21.08.2018
Λευκή Παντελή
Θυμάμαι ακόμη τη μέρα που ανακοίνωνα στους γονείς μου την απόφαση μου να μεταβώ στο εξωτερικό για μεταπτυχιακές σπουδές των Φύλων και των Μέσων (Ενημέρωσης). Προσπαθούσα να τους εξηγήσω με απλά λόγια τι ήταν αυτός ο κλάδος σπουδών και γιατί τον είχα επιλέξει. Από τότε πέρασαν 12 χρόνια, και δύο μεταπτυχιακά αργότερα (το δεύτερο στη διοίκηση) μπορώ να πω ότι η επιλογή μου προσωπικά αισθάνομαι ότι ήταν ορθή. Αυτό με ενδιέφερε και με ενδιαφέρει ακόμη. Δεν μετάνιωσα και δεν πιστεύω ότι θα μετανιώσω ποτέ για τις επιλογές μου σε θέματα σπουδών γιατί ήταν ακριβώς αυτές: επιλογές. Κανείς δε μου τις επέβαλε.
Είχα σίγουρα μια ανασφάλεια, κάπου εκεί στα 21… είχα επιλέξει έναν μη δημοφιλή κλάδο σπουδών και αναλογιζόμενη τις κοινωνικές τάσεις της τότε εποχής δεν ήταν ένας κλάδος που θα γινόταν σύντομα δημοφιλής…κάτι που ειλικρινά ποσώς με ενδιέφερε….
Ότι όμως ένας Πρωθυπουργός στο μακρινό τότε 2018 θα επιχειρούσε να απαγορεύσει τις σπουδές των φύλων, ομολογώ ότι δεν το είχα φανταστεί… δεν το είχα διανοηθεί και δεν είχα εκτιμήσει ίσως ορθά τη δύναμη του εν λόγω κλάδου σπουδών. Οι σπουδές των Φύλων - Gender Studies- είναι ένας κλάδος σπουδών που μελετά θέματα ισότητας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θέματα ίσης εκπροσώπησης και ισονομίας και προωθεί τρόπους και μεθόδους για τη δημιουργία μιας κοινωνίας, ίσων ευκαιριών, απαλλαγμένη από φραγμούς, προκαταλήψεις και σεξισμό. Αυτός λοιπόν ο κλάδος σπουδών, ότι θα αποτελούσε απειλή και θα έκανε ένα πρωθυπουργό να αποπειραθεί να τον καταργήσει στην (Ευρωπαϊκή!) χώρα του δεν το διανοήθηκα ποτέ!
Μάλιστα, όπως αναφέρουν ξένα μέσα η πρόταση της ουγγρικής κυβέρνησης να απαγορεύσει τις σπουδές φύλου στα πανεπιστήμια τηςχώρας θα δημιουργήσει «επικίνδυνο προηγούμενο» κρατικής παρέμβασης.
Το Υπουργείο Ανθρώπινου Δυναμικού της Ουγγαρίας δήλωσε ότι η προτεινόμενη απαγόρευση, η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή στις αρχές του ακαδημαϊκού έτους 2019, είχε εισαχθεί επειδή οι εργοδότες δεν έδειξαν κανένα ενδιαφέρον για πτυχιούχους του εν λόγω κλάδου. Βλέπετε η αντίληψη να πάρεις πτυχίο για να διοριστείς/ βρεις μια καλή δουλειά δεν είναι μόνον κυπριακή!!!
Όμως εδώ δε μιλάμε για πρόταση κατάργησης αλλά για απαγόρευση! Μάλιστα οι αρχές επιθυμούν όπως η απαγόρευση εφαρμοστεί στις αρχές του ακαδημαϊκού έτους 2019. Οι επικριτές λένε ότι η απαγόρευση αποτελεί μέρος μιας εκστρατείας του πρωθυπουργού Viktor Orban για την επίθεση ΜΚΟ ή θεσμών που αντιτίθενται στο κοινωνικά συντηρητικό κυβερνών κόμμα του, Fidesz.
Όπως εξήγησε σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Telegraph, ο καθηγητής Andrea Peto, του Πανεπιστημίου της Κεντρικής Ευρώπης, ενός εκ των δύο πανεπιστημίων που θα μπορούσαν να επηρεαστούν, η προτεινόμενη απαγόρευση παραβιάζει το ουγγρικό σύνταγμα, το οποίο προστατεύει την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας και μάθησης. "Η κυβέρνηση δεν προσπάθησε ποτέ να νομοθετήσει το πρόγραμμα σπουδών των πανεπιστημίων χωρίς διαβουλεύσεις με τα κατάλληλα πανεπιστημιακά ιδρύματα, την ουγγρική επιτροπή διαπίστευσης και το ανώτατο εκπαιδευτικό συμβούλιο σχεδιασμού", "Θέτει ένα επικίνδυνο προηγούμενο κρατικής παρέμβαση σε όλα τα άλλα πανεπιστημιακά μαθήματα". Στο Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης και το Πανεπιστήμιο Eotvos Lorand της Βουδαπέστης, το άλλο ίδρυμα που διδάσκονται μαθήματα γύρω από θέματα που αφορούν τα δύο φύλα, δόθηκαν μόλις 24 ώρες για να απαντήσουν στην εν λόγω πρόταση (της απαγόρευσης!!).
Η εξήγηση από το Υπουργείο Ανθρώπινου Δυναμικού δεν κατάφερε να διαλύσει το σύννεφο καχυποψίας στην Ουγγαρία, ότι η κυβέρνηση έχει στραφεί σε ένα θέμα που πιστεύει ότι απειλεί τις παραδοσιακές χριστιανικές και οικογενειακές αξίες τις οποίες η ίδια διαλαλεί ότι προστατεύει και υποστηρίζει. Ο Bence Retvari, υφυπουργός στο Υπουργείο Ανθρώπινου Δυναμικού, αμφισβήτησε μάλιστα τη νομιμότητα των σπουδών φύλου ως νόμιμο ακαδημαϊκό πεδίο σπουδών.
Νωρίτερα φέτος ο Πρωθυπουργός Orban δήλωσε ότι η «χριστιανική δημοκρατία» που δημιούργησε η κυβέρνησή του στην Ουγγαρία προστατεύει το «παραδοσιακό οικογενειακό μοντέλο ενός άνδρα μιας γυναίκας». Η απαγόρευση των μελετών του φύλου θα μπορούσε να αυξήσει την ανησυχία στην ΕΕ σε σχέση με την κατεύθυνση που ακολουθεί η Ουγγαρία αφού με πρόσφατο νέο ουγγρικό νόμο η χώρα κατέστησε εγκληματική πράξη την παροχή στήριξης σε παράνομους μετανάστες από οργανώσεις ή άτομα. Νόμο που οι Βρυξέλλες κήρυξαν παράνομο.
Η όλη κατάσταση μου θυμίζει εποχές σκοταδισμού και η προσπάθεια επιβολής συγκεκριμένου τρόπου ζωής (βλέπε άνωθεν, ‘χριστιανική δημοκρατία’) μόνο σε δημοκρατία δε μπορεί να παραπέμπει…. Το ότι δε το μεταπτυχιακό μου δίπλωμα, μια μέρα θα κρινόταν παράνομο σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προτιμώ να το αφήσω ασχολίαστο.
Η παιδεία είναι ο φάρος που πάντα θα μας καθοδηγεί, θα προωθεί την κριτική σκέψη και θα προετοιμάζει το έδαφος για την καλλιέργεια υγιώς σκεπτόμενων πολιτών. Αν σήμερα απαγορευτεί σε μια Ευρωπαϊκή χώρα ένας κλάδος σπουδών με αβάσιμες προφάσεις τότε τρομάζω να σκεφτώ τι έπεται να ακολουθήσει…
*Ο τίτλος είναι στίχος δανεισμένος απο το ποίημα του Νίκου Καββαδία: Ενα Μαχαίρι (1979)