Η Μαύρη Θάλασσα έχει αναδειχθεί σε κέντρο γεωπολιτικών εξελίξεων εν μέσω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, αποκτώντας αυξημένη στρατηγική σημασία. Η επίθεση σε εμπορικό πλοίο στις 11 Σεπτεμβρίου 2023 ανέδειξε τις εντάσεις στην περιοχή, αν και θεωρήθηκε λάθος στόχευση και όχι σκόπιμη στρατηγική.

Νέες πρωτοβουλίες ασφάλειας στη θάλασσα

Σύμφωνα με το Atlantic Council, οι απειλές, όπως οι θαλάσσιες νάρκες, οδήγησαν στη δημιουργία της Ομάδας Αντιμετώπισης Ναρκών (MCM Black Sea) από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Τουρκία. Παρότι ενισχύει την ασφάλεια, λειτουργεί εκτός του πλαισίου του ΝΑΤΟ, αντικατοπτρίζοντας την τουρκική στρατηγική για «περιφερειακή ιδιοκτησία», αλλά και τις διαφορές προτεραιοτήτων μεταξύ των κρατών.

Ρωσική επιρροή και περιφερειακοί ανταγωνισμοί

Η προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 έδωσε στη Ρωσία σημαντική ναυτική ισχύ στη Μαύρη Θάλασσα. Ωστόσο, το κλείσιμο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων από την Τουρκία το 2022, καθώς και οι επιθέσεις της Ουκρανίας, έχουν υποβαθμίσει τη ρωσική ναυτική υπεροχή. Η Ρωσία έχει αναγκαστεί να υποχωρήσει σε ασφαλέστερες θέσεις, υπονομεύοντας τη στρατηγική της.

Ρόλος ΝΑΤΟ, Ε.Ε. και Τουρκίας

Το ΝΑΤΟ έχει μειώσει την άμεση συμμετοχή του, εστιάζοντας σε επιτήρηση μέσω των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Τουρκία παραμένει κύριος πάροχος ασφάλειας, αλλά οι εντάσεις με άλλα μέλη του ΝΑΤΟ και η πιθανή εμπλοκή της Ε.Ε. μπορεί να αμφισβητήσουν την κυριαρχία της στην περιοχή. Η συνεργασία Βουλγαρίας και Ρουμανίας με την Ε.Ε. ενδέχεται να οδηγήσει σε διάσπαση της περιφερειακής συντονιστικής δράσης.

Στρατηγικές επιπτώσεις

Η σύγκρουση στη Μαύρη Θάλασσα αναζωπύρωσε τον ρόλο του ΝΑΤΟ, αλλά οι πολιτικές αποστάσεις της Τουρκίας από τη Δύση απειλούν τη συνοχή της συμμαχίας. Το εάν η Τουρκία θα ενταχθεί ξανά πλήρως στα ευρωπαϊκά πλαίσια ασφάλειας ή θα στραφεί περισσότερο προς τη Ρωσία θα επηρεάσει αποφασιστικά τη σταθερότητα στη Μαύρη Θάλασσα και την Ευρώπη γενικότερα.