Πολιτική κίνηση του Ταγίπ Ερντογαν που θα καταλήξει στην λήψη μιας πολιτικής απόφασης από τον ίδιο για το κατά πόσο η Αγία Σοφία θα λειτουργήσει ως τζαμί ή θα παραμείνει μνημείο ως έχει σήμερα, θεωρεί ο Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Διευθυντής PRIO Cyprus Center, Χάρης Τζήμητρας, την ενέργεια του Τούρκου Προέδρου να προσφύγει στο Συμβούλιο Επικράτειας.
Η απόφαση του Συμβουλίου θα ανακοινωθεί το νωρίτερο σε 15 μέρες εκτίμησε.
Κληθείς από το ΚΥΠΕ να σχολιάσει τους λόγους για τους οποίους ο κ. Ερντογάν προέβη σε αυτή την κίνηση, ο κ. Τζήμητρας ανέφερε ότι η συζήτηση για την Αγία Σοφία είναι παλιά και πάντοτε αναδυόταν σε περιόδους εσωτερικών και εξωτερικών κρίσεων. Χρησιμοποιείται τώρα από τον κ. Ερντογάν γιατί υπάρχουν ζητήματα στην εσωτερική πολιτική σκηνή, συνέχισε. «Δεύτερον, φέρνει κοντά τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του ΑΚΡ, την θρησκευόμενη μάζα, μαζί με τους εθνικιστικούς κύκλους του ΜΗΡ. Το ζήτημα της Αγίας Σοφίας είναι απ’ αυτά στην Τουρκία που συνενώνουν ένα πολύ ευρύ φάσμα και απολαμβάνουν μεγάλης αποδοχής από τον κόσμο».
Ως προς την εξωτερική πτυχή, είπε, ο Τούρκος Πρόεδρος ανοίγει και πάλι ένα διαπραγματευτικό κεφάλαιο, ώστε όταν κληθεί ενδεχομένως και πάλι να συζητήσει και άλλα ζητήματα, «να τα παρουσιάσει ως πακέτο, οπισθοχωρώντας σε ορισμένα και παίρνοντας κάτι αλλού».
Συνέστησε δε να δούμε το όλο ζήτημα «με μέτρο και όχι εκτός των πλαισίων που υπάρχουν».
Κληθείς να διευκρινίσει εάν θεωρεί πως ο κ. Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος τώρα με εσωτερική και εξωτερική κρίση και προσπαθεί με ένα τέτοιο ζήτημα να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη, ο Χάρης Τζήμητρας είπε ότι εσωτερικά ο Τούρκος Πρόεδρος αντιμετωπίζει ίσως για πρώτη φορά έναν αντίλογο, με την δημιουργία κινήσεων και κομμάτων από τους Αλί Μπαμπατζιάν και Αχμέτ Νταβούτογλου. Αυτό, πρόσθεσε, σε συνδυασμό με το ζήτημα της πανδημίας που έχει πλήξει και την Τουρκία, σημειώνοντας πως ο ίδιος δεν συμμερίζεται την άποψη ότι η οικονομία της χώρας θα καταστραφεί, αλλά -επεσήμανε – η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας.
Άρα, είπε, στο εσωτερικό μέτωπο είναι ‘καλή περίοδος’ για να αναφύονται τέτοια ζητήματα, όπου συγκλίνουν οι διαφορετικές τάσεις.
Στο εξωτερικό, συνέχισε, η Τουρκία έχει πολλά ανοικτά μέτωπα και τώρα προσθέτει «διαπραγματευτικά χαρτιά σε μια φαρέτρα εφόσον κληθεί να συζητήσει ένα πακέτο ζητημάτων». Είναι όμως και μια ‘κακή συγκυρία’ – όπως ανέφερε και πάλι χρησιμοποιώντας τα εισαγωγικά – καθώς, εξήγησε, ούτε η ΕΕ ούτε οι ΗΠΑ έχουν «μακράν την επιρροή που είχαν νωρίτερα. Από μια άποψη, το τουρκικό καθεστώς εξαργυρώνει την έλλειψη θέλησης, ικανότητας ή την ατολμία αν θέλετε, της διεθνούς κοινότητας να αντιδράσει με ουσιαστικό τρόπο σε διάφορα ζητήματα».
Ο κ. Τζήμητρας είπε ότι η Κομισιόν σήμερα είναι διαφορετική από την προηγούμενη και η Τουρκία το εκμεταλλεύεται αυτό. «Αυτή την στιγμή, η Τουρκία θέλει να δώσει μια προβολή ισχύος στην ευρύτερη περιοχή και όλα αυτά μπαίνουν σε αυτό το πλέγμα. Δεν είναι άσχετο με όλο αυτό, το ζήτημα της Αγίας Σοφίας».
Στην ερώτηση εάν τελικά πιστεύει ότι η Αγία Σοφία θα μετατραπεί σε τζαμί, ο Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου εκτίμησε ότι «θα βρεθεί μια λύση. Τον ενδιέφερε πρώτον να βγάλει από την μέση ένα νομικό κώλυμα – αν υπήρχε τέτοιο – ή να δώσει πολύ καθαρά την εντύπωση ότι ακολουθεί τα νόμιμα βήματα στην εσωτερική σκηνή».
Εκτίμησε ότι το Συμβούλιο Επικρατείας στην απόφασή του θα δώσει το πράσινο φως λέγοντας ότι «πλέον θα χρειαστεί ένα προεδρικό διάταγμα για να γίνει αυτό. Άρα η απόφαση είναι πολιτική, είναι στα χέρια του κ. Ερντογάν να το κάνει».
Αναλόγως των εσωτερικών και εξωτερικών συνθηκών και εφόσον χρειαστεί, είπε ο κ. Τζήμητρας, μπορεί να βρεθεί η «μέση λύση του να ανοίξει ενδεχομένως η Αγία Σοφία για προσευχές αλλά να μην γίνει τζαμί. Το να γίνει τέμενος είναι ένα αχρείαστο βήμα». Θα πρέπει να αλλάξει ο χαρακτήρας, να καλυφθούν τα ψηφιδωτά και οι εικόνες, σημείωσε ο κ, Τζήμητρας, επισημαίνοντας ότι η Αγία Σοφία είναι το νούμερο ένα σε επισκεψιμότητα μνημείο στην Τουρκία και θα δημιουργούνταν και άλλα ζητήματα από τουριστικής και οικονομικής άποψης. «Θα δημιουργούσε ένα μεγαλύτερο ζήτημα από ό,τι θα έλυνε», κατέληξε.
Διαβάστε επίσης
