναι καθοριστική για την οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό, οι χώρες με αποθέματα σπάνιων γαιών επενδύουν στη διαχείριση αυτών των πόρων, ενώ υπάρχουν πολιτικές και οικονομικές πιέσεις για την διαφοροποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από μία χώρα, όπως η Κίνα.