Όταν ο Νίκος Αναστασιάδης, νέος Πρόεδρος, παρέλαβε τη διαχείρισή της από τον Δημήτρη Χριστόφια, η κυπριακή οικονομία βρισκόταν στο μάτι του κυκλώνα της χρεοκοπίας. Τώρα, έχοντας ήδη πάρει τη δόση των τριών από τα δέκα δισεκατομμύρια, η οικονομία βρίσκεται κάτω από τη στενή επιτήρηση της Τρόικας. Δεν πρόκειται, όμως, για ένα απλώς πολύ δύσκολο σενάριο, σαν εκείνα που γνώρισαν άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με πρόγραμμα μεγάλης λιτότητας και ριζικών αλλαγών. Πρόκειται για ένα «mission impossible», που απαιτεί μαεστρία και διαπραγματευτική δεινότητα σ’ όλα τα επίπεδα…

Η περίπτωση της Κύπρου είναι πράγματι διαφορετική. Από τη μια είναι τα δημόσια οικονομικά, που μπήκαν σε πρόγραμμα αυστηρής εξυγίανσης, με δραστικές περικοπές δαπανών και προσπάθειες για να βελτιωθούν τα έσοδα. Αυτή η προσπάθεια φαίνεται να πηγαίνει καλά και να αποδίδει. Το μεγάλο ερώτημα που παραμένει, είναι αν μέσα στη νέα πραγματικότητα τα έσοδα θα ακολουθήσουν.

Από την άλλη, όμως, είναι ένα τραπεζικό σύστημα, στο οποίο ακόμα δεν ολοκληρώθηκαν οι αλλαγές που επιβάλλονται από το Πρόγραμμα και συνοδεύεται από μεγάλα ερωτηματικά. Έμπειροι οικονομολόγοι σημειώνουν μάλιστα μια κεντρική αντίφαση, αφού το «κομμάτι των τραπεζών» όχι μόνο δεν υποστηρίζει, αλλά μάλλον αντιστρατεύεται το γενικότερο πρόγραμμα.

«Πώς θέλετε να ακολουθήσουν τα έσοδα του κράτους, όταν οι τράπεζες υπολειτουργούν και επομένως δεν υπάρχει οικονομική δραστηριότητα για να δώσει έσοδα;», είναι το κυρίαρχο ερώτημα των οικονομικών κύκλων της χώρας.

Ο Αναστασιάδης έχει τον έλεγχο, ο ΔΗΣΥ ανεβάζει ταχύτητα

Η Κυβέρνηση Αναστασιάδη δείχνει να έχει τους πολιτικούς πόρους για να διαχειριστεί το πρόγραμμα εξυγίανσης. Μπορεί να υπάρχει απογοήτευση στην κοινή γνώμη, η οποία «ενστικτωδώς» περίμενε με την αλλαγή Προέδρου να αλλάξει και η κατάσταση. Πολιτικά όμως υπάρχει πλειοψηφία, ανοχή και αντοχές. Τα μόνα σημεία στα οποία παρατηρήθηκαν μικρές αποκλίσεις ανάμεσα στην Κυβέρνηση και στα «κυβερνώντα» κόμματα, ήταν περιπτώσεις όπου τα κόμματα σπεύδουν σε πιο γρήγορες ή πιο βαθιές αλλαγές και όχι το αντίθετο. Αξιοσημείωτο, μάλιστα, είναι ότι εκείνος που ακούγεται να έχει άποψη πιο έντονη από την Κυβέρνηση είναι μέχρι τώρα ο ΔΗΣΥ και όχι οι άλλοι.

Είναι το κόμμα του Προέδρου που πρωταγωνίστησε σε πρωτοβουλίες της Βουλής για μεγαλύτερες περικοπές σε προϋπολογισμούς ημικρατικών ή σε δαπάνες του Πάγιου Ταμείου. Το ΔΗΚΟ, για την ώρα, δείχνει αρκετά απορροφημένο από τις εσωτερικές διεργασίες που οδηγούν στις εκλογές του φθινοπώρου…

Ο «λογαριασμός» θα έρθει με τον χειμώνα

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ με τα έσοδα που δεν ακολουθούν τις περικοπές και το Πρόγραμμα, θα φανεί διά γυμνού οφθαλμού μέσα στο φθινόπωρο. Μπορεί ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να διαβεβαίωσε ότι δεν θα γίνουν άλλες περικοπές, όμως αυτή είναι η μισή αλήθεια. Το κενό θα το καλύψουν με περικοπές σε επιδόματα και άλλα έξοδα, όπως ομολόγησε αυτές τις μέρες ο Υπουργός Οικονομικών. Στο μεταξύ, θα έρθει προς το τέλος του χρόνου και ο υπεραυξημένος φόρος ακινήτων και τότε η οικονομία θα «στενάξει» για μια φορά ακόμα.

«Είναι μέσα στο φθινόπωρο που θα μπορέσουμε να μετρήσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια και τις συνέπειες του "κουρέματος" στην οικονομία», σημείωνε ανώτατο στέλεχος της Πινδάρου. Τότε θα είναι η «ώρα της αλήθειας» και «μακάρι να μη χρειαστούν πρόσθετα μέτρα».

Ο Νίκος Αναστασιάδης, πάντως, συνειδητοποιώντας το ολισθηρότατο έδαφος πάνω στο οποίο έχει βρεθεί, θέλει να αλλάξει την εικόνα. Με εντολές του δόθηκε επιτάχυνση σε σχέδια που μπορεί να βοηθήσουν. Αυτά είναι το καζίνο, η φορολογική αμνηστία και το κούρεμα στα επιδόματα των αλλοδαπών. Όσο γρήγορα και αν εφαρμοστούν, όμως, δεν αφορούν το 2013. Το πραγματικό του στοίχημα είναι το τέλος του χρόνου. Εκεί, προς το τέλος του χρόνου, αναμένεται ν’ ανοίξει σημαντική αναταραχή. Με το ΑΚΕΛ και τις λοιπές «αντιμνημονιακές» δυνάμεις, όπως η Συμμαχία Πολιτών, να επιμένουν ότι το Πρόγραμμα δεν πετυχαίνει και να ανεβάζουν τους τόνους, ενώ ο κόσμος όσο απομακρυνόμαστε από τον Φεβρουάριο 2013 θα ξεχνά τις μεγάλες ευθύνες του Χριστόφια και του τέως κυβερνώντος κόμματος.

Τι ακριβώς συμβαίνει στο τραπεζικό… μέτωπο

Η ΑΛΗΘΕΙΑ, όπως δεν παύει να σημειώνει ο εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ στα οικονομικά, βουλευτής Πρόδρομος Προδρόμου, που διαδέχτηκε πρόσφατα τον Αβέρωφ Νεοφύτου σε αυτόν τον ρόλο (με τις ευλογίες του), είναι ότι κανένας δεν φάνηκε να ξέρει ακριβώς τι έπρεπε να γίνει. Δεν παύει να υπενθυμίζει ότι όταν παραμονές των αποφάσεων της 25ης Μαρτίου τους ζητήθηκε να ψηφίσουν τον Νόμο περί εξυγίανσης τραπεζών, δόθηκαν διαβεβαιώσεις από τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας ότι για την Τράπεζα Κύπρου ήταν «υπόθεση 24 ή 48 ωρών». Από τότε πέρασαν «περισσότερο από δυο φορές 48 όχι ώρες, αλλά μέρες και δεν φαίνεται ακόμα φως...». Ο ισχυρισμός είναι ότι στο μεταξύ αποδείχτηκε ότι τόσο η Τρόικα όσο και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, που εξελίχθηκε σε «προνομιακό εκπρόσωπό της», δεν ήξεραν τι ακριβώς έπρεπε να γίνει...

Η μνημονιακή συμφωνία για τις δυο μεγάλες τράπεζες ήταν πολύ σκληρή, αλλά ακουγόταν απλή. Αφού θα διαλυόταν η Λαϊκή, κάποια στοιχεία της θα συγχωνεύονταν στη νέα Τράπεζα Κύπρου. Τα στοιχεία αυτά ήταν οι ασφαλισμένες καταθέσεις, τα καθαρά φυσικά περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις σε ρευστότητα (ο περίφημος E.L.A.). Στην Τράπεζα Κύπρου θα χρησιμοποιούσαν μέρος των ανασφάλιστων καταθέσεων (πάνω από 100.000) για να φτιαχτεί το νέο κεφάλαιο, σε ύψος που προσδιορίστηκε «μέχρι 60%». Η τράπεζα, που στο μεταξύ απέκτησε προσωρινό διοικητικό συμβούλιο και διεύθυνση, θα παραδιδόταν στους νέους μετόχους της και θα έβγαινε από το καθεστώς αναδιάρθρωσης.

Αυτό το σενάριο διαψεύστηκε, όμως, «με το καλημέρα», αφού η Τρόικα και η Κεντρική έδιναν χρονοδιάγραμμα που θα τέλειωνε τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο και τελικά μετά από διαπραγμάτευση «κλείδωσε» ο Ιούλιος…

Αναπάντητα ερωτήματα πολιτικής

Στον δρόμο, όμως, η «συνταγή» φάνηκε να αλλάζει. Με αποφάσεις που δεν φάνηκε ποιος ακριβώς τις πήρε, ολόκληρο το προσωπικό της Λαϊκής, αλλά και το σύνολο του ενεργητικού της τράπεζας που διαλύθηκε, φάνηκε να μπαίνουν στην ίδια «δεξαμενή».

Με δυο λόγια, μας αναφέρει έγκυρη τραπεζική πηγή, το σενάριο «good-bad bank», αντί να εφαρμοστεί στη Λαϊκή τώρα μεταφέρεται στην Τράπεζα Κύπρου, διότι εκεί πήγαν «όλες οι αμαρτίες της Λαϊκής». Η τελευταία εξέλιξη είναι η πρόταση για να δημιουργηθεί κάποια «οντότητα διαχείρισης ακινήτων» (“real estate entity”), η οποία θα αποκοπεί από την Τράπεζα Κύπρου για να την «ξαλαφρώσει». Όλα αυτά ακούγονται «πειραματικά» και έχουν ξεσηκώσει αντιδράσεις, ιδίως από την πλευρά του προέδρου του ΔΗΣΥ. Το βέβαιο είναι ότι «κάτι πρέπει να γίνει με την Τράπεζα Κύπρου», η οποία όλοι έλεγαν πως με τη συνταγή που εφαρμόστηκε θα ήταν «μια πολύ υγιής τράπεζα».

Πληροφορίες από ανθρώπους που συμμετείχαν στην «ανακατασκευή» της Τράπεζας Κύπρου λένε ότι «πρόβλημα είναι μεγάλα στοιχεία ενεργητικού που μεταφέρονται από τη Λαϊκή στην Κύπρου, διότι είναι πολύ κακής ποιότητας».

Από την πολιτική σκοπιά, πηγή από την Πινδάρου επιμένει ότι «τέτοια σενάρια good-bad bank ήταν από την αρχή μέσα στο μυαλό και στις σημειώσεις κάποιων στην Κεντρική Τράπεζα». Τα προώθησαν «στη ζούλα» και τώρα όλοι μέμφονται την Τρόικα και το Γιούρογκρουπ, προσθέτει. «Πρέπει να σημειώσετε», λέει, «ότι όλα αυτά είναι η πολιτική κατεύθυνση του ΑΚΕΛ που ήθελε να διαλύσει το "τραπεζικό κατεστημένο" χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες στην οικονομία και στον κοσμάκη...»