27.10.2015
Θανάσης Αθανασίου
Οι σοφοί δεν διατυμπανίζουν ούτε διαφημίζουν τη σοφία τους.
Ο Σωκράτης, για παράδειγμα, συζητούσε με τους νέους στη βάση συγκεκριμένης μεθόδου. Προέβαλλε την "άγνοια" του για να προκαλέσει το ενδιαφέρον του ακροατή και να εκμαιεύσει γνώση. Όταν η «αλήθεια» του «αποκαλύφθηκε», ο ίδιος δεν «μετανόησε», ούτε ανακάλεσε, αλλά προτίμησε να πιεί το πικρόν ποτήριον, που του πότισαν οι άλλοι «σοφοί» της εποχής του.
Ομοίως και ο Ιησούς (όχι οι χριστιανοί), ως ο μεγαλύτερος, ίσως, πολιτικός επαναστάτης στην ιστορία του ανθρώπου (αμφισβήτησε και ανέτρεψε κάθε μορφή εξουσίας της εποχής του). Κήρυττε την «αλήθεια» του και όταν η «αλήθεια» του «αποκαλύφθηκε», ο ίδιος δεν «μετανόησε», ούτε ανακάλεσε, αλλά προτίμησε να πιεί το πικρόν ποτήριον.
Τόσο ο Σωκράτης όσο και ο Ιησούς δεν ζήτησαν προβολή, πίστευαν στην «αλήθεια» τους και δεν ανάγκασαν κανένα να ακολουθήσει. Η σεμνότητα του λόγου ήταν το ζητούμενο.
Ο σύγχρονος άνθρωπος ζει την εποχή της υπέρμετρης προβολής, της αυτό-παραβίασης της ιδιωτικότητας με τρόπο που δεν προσφέρει ουσιαστικά στην ανάπτυξη του είδους. Και αυτή η προβολή μεταφράζεται σε «αυθεντία», σε «σύγχρονη ΄΄σοφία΄΄». Ενδιαφέρεται για το περιτύλιγμα, το οποίο βεβαίως μετρά, αλλά εν τα σιοκολατούθκια που τρώουνται. Από τη σεμνότητα του εν οίδα ότι ουδέν οίδα, στην χωρίς μέτρο προβολή. Το «μέτρον» μετατράπηκε σε «μέτριον». Αυτά είναι τα δεινά μας.
Αν, λοιπόν, στη σοφία στηρίχθηκε από την αρχαιότητα ο ανθρώπινος πολιτισμός, τότε η έλλειψη σοφίας πού οδηγεί; Σε κάποιου είδους «νέο πολιτισμό»; Ίσως. Πάντως, τα μέχρι στιγμής τεκταινόμενα δείχνουν ότι, ίσως, αυτή μας η παρέκκλιση (παρέκκλιση από τη σοφία και όχι από την αρχαιότητα) να ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση του ανθρώπου, για την πλήρη ανισορροπία (δεδομένης της διαχρονικής αξίας της φιλο-σοφίας).
Η έλλειψη σοφίας φαίνεται ότι ευνοεί την κοντόφθαλμη οπτική στον άνθρωπο. Αν από την αρχαιότητα μετρούσε μόνο το ιδιωτικό συμφέρον, σήμερα δεν θα μιλούσαμε για «ένδοξη αρχαιότητα». Δεν θα είχαμε ...μέτρον.
[Πάντως, η εκπεφρασθείσα «αλήθεια» τίθεται επίσης υπό αμφισβήτηση διότι ακριβώς αποτελεί την «αλήθεια» κάποιου ή κάποιων. Οι νεότεροι θα έπρεπε να μελετήσουν τα αποτελέσματα αυτών των «αληθειών» και να κρίνουν με βάση τα δικά τους υποκειμενικά κριτήρια, αλλά και με επιστημονικά τεκμήρια του αποτελέσματος, την ορθότητα της κάθε «αλήθειας»].
Αυτό είναι το δράμα ημών των σύγχρονων μη σοφών.
ΥΓ Σοφοί είναι εκείνοι οι άνθρωποι, οι οποίοι, αν τους αποκαλέσεις σοφούς, θα σε κτυπήσουν στο πρόσωπο με αιχμηρό αντικείμενο.