Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε η αφαίρεση ατάκας από την παραγωγή της Σκηνής 018 «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες» του ΘΟΚ μετά από υπόδειξη της Επιτροπής Έγκρισης Θεαμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.

Σημειώνεται ότι η Επιτροπή Έγκρισης Θεαμάτων του ΥΠΑΝ έλαβε την απόφαση να ξαναδεί την παράσταση μετά από διαμαρτυρία μητέρας μαθήτριας σε ραδιοφωνικό σταθμό της Ελλάδας, που έκανε λόγο για «επιβλαβείς για τα παιδιά» ομοφυλοφιλικές αναφορές.

Πρόκειται για την ατάκα: «Μπορεί ένα αγόρι να αγαπά ένα άλλο αγόρι κι ένα κορίτσι ένα άλλο κορίτσι;».

Τοποθέτηση επί του θέματος έκανε η Ένωση Κυπρίων Ηθοποιών, στην οποία αναφέρει: «Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε ένα ηχητικό βίντεο με τίτλο "ΑΦΩΝΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΜΕ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΕ ΟΜΟΦΥΛΟΦΥΛΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ".

Η παιδική παράσταση, η οποία αναφέρεται στο ηχητικό, είναι «Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 μέρες» του ΘΟΚ, σε σκηνοθεσία Μάριου Κακουλλή και η ατάκα που πυροδότησε τις αντιδράσεις: «Μπορεί ένα αγόρι να αγαπά ένα άλλο αγόρι και ένα κορίτσι ένα άλλο κορίτσι;».

Στη βαθιά συντηρητική και πατριαρχική κοινωνία της Κύπρου, η ρητορική μίσους, η ομοφοβία και η τρανσφοβία δεν είναι άγνωστα φαινόμενα.

Γνωρίζουμε πολύ καλά πως στο σχολικό περιβάλλον, παιδιά στοχοποιούνται και γίνονται αντικείμενο χλευασμού και εκφοβισμού από συμμαθητές και συμμαθήτριες τους, λόγω της (υποτιθέμενης) σεξουαλικής τους ταυτότητας ή/και της έκφρασης ταυτότητας φύλου ή/και λόγω χαρακτηριστικών που παραπέμπουν στο «αντίθετο» από αυτά φύλο σύμφωνα με τις έμφυλες στερεοτυπικές απεικονίσεις.

Το ηχητικό από μόνο του, αποτελεί απόδειξη του πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη να ενταχθεί το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία. Αλλά αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα που δεν άπτεται των δικών μας αρμοδιοτήτων.

Εμείς μπορούμε να μιλήσουμε για την Τέχνη μας.

Το θέατρο λοιπόν, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας. Την εξελίσσει και εξελίσσεται μαζί της, τη διαμορφώνει και διαμορφώνεται μαζί της. Το παιδικό θέατρο δε, μεταξύ άλλων, οφείλει και πρέπει να καλλιεργεί τον ψυχικό κόσμο των παιδιών, να εμπλουτίζει τη φαντασία τους, να ενισχύει την κριτική τους σκέψη, να τα φέρνει σε επαφή με τα συναισθήματα τους, να αποτελεί εργαλείο για την κατανόηση του εαυτού τους και του κόσμου γύρω τους. Ο κόσμος του θεάτρου είναι ένας κόσμος αποδοχής, αγάπης, σεβασμού, ποικιλομορφίας και συμπερίληψης.

Με λύπη πληροφορηθήκαμε πως τις προηγούμενες μέρες, στις παραστάσεις που δίνονται τις καθημερινές και είναι για μαθητές σχολείων η συγκεκριμένη ατάκα έχει αφαιρεθεί.

Ενημερωθήκαμε πως το εν λόγω ηχητικό σε συνδυασμό με άλλες, παρόμοιου τύπου καταγγελίες, οδήγησαν την Επιτροπή Αξιολόγησης του ΥΠΑΝ να επαναξιολογήσει την παράσταση για την οποία είχε ήδη δώσει έγκριση και τελικώς να τη λογοκρίνει.

Προκύπτουν λοιπόν τα εξής ερωτήματα:

-Με ποια κριτήρια αξιολογούνται οι παραστάσεις για παιδιά από την εν λόγω Επιτροπή και πώς αυτά μπορούν να αλλάζουν λόγω αντιδράσεων με ομοφοβικό ή/και τρανσφοβικό ή/και ρατσιστικό περιεχόμενο που αποτελούν μάλιστα στην προκειμένη ποινικό αδικήμα;

-Ποιά η θέση του ΘΟΚ / THOC απέναντι στην απόφαση της Επιτροπής, ως προς τη διαφύλαξη της παράστασης και του καλλιτεχνικού αποτελέσματος αλλά και της ευθύνης που έχει ως Κρατικό Θέατρο απέναντι στην κοινωνία και δη στα παιδιά-θεατές;

-Ποια η θέση του Υπουργού Παιδείας Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας αλλά και του Υφυπουργού Πολιτισμού Πολιτιστικές Υπηρεσίες - Υφυπουργείο Πολιτισμού σε σχέση με τη λογοκρισία και την Επιτροπή; Να θυμίσουμε πως είναι η ίδια Επιτροπή που πέρσι αποφάσισε πως η παράσταση STILL -που φέτος ταξιδεύει σε σημαντικά παιδικά φεστιβάλ του εξωτερικού- είναι ακατάλληλη για παιδιά της Α,Β,Γ και Δ δημοτικού λόγω «απουσίας εκφωνημένου λόγου». Η απόφαση επανεξετάστηκε και τελικώς αναθεωρήθηκε μετά την αντίδραση κόσμου από τον χώρο του Πολιτισμού.

Δηλώνουμε πως είμαστε και θα είμαστε πάντα απέναντι σε κάθε μορφή λογοκρισίας στην τέχνη.

Απέναντι σε κάθε μορφή βίας και μίσους.

Απέναντι σε κάθε μορφή εκφοβισμού και φίμωσης της διαφορετικότητας.

Τα παιδιά είναι οι θεατές του μέλλοντος.

Τα παιδιά είναι το ίδιο το μέλλον.

Ας αναλογιστούμε τι θέλουμε να είναι αυτό το μέλλον!».

Επίσης, για το θέμα τοποθετήθηκε η Accept - LGBTI Cyprus, αναφέροντας ότι «μια ομάδα ταλαντούχων συνεργατών του ΘΟΚ / THOC, ζωντανεύει την περιπέτεια του Φιλέα Φογκ, σε παιδική θεατρική παράσταση, ως ένα ταξίδι γνωριμίας με την πολυπολιτισμικότητα, τη διαφορετικότητα και την ομορφιά του κόσμου.

Αυτό το ταξίδι όμως λογοκρίθηκε μετά από αντιδράσεις μικρής μερίδας γονέων που άκουσαν την ατάκα "μπορεί ένα αγόρι να αγαπήσει ένα αγόρι κι ένα κορίτσι να αγαπήσει ένα κορίτσι", αλλά και γιατί άντρες ηθοποιοί ήταν ντυμένοι γυναίκες (πρακτική που υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων).

Αυτό όμως που μας λυπεί περισσότερο είναι η στάση της επιτροπής θεαμάτων του ΥΠΑΝ, που απαίτησε να αποσυρθεί αμέσως η πιο πάνω φράση.

Όπως ενημερωθήκαμε, το έργο συνεχίζει να προβάλλεται χωρίς την ατάκα της συμπεριληπτικής αγάπης.

Δυστυχώς, η λογοκρισία μας έκανε και πάλι αόρατους. Το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, μας εξαφάνισε και απ το παιδικό θέατρο, γιατί μια μικρή μερίδα γονέων ανέδρασαν στο άκουσμα της αγάπης προς κάθε άτομο ανεξαρτήτως φύλου! Πρακτικές που γίνονται από χώρες της Μ. Ανατολής σε ταινίες κινηματογράφου.  

Η οργάνωσή μας βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με τους συντελεστές του έργου και σε συνεργασία με την Ένωση Ηθοποιών Κύπρου / Actors Union Cyprus και τους Καλλιτέχνες Θεάτρου ΠΕΟ - Theatre Artists PEO, με σκοπό να παλέψει για την εξάλειψη της φίμωσης και λογοκρισίας.

Εμείς, θέλουμε απλά να ευχαριστήσουμε τους συντελεστές του έργου που αποφάσισαν να μας ταξιδέψουν σε κόσμους συμπερίληψης και αγάπης προς όλους! Μάλιστα, όσοι παρακολούθησαν την παράσταση έχουν να πουν τα καλύτερα!

Αγαπητοί μας... Μην πτοείστε! Συνεχίστε το όμορφο σας ταξίδι και είμαστε δίπλα σας στην προσπάθεια σας αυτή να σπείρετε την ορατότητα, την αγάπη και τον σεβασμό που αξίζει η κάθε περιθωριοποιημένη ομάδα!».

 

Το Assitej Κύπρου τοποθετήθηκε από την πλευρά του πάνω στο θέμα που προέκυψε σημειώνοντας ότι μετά από μία σειρά ατυχών συστάσεων της Επιτροπής τα τελευταία χρόνια που αφορούν στην καταλληλότητα ή όχι παραγωγών θεάτρου για παιδιά,  διεξήγαγε έρευνα με τη βοήθεια των εθνικών κέντρων Assitej σε άλλες χώρες, σε σχέση με τη διαδικασία που ακολουθείται για τη θέαση παιδικών παραστάσεων από σχολεία.

«Με βάση την έρευνά μας, σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχει αντίστοιχη επιτροπή. Αντίθετα, η διεύθυνση κάθε σχολείου και οι εκπαιδευτικοί που ασχολούνται με το θέατρο έχουν την ευθύνη για τις παραστάσεις που θα επιλεγούν για παρακολούθηση από τους μαθητές τους κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς». Στις πλείστες χώρες αποστέλλεται στα σχολεία υλικό από τα θέατρα για την παράσταση ή/και το κείμενο και το σχολείο μπορεί να αποστείλει εκπαιδευτικούς να την παρακολουθήσουν για να την επιλέξουν ή όχι για θέαση από τους μαθητές.

Σύμφωνα με το Κέντρο, η ύπαρξη μιας τέτοιας επιτροπής, η οποία δεν απαρτίζεται από ειδικούς για το θέατρο στην εκπαίδευση και επιχειρεί να λογοκρίνει θέματα ή φράσεις ή και λέξεις που κατά την άποψή της ενοχλούν, «δεν εδράζεται σε καμία λογική, υποβιβάζει το κύρος των καλλιτεχνών του θεάτρου (εφόσον κρίνονται από μη ειδικούς) και με κανένα τρόπο δε διασφαλίζει πως τα παιδιά θα προστατευτούν από 'ακατάλληλο' θέαμα».

Με βάση τα πιο πάνω, ο Assitej Κύπρου εισηγείται την κατάργηση της εν λόγω επιτροπής ή αν θα συνεχίσει να υπάρχει, τουλάχιστον την αλλαγή στη σύνθεσή της ώστε να αποτελείται από επαγγελματίες στο χώρο του θεάτρου για παιδιά και νεαρά άτομα με αποδεδειγμένη κατάρτιση. «Σε αυτή σίγουρα θα έχει θέση και παιδαγωγός με ειδίκευση σε κλάδο σχετικό με το θέατρο. Η κρίση να γίνεται με συγκεκριμένα κριτήρια, ανακοινωμένα, με διαφάνεια και να γίνεται γραπτώς, με τη σχετική αιτιολόγηση, ώστε να υπάρχουν συγκεκριμένες ευθύνες στην περίπτωση που επιχειρείται λογοκρισία, αδικαιολόγητος προστατευτισμός ή αλλαγές που δεν έχουν σχέση με το γνωστικό ή συναισθηματικό επίπεδο των παιδιών αλλά την αμάθεια μεγάλων».

Συντασσόμενο με τις συντεχνίες των ηθοποιών, το Κέντρο τονίζει ότι «η αγάπη, λοιπόν, δεν μπορεί να λογοκρίνεται» και επισημαίνει επιπρόσθετα ότι  κάθε παιδί πρέπει να έχει πρόσβαση στο θέατρο ώστε να μπορεί να καλλιεργήσει την κριτική του σκέψη, τη δημιουργικότητά του, τη φαντασία του αλλά και να γνωρίσει το θαυμαστό κόσμο του θεάτρου και όλων των τεχνών που περικλείει με υγεία. «Η παρακολούθηση παραστάσεων σίγουρα μπορεί και πρέπει να γεννήσει ερωτήματα στα παιδιά και ακριβώς εκεί είναι που ο ενήλικας γονιός ή εκπαιδευτικός που το συνοδεύει, έχει την ευκαιρία να συζητήσει θέματα με το παιδί του και να το διαπαιδαγωγήσει σωστά».

Πάντως, σύμφωνα με την εφημερίδα Φιλελεύθερος, αναφέρει ότι η αφαίρεση της ατάκας ισχύει μόνο για την εκδοχή της παραγωγής που προορίζεται για τις οργανωμένες μαθητικές παραστάσεις τις καθημερινές κι όχι για την εκδοχή που παρουσιάζεται κάθε Κυριακή πρωί για το ευρύ κοινό. Κι αυτό γιατί οι οργανωμένες παραστάσεις απαιτούν την έγκριση της επιτροπής, η οποία τη δεύτερη φορά που είδε την παραγωγή αναθεώρησε την ίδια της την απόφαση και υπέδειξε στον οργανισμό ότι αν δεν αφαιρεθεί δεν θα επιτρέψει να γίνουν μαθητικές παραστάσεις. Ο ΘΟΚ αποφάσισε να συμμορφωθεί παρά το γεγονός ότι η παρέμβαση αυτή δεν είχε την έγκριση του σκηνοθέτη, Μάριου Κακουλλή, αλλά και των συντελεστών.

Διαβάστε επίσης: Νεκρό ελάφι στον Ζωολογικό Λεμεσού: «Ο Ρούντολφ δεν θα κάνει Χριστούγεννα»