Ένας νέο γεωπολιτικό σκηνικό αρχίζει να διαμορφώνεται στη Μέση Ανατολή, μετά τις πληροφορίες, που ολοένα και μεταδίδονται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να σχεδιάζει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία και μάλιστα σε συντονισμό με την Άγκυρα.

Το Ισραήλ βλέπει αυτή την εξέλιξη με ανησυχία, ενώ οι αναλύσεις του τουρκικού τύπου καταγράφουν μια στροφή που αλλάζει τις ισορροπίες ισχύος στην περιοχή.

Συντονισμός Ουάσιγκτον – Άγκυρας

Σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα Maariv, η απόφαση της Ουάσιγκτον για αποχώρηση από τη Συρία έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή και έχει ληφθεί σε στενή συνεργασία με την Άγκυρα. Όπως αναφέρει η εφημερίδα, «μετά από αυτό το μήνυμα του Λευκού Οίκου και την ανησυχία που δημιούργησε στο Ισραήλ, ξένες διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος βρίσκεται σε συντονισμό με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με την απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων από το συριακό έδαφος».

Το αντάλλαγμα του Τραμπ προς την Τουρκία

Η απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συρία δεν έρχεται χωρίς όρους. Σύμφωνα με τη Maariv, ο Τραμπ πρότεινε στην Άγκυρα την αποκατάσταση των σχέσεων με το Ισραήλ, ως μέρος μιας διπλωματικής ανταλλαγής που θα εξυπηρετούσε τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή.

«Αυτή η υπόθεση αναθεωρείται υπό το φως των πρόσφατων εκθέσεων για προηγμένο συντονισμό μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας».

Η ισραηλινή ανησυχία για την αποχώρηση των ΗΠΑ

Η προοπτική μιας αμερικανικής αποχώρησης προκαλεί νευρικότητα στο Ισραήλ. Ο Ισραηλινός αναλυτής Δρ. Cohen Janrojak εξέφρασε την ανησυχία του.

«Από την σκοπιά του Ισραήλ, φυσικά, η παρουσία της Αμερικής στη Μέση Ανατολή είναι ένα πράγμα, στην πραγματικότητα ένα ευπρόσδεκτο πράγμα. Στην πραγματικότητα, νομίζω ότι δεν είναι καλά νέα για το κράτος του Ισραήλ αυτό που βλέπουμε. Η Αμερική αποσύρεται, κάτι που θα συμβάλει στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας και στην ποιότητα αυτών των σχέσεων. Συμβάλλει σημαντικά στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας. Από αυτή την άποψη, εγώ, βέβαια, νομίζω ότι είναι εφικτό».

Αναδιαμόρφωση της Μέσης Ανατολής

Η αποχώρηση των ΗΠΑ ενδέχεται να οδηγήσει σε μια νέα ισορροπία δυνάμεων, όπου η Τουρκία αναδεικνύεται ως κεντρικός παίκτης.

Όπως σχολιάζει το Maariv, «η αποχώρηση της Αμερικής μπορεί να είναι η αρχή μιας νέας εποχής στις διακρατικές σχέσεις στην περιοχή, όπου η Τουρκία ενισχύει τη θέση της ως σημαντικός παράγοντας και οι σχέσεις μεταξύ των χωρών έχουν υποστεί μια σοβαρή αλλαγή».

ΗΠΑ: Αναδίπλωση ή νέα στρατηγική στη Μέση Ανατολή;

Ο καθηγητής Σεϊφετίν Ερόλ, πρόεδρος του ANKASAM, αναλύει τους λόγους της απόφασης και το νέο στρατηγικό τοπίο που διαμορφώνεται:

«Από την άποψη του Τραμπ, η επιδίωξη και η απόφαση των ΗΠΑ να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από τη Συρία μπορεί να αξιολογηθεί ως αποτέλεσμα ανάγκης και όχι βούλησης. Για τον Τραμπ, ο πρωταρχικός στόχος είναι η κινεζοκεντρική Ασία-Ειρηνικός. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να απαλλαγεί από το βάρος και το πολυδιάστατο κόστος. Και αυτό διότι οι ΗΠΑ πληρώνουν μεγάλο κόστος όχι μόνο σε υλικούς αλλά και σε ψυχολογικούς όρους με τον αυξανόμενο αντιαμερικανισμό στην περιοχή και αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να χάσουν τις υπάρχουσες συνεργασίες και τους εταίρους τους στην περιοχή».

Η Ουάσιγκτον αντιλαμβάνεται πως η διατήρηση στρατευμάτων στη βορειοανατολική Συρία συνεπάγεται έναν μακροχρόνιο ανταγωνισμό με την Τουρκία, τη Συρία και άλλες περιφερειακές δυνάμεις. Ο Τραμπ δείχνει αποφασισμένος να μη διακινδυνεύσει τα «κεκτημένα» των ΗΠΑ στην περιοχή, επιδιώκοντας μια νέα, πιο ρεαλιστική προσέγγιση.

Η «φόρμουλα της μέσης οδού»

Μια πιθανή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων ενδέχεται να σηματοδοτεί την απαρχή μιας νέας πολιτικής συνεννόησης μεταξύ των κρατών της περιοχής.

«Για τον Τραμπ, αυτό μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μια ευκαιρία για μια παρατεταμένη συμφωνία Αβραάμ (Abraham Accords)-2 με την περιοχή. Υποστηρίζοντας αυτή τη διαδικασία, την οποία ξεκίνησε στο πλαίσιο της Χαμάς-Ισραήλ, με τη Συρία και το Ιράκ, θα θελήσει να συνεχίσει την επιρροή του στην περιοχή με έναν πιο ειρηνικό, συνεργατικό και νέο οδικό χάρτη στον οποίο συμφωνούν όλοι οι παράγοντες».

Η πρόταση του Τραμπ προς τις κουρδικές οργανώσεις στη Συρία ενδέχεται να περιλαμβάνει ένα μοντέλο περιορισμένης αυτονομίας, το οποίο δεν θα απειλεί την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, ενώ θα επιτρέπει μια συντεταγμένη παρουσία τους στο νέο πολιτικό τοπίο της χώρας.

Άγκυρα: Το βάρος της περιφερειακής ευθύνης

Η απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συρία αφήνει ένα στρατηγικό κενό, το οποίο οι χώρες της περιοχής καλούνται να διαχειριστούν.

«Οι χώρες της περιοχής, ιδιαίτερα η Τουρκία, έχουν αναλάβει μεγάλη ευθύνη. Με την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, τα βλέμματα θα στραφούν πρώτα στην Άγκυρα στις εξελίξεις που θα λάβουν χώρα στην περιοχή. Αυτό το γνωρίζει και η Άγκυρα. Οι πρόσφατες επαφές της Τουρκίας στη Δαμασκό, τη Βαγδάτη, το Ριάντ και άλλες περιφερειακές πρωτεύουσες είναι σημαντικές όσον αφορά την οικοδόμηση κοινής ευθύνης και συντονισμού».

Το Ισραήλ και η αβεβαιότητα

Για το Ισραήλ, η απόφαση αυτή δεν φέρνει ευχάριστα νέα, καθώς περιορίζει τη δυνατότητά του να επηρεάζει τις εξελίξεις στη Συρία:

«Το Ισραήλ δεν είναι αρκετά ισχυρό για να αντισταθεί στην απόφαση του Τραμπ. Πρέπει να εγκαταλείψει πολιτικές και όνειρα που θα σήμαιναν ότι η περιοχή θα εισέλθει σε έναν νέο εμφύλιο πόλεμο. Αν συνεχίσει αυτή την πολιτική, ο Τραμπ δεν θα την υποστηρίξει. Χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, οι πιθανότητες του Ισραήλ στην περιοχή απέναντι στο τρίο Τουρκία-Συρία-Ιράκ είναι σχεδόν μηδενικές».

Η Ουάσιγκτον επιδιώκει να μειώσει τις άμεσες στρατιωτικές εμπλοκές στη Μέση Ανατολή, γεγονός που αναγκάζει το Ισραήλ να προσαρμοστεί σε μια πραγματικότητα, όπου ο άμεσος αμερικανικός στρατιωτικός παράγοντας θα είναι πιο περιορισμένος.

Η επόμενη ημέρα στη Συρία

Η τουρκική πολιτική ανάλυση υποστηρίζει ότι η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία δεν σημαίνει απαραίτητα ειρήνη, αλλά αποτελεί ένδειξη μετατόπισης των προτεραιοτήτων των ΗΠΑ και ανάδειξης νέων περιφερειακών ισορροπιών. Οι δυνάμεις της περιοχής καλούνται πλέον να χαράξουν τη δική τους πορεία χωρίς την εγγύηση της αμερικανικής παρουσίας.