Τις τελευταίες βδομάδες έχει συζητηθεί έντονα η αλλαγή της ημερομηνίας διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών λόγο καρναβαλιών με το επιχείρημα ότι ενδεχομένως να αυξηθεί η αποχή. Εάν κανείς αναλύσει τους λόγους της αποχής, το συνήθης επιχείρημα που αφορά την απαξίωση των πολιτών στην πολιτική είναι μια πολύ επιφανειακή εξήγηση και φυσικά δεν θα ήταν δυνατό οι πολίτες να απείχαν αποκλειστικά για ένα και μόνο λόγο. Οι λόγοι αποχής είναι αρκετοί, θα ήθελα να κάνω αναφορά σε δύο η τρείς από τους σημαντικούς οι οποίοι σαφώς και επηρεάζουν την προσέλευση στις κάλπες.

Ο πρώτος λόγος είναι τα κοινωνικά ή άλλα προβλήματα που ταλανίζουν μια χώρα. Τα όποια προβλήματα υφίσταται μια χώρα, είτε αυτά είναι κοινωνικά, οικονομικά ή άλλα επηρεάζουν την προσέλευση. Για χρόνια το κυπριακό πρόβλημα υπήρξε κύριος μοχλός για προσέλευση στις κάλπες, ιδιαίτερα στα χρόνια μετά την εισβολή, Επιπλέον, η κατάσταση της οικονομίας ίσως αποθαρρύνει πολλούς να πάνε στην κάλπη. Η εκλογική συμπεριφορά διαμορφώνεται τόσο από βραχυπρόθεσμες όσο και από μακροπρόθεσμες επιδράσεις. Όταν λέμε βραχυπρόθεσμες εννοούμε αυτές που αφορούν μια συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση. Η κυριότερη βραχυπρόθεσμη επίδραση είναι η κατάσταση της οικονομίας, ή γενικά, θέματα οικονομίας. Μάλιστα, συχνά οι κυβερνήσεις προσπαθούν να δημιουργήσουν τεχνηέντως συνθήκες οικονομικής άνθησης κατά την προεκλογική περίοδο ευελπιστώντας να αυξήσουν τις πιθανότητες επανεκλογής τους.

Δεύτερο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι αποχή διαφοροποιείται ανάλογα με το πόσο σημαντική είναι η αναμέτρηση. Σε παγκόσμιο επίπεδο, συνήθως ψηλότερη αποχή παρατηρείται στις Ευρωεκλογές καθώς και σε Δημοτικές εκλογές. Ψηλότερη προσέλευση παρατηρείται στις Βουλευτικές και ιδιαίτερα στις Προεδρικές καθώς και σε Δημοψηφίσματα. Εάν μάλιστα η εκλογική αναμέτρηση, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για προεδρικές, κρίνεται σε κοντινό αποτέλεσμα τότε η αποχή ίσως είναι ακόμα χαμηλότερη. Βλέποντας το γραφικό είναι εμφανές ότι στην Κύπρο και στις προεδρικές εκλογές η αποχή παρατηρείται χαμηλότερη από ότι σε άλλου είδους αναμετρήσεις. Στις εκλογές του 1993 και 1998 η αποχή είχε καταγραφεί στο 7.5% περίπου. Από εκεί και πέρα σταδιακά στις προεδρικές του 2003 και 2008 υπήρξε μια αύξηση περίπου δύο μονάδων, ενώ στις προεδρικές του 2013 η αποχή είχε καταγραφεί στο 17.5% η οποία όμως είναι και πάλι χαμηλότερη από Βουλευτικές, Ευρωεκλογές και Δημοτικές.

Τρίτο, δεν θα πρέπει να υποτιμούνται και άλλοι λόγοι. Κακές καιρικές συνθήκες, η εποχή την οποία θα λάβουν μέρος οι όποιες εκλογές, ακόμα και η μέρα των εκλογών επηρεάζουν την αποχή. Σαββατοκυρίακα, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες αποθαρρύνουν την προσέλευση αφού αρκετοί βρίσκονται σε διακοπές. Από την άλλη, το Σαββατοκυρίακο θεωρείται καλό αφού ο κόσμος δεν εργάζεται, συνεπώς είναι ευκολότερο να ασκήσει το δικαίωμα της ψήφου, νοουμένου βέβαια ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν την άνοιξη προτού αρχίσουν οι διακοπές. Συνεπώς, η αποφυγή της διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών την ημέρα των καρναβαλιών επιβάλλεται. Το δεύτερο ερώτημα που έχει απασχολήσει όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα είναι το κατά πόσο η μετακίνηση της ημερομηνίας θα επηρεάσει. Σαφώς και μπορεί να επηρεάσει ιδιαίτερα την υλοποίηση του σχεδιασμού της προεκλογικής κάποιου υποψηφίου. Για παράδειγμα, υποψήφιος που τυχόν να έχει σχεδιάσει συγκεκριμένες δράσεις μεταξύ 28 Ιανουαρίου – 18 Φεβρουαρίου, ενδεχομένως να πρέπει τώρα να τις μετακινήσει ή να τις αναβάλει με ότι συνέπειες αυτό μπορεί να έχει.