Για το τελετουργικό στον Πανάγιο Τάφο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα και τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η αφή  του Αγίου Φωτός (ή αλλιώ Φως της Αναστάσεως) μίλησε στην πρωινή Εκπομπή του Ράδιο Πρώτο (37:04) ο δημοσιογράφος Δημήτρης Αλικάκος. Ο ίδιος έχει εκδώσει το 2019 το αποκαλυπτικό βιβλίο «Λύτρωση – Περί του Αγίου Φωτός».

Ο ίδιος μετά από δημοσιογραφική έρευνα και αποστολή στα Ιεροσόλυμα τα προηγούμενα χρόνια κατέγραψε οπτικοακουστικές μαρτυρίες,  μεταξύ των οποίων και από αρχιερείς που πρωταγωνιστούν στην τελετή, και εξηγούν την όλη διαδικασία του καθαγιασμού της φυσικής φωτιάς που λαμβάνεται από την κανδήλα εντός του Πανάγιου Τάφου.

Ερωτηθείς αρχικά για την ανάγκη που τον οδήγησε στην έρευνα αυτή ο κ. Αλικάκος απάντησε. «Ήταν μια προσωπική ανάγκη πολλών ετών που κορυφώθηκε λίγο μετά το Πάσχα του 2018. Ο πατέρας μου είναι ιερέας, δεν ζει πια. Σε αυτόν απευθύνθηκα πρώτα όταν ήμουν μικρός για να λύσω την απορία μου όπως είχαν και έχουν και άλλα παιδιά: το πώς δηλαδή ανάβει το Άγιο Φως στα Ιεροσόλυμα. Εκείνος μου είπε ‘’από εκεί το ανάβω και εγώ το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου’’. Δεν χρειαζόταν φυσικά να μου εξηγήσει γιατί τον είδα πάρα πολλές φορές από το κανδήλι πίσω από την Αγία Τράπεζα. Σαν παιδί δεν υπήρχε χρονιά που να μην ήμουν δίπλα του στο Ιερό του Ναού. Κανένας πιστός δεν πίστευε ότι το Άγιο Φως του ιερέα πατέρα μου (ή και κάθε ιερέα) ήταν αποτέλεσμα θαύματος.        Το θεωρούσαν ιερό, καθαγιασμένο, έκαναν και τον σταυρό και το   σύμβολο του σταυρού στην είσοδο του σπιτιού τους, άναβαν και τα κανδήλια τους, αλλά δεν ήταν θαύμα. Βέβαια  άλλο το θρησκευτικό βάρος οποιουδήποτε ναού και άλλο του Ιησού στον Ναό της Αναστάσεως. Αυτό τότε μπορούσα να το καταλάβω και τώρα το καταλαβαίνω. Εκείνο όμως που δεν μπορούσα να αμφισβητήσω ήταν τα λόγια του πατέρα μου.     Με αυτή την πίστη πορεύτηκα για χρόνια ότι ναι μεν το Άγιο Φως από τα Ιεροσόλυμα  περιβάλλεται από ένα μυστηριακό πλαίσιο, μοναδικό και ξεχωριστό, αλλά ο τρόπος που ανάβει είναι ο ίδιος όπως σε κάθε ναό. Έτσι ξεκίνησα να βρω την αλήθεια πριν από 4 χρόνια.

Για την αποστολή του στους Αγίους Τόπους, είπε πως έκανε εκεί τρεις αποστολές. «Πριν όμως πάω εκεί, ήρθα σε τηλεφωνική επαφή με το Πατριαρχείο γιατί εκείνη την εποχή στην ιστοσελίδα τους μιλούσε σε ένα σχετικό κείμενο για ‘’θαύμα’’ και ότι το Άγιο Φως ανάβει ‘’ως εκ θαύματος’’. Σήμερα το κείμενο αυτό και η αναφορά, δεν υπάρχει στα επίσημα κείμενα του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Ήταν αποτέλεσμα της επαφής που είχα τότε και στην συνέχεια ακολούθησαν τρεις αποστολές που μίλησα με ανθρώπους, Αγιοταφίτες, Αρχιεπισκόπους όπου ήταν κάτι δύσκολό. Ωστόσο, θα πρέπει να ειπωθεί ότι κάποιοι Αγιοταφίτες νοιώθουν ότι κουβαλάνε ένα βάρος, το βάρος της πλάνης. Όχι του ψεύδους. Δυο τρεις που μίλησα από αυτούς είπαν την αλήθεια. Είναι ιστορική μαρτυρία καταγεγραμμένη στο βιβλίο και σε βίντεο του Αρχιεπισκόπου Ιεραπόλεως Ισιδώρου, του ηγουμένου του Πανάγιου Τάφου και πρωταγωνιστή της τελετής, ο οποίος είπε για πρώτη φορά με θάρρος και ειλικρίνεια για πρώτη φορά την αλήθεια. Δηλαδή πως ο ίδιος προετοιμάζει την τελετή και ανάβει το άγιο φως  λίγο πριν μπει ο Πατριάρχης και το βρει αναμμένο.

Ερωτηθείς σχετικά με το τελετουργικό, ο κ. Αλικάκος είπε πως λίγο πριν βγει ο Πατριάρχης και πει το ‘’Δεύτε Λάβετε Φως’’ με τις δάδες αναμμένες, εισέρχεται στο Ιερό Κουβούκλιο ο εκάστοτε σκευοφύλακας  με ένα σκεπασμένο καντύλι. Ανοίγει πόρτα, ξεσφραγίζεται, μπαίνει μέσα , και όπως ομολόγησε ο ίδιος ανάβει το καντήλι (ανάβει και δεύτερο για ασφάλεια), βγαίνει και μετά από μισή ώρα εισέρχεται ο Πατριάρχης που έχει μπροστά του δυο καντήλια και από εκεί παίρνει το Άγιο Φως και από εκεί το δίνει στον κόσμο Αυτή είναι η αλήθεια και είναι απλή».

Το δύσκολο, όπως είπε, εγχείρημα στην όλη έρευνα που έγινε ήταν να καταστεί εφικτή η καταγραφή και δημοσίευση με την συναίνεση όσων μίλησαν. Σε αυτό το πλαίσιο επεσήμανε ότι ορισμένοι Πατέρες έλεγαν την αλήθεια για το Άγιο Φως σε ορισμένους, και όσους μπορούσαν να την αντέξουν. «Έτσι την είπαν και σε εμένα. Ο στόχος μου ήταν να μπορέσω να το μετουσιώσω όλο αυτό σε έρευνα δημοσιογραφική», σημείωσε.

«Οι προηγούμενες εικασίες και οι φήμες για όσους αμφισβητούσαν το θέμα για το Άγιο Φως ήταν σε λάθος κατεύθυνση, όπως πχ η λεγόμενη αυτανάφλεξη. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει ή ότι το καντήλι μπαίνει αναμμένο μέσα. Το καντήλι μπαίνει μέσα σβηστό και το ανάβει μέσα ο Σκευοφύλακας για να το βρει ο Πατριάρχης.  Αυτή ήταν η αλήθεια που βρήκα και κατέγραψα με σεβασμό.

«Η ορθοδοξία είναι ταυτόσημη με την λέξη αλήθεια. Δεν μπορείς να λέγεσαι χριστιανός αν δεν ακούς την αλήθεια», σημείωσε.

Διαβάστε επίσης: Πατριαρχείο Ιεροσολύμων: Διαμαρτυρία για μέτρα στην Τελετή Αφής Αγίου Φωτός

Μετά την δημοσίευση του βιβλίου όπως είπε, έγινε δημοσιογραφικός θόρυβος και επί της ουσίας δεν υπήρχαν αντιδράσεις (ούτε από την Εκκλησία της Ελλάδας ούτε από το Πατριαρχείο Ιεροσόλυμων. Οι δυο ανακοινώσεις που έβγαλε ο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων  φαίνεται ότι προέκυψε από αμηχανία μετά από πίεση που ασκήθηκε. Εξέφρασε μάλιστα την εκτίμηση ότι η πίεση που ασκήθηκε ήταν από φανατικούς κύκλους στον χώρο της Εκκλησίας. «Το Άγιο Φως έγινε ομολογία πίστεως και έχει ταυτιστεί διαμέσου των αιώνων. Όποιος αμφισβητεί το θαύμα είναι μη πιστός. Αυτό είναι λάθος και μπορεί να σας το εξηγήσει ένας θεολόγος. Είναι πλάνη το να λέγεται ότι αν δεν πιστεύεις στο θαύμα του Αγίου Φωτός δεν είσαι χριστιανός».

Για την άποψη ότι το Άγιο Φως μπορεί να το ‘’βγάλει’’ από τον Πανάγιο Τάφο μόνο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης, ο κ. Αλικάκος είπε πως πρόκειται για πλάνη που πήρε και εθνικιστικά χαρακτηριστικά. «Γύρω από αυτό τον μύθο δημιουργήθηκε και μια παραφιλολογία. Η αλήθεια δεν προσβάλει την πίστη και την ορθοδοξία γιατί είναι η αλήθεια. Μπαίνουμε σε μια άλλη φάση. Έχει γυρίσει σελίδα και έχει λήξει σε επίπεδο αποδείξεων

«Μέσα στην Εκκλησία υπήρχε διαχρονικά ένα θέμα και πρόβλημα που έκαιγε. Το Άγιο Φως. Δεν μπορούσε να ειπωθεί η αλήθεια για πολλούς λόγους που είναι αντικείμενο έρευνας να βρούμε τις δυνάμεις που  διέδωσαν κάλυψαν και ανανέωναν συνεχώς την πλάνη περί ‘θαύματος’ για 11 αιώνες. Πώς άντεξε αυτή η πλάνη μέχρι σήμερα. Συνήθως λέμε ότι το ψέμα έχει πολλά ποδάρια. Αυτό φαίνεται είχε μακριά»

Η ομολογία στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο

Μιλώντας για το ίδιο θέμα στην Εκπομπή Μεσημέρι και Κάτι ο θεολόγος. Θεόδωρος Κυριακού είπε «Η αφή του Αγίου Φωτός δεν είναι ένα θαύμα αλλά μια τελετή. Είναι μια σημαντική τελετή για εμάς τους Ορθόδοξους γιατί γίνεται μέσα στον Πανάγιο Τάφο. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ουδέποτε έχει πάρει επίσημη θέση ότι πρόκειται για θαύμα στο γεγονός. Επίσης η ευχή που διαβάζει ο Πατριάρχης δεν αναφέρει κάτι τέτοιο. Κανένας πατέρας σημαντικός δεν ασχολήθηκε με την ερμηνεία του Αγίου Φωτός»

Στην Κύπρο όπως είπε είχαμε και μια μαρτυρία.. Πέραν από τους Αγιοταφιτες  όπως είπε ο Γεράσων Θεοφάνης ή ο Σκευοφύλακας Αρίσταρχος που είπαν ότι δεν πρόκειται για θαύμα, στην Κύπρο είχαμε μια ομολογία των ιεραρχών που φιλοξενούσε ο Μακάριος και στην ερώτηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου αν πρόκειται για ‘θαύμα’ είπαν ‘Όχι’.

Ο κ. Κυριακού είπε πως η πίστη μας δεν στηρίζεται στο Άγιο Φως αλλά στην Ανάσταση. «Όσοι στηρίζουν την πίστη στο Άγιο Φως βρίσκονται σε λάθος δρόμο . Η πίστη μας στηρίζεται στην Ανάσταση και η Εκκλησία μας είναι Εκκλησία της Ανάστασης του Χριστού.»