Η συνεχιζόμενη πολιτική του κατευνασμού που ακολουθούν Αθήνα και Λευκωσία απέναντι στην προκλητικότητα της Άγκυρας, οδήγησαν σε μια κλιμάκωση της προκλητικότητας που κορυφώθηκε με τις παράνομες γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και το «μνημόνιο συναντίληψης» για θαλάσσια οριοθέτηση με τη Λιβύη. Βασικό επιχείρημα της Τουρκία είναι γενικά ότι τα νησιά δεν διαθέτουν υφαλοκρηπίδα ΑΟΖ και με αυτό τον τρόπο δεν αναγνωρίζει πως η Κύπρος, η Κρήτη και το Καστελόριζο έχουν επήρεια ΑΟΖ, γεγονός που θα επιτρέπει στην Ελλάδα να οριοθετήσει θαλάσσιες ζώνες μαζί με Κύπρο και Αίγυπτο.

Τα προηγούμενα χρόνια Κύπρος και Ελλάδα είχαν την ευκαιρία να προβούν σε μια «κίνηση ματ» απέναντι στην Τουρκία, ωστόσο η ευκαιρία αυτή χάθηκε σκανδαλωδώς το 2003. Συγκεκριμένα, στις 17 Φεβρουαρίου του 2003 υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της Αιγύπτου και της Κύπρου σχετικά με την εκμετάλλευση των δυνητικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου, με το θέμα να χειρίζεται ο τότε υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Νίκος Ρολάνδης. 

Όπως αποκάλυψε ο κ. Ρολάνδης σε παλαιότερη τηλεοπτική εκπομπή σε ελλαδικό κανάλι, το 2003 η Αθήνα είχε ζητήσει από τη Λευκωσία, στη συμφωνία οριοθέτησης που θα έκανε με την Αίγυπτο να μείνει 5 ναυτικά μίλια ανατολικότερα στο δυτικό άκρο, όπως και έγινε. Υπενθυμίζεται ότι τότε Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου και η παραίνεση αυτή προς τη Λευκωσία έγινε, προφανώς, για να μην ενοχληθούν οι Τούρκοι, αφού η συμφωνία θα αποδεικνύει πως το Καστελόριζο διαθέτει ΑΟΖ.

 

Το 2011 ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου επαναβεβαίωσε τα όσα διαδραματίστηκαν τότε, στο πλαίσιο τηλεοπτικής εκπομπής στο ΡΙΚ. «Η Ελλάδα ήταν πάντα διστακτική να εγείρει θέματα, στα οποία έχει διαφορές με την Τουρκία για το δίκαιο της θάλασσας. […] Ηγέρθη θέμα γιατί, αν η Ελλάδα μετρούσε τη δική της περιοχή από το Καστελόριζο, που είναι το ακραίο σημείο, προς την Κύπρο τότε αλλού θα ήταν η ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας». Σε αυτό το σημείο ο κ. Ρολάνδης επικαλείται, μάλιστα, και πρακτικά συνεδριάσεων στο γραφείο του τότε γενικού εισαγγελέα, με αντιπροσωπεία του ελληνικού ΥΠΕΞ, ο οποίος «παρακάλεσε» την κυπριακή πλευρά να μην υπογράψει την αρχική θαλάσσια οριοθέτηση. «Μας είπε το εξής: Αν δεχτούμε την ελλαδική θέση ότι το Καστελόριζο έχει πλήρη επήρεια στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, τότε η μέση γραμμή θα είναι μέχρι εδώ. Αν δεχτούμε την Τουρκική θέση ότι το Καστελόριζο δεν έχει επήρεια, τότε η γραμμή είναι αλλού. Ο κ. (τάδε) για αποφυγή των προβλημάτων αυτών προέτρεψε την κυπριακή πλευρά όπως διορθωθούν οι συντεταγμένες και τα σύνορα δυτικά να σταματήσουν μέχρι 8 ναυτικά μίλια μέσα από εκεί που έχουν συμφωνηθεί, ούτως ώστε να αποφευχθούν οποιεσδήποτε επιπλοκές με γείτονες χώρες».

H τότε αντίδραση από το Γραφείο Τύπου του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ Δημοκρατών Σοσιαλιστών στην Ελλάδα σχετικά με τα όσα κατήγγειλε ο κος Ρολάνδης ήταν, μεταξύ άλλων, η εξής: «Οι ελληνικές θέσεις σχετικά με την ΑΟΖ και ιδιαίτερα του Καστελόριζου, έχουν διατυπωθεί με σαφήνεια από όλες ανεξαιρέτως τις Ελληνικές κυβερνήσεις. Επ’ αυτού, ουδείς μπορεί να διαφωνεί. Αν το πράττει, δίνει επιχειρήματα στην τουρκική πλευρά».