Το ενδεχόμενο μεταφοράς των S-300 της Κύπρου που βρίσκονται στην Κρήτη για χρήση στον πόλεμο της Ουκρανίας, υπέρ των ουκρανικών στρατευμάτων, αναδεικνύει το γνωστό περιοδικό Forbes.

Το δημοσίευμα που υπογράφει ο Paul Iddon αναφέρει ότι η Ουκρανική πλευρά ζήτησε στρατιωτικό εξοπλισμό από την Ελλάδα, ενώ ως παράδειγμα αναφέρεται η προμήθεια των σοβιετικών S-300 που κατέχει η Σλοβακία και τους δώρισε στον ουκρανικό στρατό.  

O ίδιος είχε γράψει και παλαιότερα άρθρο για παραχώρηση ρωσικού οπλισμού της Κύπρου σε Ουκρανία

 

Το δημοσίευμα

Η Ουκρανία καλεί και πάλι τους δυτικούς συμμάχους της, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να της προμηθεύσουν περισσότερο στρατιωτικό υλικό ρωσικής κατασκευής.

Η Αθήνα διαθέτει σημαντικές ποσότητες ρωσικού εξοπλισμού με τον οποίο γνωρίζει η Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων οχημάτων μάχης πεζικού BMP-1, πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας μεγάλης εμβέλειας 9K33 Osa και Tor-M1 και S-300PMU-1.

Εάν τα τελευταία συστήματα καταλήξουν τελικά στο οπλοστάσιο της Ουκρανίας, αυτό θα ήταν ιστορικά ειρωνικό δεδομένου του τρόπου με τον οποίο η Ελλάδα τα έλαβε εξαρχής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μια τέτοια προμήθεια είναι, τουλάχιστον προς το παρόν, απίθανη. Όπως τόνισαν ελληνικά ΜΜΕ, η Αθήνα απέκτησε τα BMP-1 και τους πυραύλους Osa από τη Γερμανία, επομένως είναι τα μόνα ρωσικά συστήματα στο ελληνικό οπλοστάσιο «που θα μπορούσαν να χορηγηθούν χωρίς προβλήματα αδειοδότησης, καθώς η έγκριση εξαγωγής τους από το Βερολίνο θεωρείται δεδομένη. Σε αντίθεση με την κατάσταση με τα συστήματα S-300 ή Tor-M1, τα οποία απαιτούν άδεια από τη Μόσχα».

Τον Μάρτιο, η Ελλάδα απέρριψε ένα «άτυπο αίτημα» από το Κίεβο για τη μεταφορά των Tor-M1 και Osas, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσαν να εξακολουθήσουν να χρειάζονται για τις ένοπλες δυνάμεις της. Ωστόσο, σε αντίθεση με αυτά τα συστήματα, οι S-300 της Ελλάδας δεν ενσωματώθηκαν ποτέ στο ευρύτερο στρατιωτικό δίκτυο αεράμυνας. Αντίθετα παρέμειναν αποθηκεμένοι στην Κρήτη. Πηγές στον ελληνικό Τύπο ανέφεραν ότι η Αθήνα δεν είχε λάβει κανένα αίτημα για τους S-300 από την Ουκρανία. Ωστόσο, το Κίεβο θα καλωσόριζε αναμφίβολα θερμά την παράδοση αυτών των συστημάτων.

Η Σλοβακία δώρισε πρόσφατα τους S-300 που κληρονόμησε από την πρώην Σοβιετική Ένωση στην Ουκρανία. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν κληρονόμησε φυσικά τους S-300 από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Αντίθετα, η Μόσχα παρέδωσε στην Αθήνα τους S-300 μετά από έτοιμα της Κύπρου για εκτόνωση της κρίσης με την Τουρκία  που ξεκίνησε στις αρχές του 1997. Ως εκ τούτου, η μεταφορά αυτών των συστημάτων στην Ουκρανία σήμερα θα αποδεικνυόταν πολύ πιο περίπλοκη από το να δωρίσει η Σλοβακία τους σοβιετικούς S-300.

Εάν η Ελλάδα μεταφέρει αυτά τα συστήματα αεράμυνας στο Κίεβο, αυτό θα ήταν μια ειρωνεία της ιστορίας υπό το φως του τρόπου με τον οποίο η Αθήνα τα απέκτησε αρχικά.

Το 1996, η Κύπρος στράφηκε στη Ρωσία για στρατιωτικό υλικό, καθώς οι ΗΠΑ είχαν επιβάλει εμπάργκο όπλων στο νησί. Αρχικά αγόρασε τα άρματα μάχης T-80U και μαχητικά οχήματα πεζικού BMP-3. Στη συνέχεια πήρε τη μοιραία απόφαση να αγοράσει S-300PMU-1, επιμένοντας ότι ένα τέτοιο προηγμένο σύστημα ήταν απαραίτητο για να αποτρέψει τις επίμονες τουρκικές στρατιωτικές υπερπτήσεις και παραβιάσεις του εναέριου χώρου της. Η Τουρκία απείλησε αμέσως με προληπτικό χτύπημα για να καταστρέψει τις μπαταρίες όταν θα έφταναν στο νησί. Η Ελλάδα, με τη σειρά της, δήλωσε ότι θα απαντούσε σε μια τέτοια επίθεση, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες προέτρεψαν τον τότε Κύπριο πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη να ακυρώσει τη συμφωνία. Η Κρίση των Κυπριακών S-300 είχε αρχίσει.


Ο Τουρχάν Ταγιάν, Τούρκος υπουργός Άμυνας εκείνη την εποχή, συνέκρινε την κρίση με την Κρίση των Πυραύλων της Κούβας του 1962.

Ενώ οι S-300 είναι, σε αντίθεση με τους πυρηνικούς πυραύλους που ανέπτυξαν οι Σοβιετικοί στην Κούβα, πύραυλοι εδάφους-αέρος και όχι επιθετικοί, ο Ταγιάν επεσήμανε ότι είχαν το βεληνεκές τόσο για να παρακολουθούν όσο και να στοχεύουν τουρκικά στρατιωτικά αεροσκάφη που επιχειρούν στο εσωτερικό για υπεράσπιση όλου του εναέριου χώρ Ο διακεκριμένος αρθρογράφος των New York Times, William Safire, συνέκρινε επίσης την κρίση με την κουβανική κρίση των πυραύλων, γράφοντας ότι ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Yevgeny Primakov θεωρούσε τον εαυτό του «νέο Andrei Gromyko», τον σοβιετικό υπουργό Εξωτερικών το 1962.

«Οι πυρηνικοί πύραυλοι για τους οποίους είπε ψέματα ο Gromyko ήταν 90 μίλια από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτά τα επιθετικά αμυντικά SAM απέχουν 50 μίλια από την Τουρκία», έγραψε τότε ο Safire.

Πηγές της CIA που επικαλούνται οι δημοσιογράφοι Τζακ Άντερσον και Γιαν Μόλερ υποστήριξαν ότι ο Primakov είχε πιέσει για την πώληση ως μέρος μιας προσπάθειας να υπονομεύσει το ΝΑΤΟ, το οποίο επεκτεινόταν προς τα ανατολικά εκείνη την εποχή.

Η προοπτική να τοποθετήσει S-300 στην Κύπρο ανησύχησε τις ΗΠΑ, οι οποίες προειδοποίησαν ότι οι Ρώσοι τεχνικοί που στήνουν τα συστήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα ισχυρά ραντάρ τους για να παρακολουθούν την εναέρια κυκλοφορία πάνω από τη στρατηγικής σημασίας Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των αεροσκαφών του ΝΑΤΟ. Η Κύπρος προσπάθησε να κατευνάσει αυτές τις ανησυχίες επιμένοντας ότι μόνο Κύπριοι τεχνικοί θα χειρίζονταν τα συστήματα μόλις παραδοθούν.

Η Κύπρος τελικά δεν απέκτησε ποτέ S-300. Για να εκτονωθεί η κρίση, η Λευκωσία συμφώνησε, στα τέλη του 1998, να παραδοθούν οι πύραυλοι στην Ελλάδα, η οποία τους αποθήκευσε στην Κρήτη (αργότερα δοκίμασε την εκτόξευση κατά τη διάρκεια άσκησης του 2013). Η Τουρκία εξακολουθούσε να διαμαρτύρεται, αλλά τελικά δεν έκανε τίποτα.

Σε μια άλλη ιστορική ειρωνεία, πολλοί από τους λόγους που έθεσε η Τουρκία σχετικά με την απόκτηση S-300 από την Ελλάδα, ήταν ότι θα επέτρεπαν στη Ρωσία να συγκεντρώσει ευαίσθητες πληροφορίες του ΝΑΤΟ, να απειλήσει δυτικά μαχητικά αεροσκάφη που είχε σχεδιάσει να καταρρίψει. Οι ΗΠΑ αργότερα τάχθηκαν κατά της απόκτησης από την Τουρκία του διαδόχου των S-300, των S-400.

Υπό το φως του υποτιθέμενου σχεδίου του Primakov να υπονομεύσει τη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ μέσω αυτής της προηγούμενης πώλησης, θα ήταν ειρωνικό αν αυτά τα ίδια πυραυλικά συστήματα κατέληγαν να χρησιμοποιούνται εναντίον ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών για την άμυνα της Ουκρανίας, λίγο περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα.