Μια ερευνητική μελέτη, που παρουσιάστηκε από την Lauren Pearson, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, εστιάζει στη σύνδεση μεταξύ των πυρκαγιών και της οργανωμένης εγκληματικότητας στη Νότια Ιταλία, κυρίως στη Σικελία. Όπως εξηγεί η Pearson, η Μαφία χρησιμοποιεί τις φωτιές ως μέσο ελέγχου περιοχών και δημιουργίας οικονομικών ωφελημάτων. Η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω των ερημικών και δύσκολα προσβάσιμων περιοχών όπου η φωτιά μπορεί να εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα, ενώ η παρουσία της Μαφίας στα εδάφη αυτά καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό των υπευθύνων για τις φωτιές.
Η Μαφία εκμεταλλεύεται την κατάσταση με τρόπο που εξυπηρετεί τόσο τις χρηματοοικονομικές της ανάγκες όσο και την ενίσχυση της επιρροής της. Σύμφωνα με δημοσιογράφο και πρώην εκπρόσωπο της Επιτροπής κατά της Μαφίας, Σέργιο Νατζάρο, η φωτιά δημιουργεί μια επείγουσα κατάσταση που απαιτεί χρηματοδότηση για την κατάσβεση και την αποκατάσταση. Εταιρείες που ασχολούνται με τη δασοπροστασία, την αναδάσωση και την αποκατάσταση των καμένων περιοχών συνάπτουν συμφωνίες με τη Μαφία, ενισχύοντας την οικονομική της επιρροή.
Η περιβαλλοντική οργάνωση Legambiente παρατηρεί ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εξάπλωση των πυρκαγιών, όπως η εκμετάλλευση γης για την κτηνοτροφία και η παράνομη κατασκευή. Αν και η Μαφία δεν είναι πάντα άμεσα υπεύθυνη για κάθε φωτιά, η παρουσία της στην περιοχή καθιστά αδύνατο να ξεκινήσει κάποια φωτιά χωρίς τη συγκατάθεσή της.
Σύμφωνα με την έρευνα, η Μαφία ενδέχεται να εμπλέκεται και στη δημιουργία συνθηκών για την επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ηλιακή και αιολική ενέργεια, μέσω της εκμετάλλευσης καμένων εδαφών για τη διάθεση έργων υποδομής. Σε μια περίπτωση, ένας αγρότης κατέθεσε ότι εταιρείες ηλιακής ενέργειας τον προσέγγισαν για συνεργασία μετά την καταστροφή της γης του από πυρκαγιά.
Η κλιματική κρίση, με την αύξηση των θερμοκρασιών και τη συχνότερη εκδήλωση πυρκαγιών, φαίνεται να διευκολύνει αυτές τις πρακτικές. Η Μαφία χρησιμοποιεί τις πυρκαγιές ως όπλο για να ενισχύσει την επιρροή της, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και σε ό,τι αφορά τις οικονομικές της δραστηριότητες. Ωστόσο, παρά την ύπαρξη στοιχείων που συνδέουν τις φωτιές με τη Μαφία, δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την άμεση εμπλοκή της σε κάθε περιστατικό πυρκαγιάς.
Αν και η Ιταλία διαθέτει νομοθεσία για την καταπολέμηση του εμπρησμού, η εφαρμογή της είναι δύσκολη και απαιτεί έντονη παρακολούθηση και έλεγχο. Οι περιβαλλοντολόγοι επισημαίνουν ότι η Ιταλία χρειάζεται μια στρατηγική πρόληψης των πυρκαγιών και ενίσχυσης της αναδάσωσης, που θα περιορίσει τις δυνατότητες της Μαφίας να εκμεταλλευτεί την κατάσταση.
Η συνεχής αύξηση των πυρκαγιών δείχνει ότι, όσο η κλιματική αλλαγή επιταχύνεται, η Μαφία ίσως να αναδειχθεί ως ένας κερδοφόρος παράγοντας στις φωτιές και τις καταστροφές που αφήνουν πίσω τους, με στόχο τόσο την οικονομική εκμετάλλευση όσο και την ενίσχυση της δύναμής της.
