18.08.2015
Θανάσης Αθανασίου
Ας δεχτούμε, λοιπόν, μια πραγματικότητα: Ότι το κάθε μνημόνιο είναι απαραίτητο για χώρες, που βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση. Χωρίς αυτόν τον δανεισμό, η χώρα είναι καταδικασμένη σε χρεοκοπία με όλες τις ολέθριες συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης.
Μια πραγματικότητα, όμως, ακολουθείται πάντα από κάποιες άλλες πραγματικότητες, αφού αποτελεί την αφετηρία διαμόρφωσης της "νέας κατάστασης".
Η επόμενη, λοιπόν, πραγματικότητα αφορά στην επιμήκυνση του χρόνου, που θα χρωστά μια χώρα και οι πολίτες της. Όπως συνηθίζουν να λένε οι πολιτικοί, πρόκειται για την υποθήκευση του μέλλοντος των επόμενων γενεών.
Με αυτό τον τρόπο, η πολιτική τάξη κερδίζει εχθρούς. Στην προσπάθεια της να προστατεύσει, όχι την οικονομία ως απαραίτητο στοιχείο της ύπαρξης μας ως ανθρώπινα όντα μέσα σε συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα, αλλά την οικονομική τάξη, καταφέρνει να δημιουργεί μελλοντικούς εχθρούς. Θέτει ουσιαστικά τις βάσεις για μελλοντικές αντιδράσεις και μελλοντικούς ξεσηκωμούς.
Η κάθε νέα γενιά, η οποία έρχεται αντιμέτωπη με μια κατάσταση, που δεν την ικανοποίει -και μιλάμε για χώρες, όπως οι δική μας ή η Ελλάδα με συγκεκριμένα δυτικά πρότυπα- δεν είναι διατεθειμένη να ταλαιπωρείται και να σηκώνει το βάρος προηγούμενων αποφάσεων, που λήφθηκαν ερήμην της.
Πρόκειται για μια πραγματικότητα, η οποία θα ταλαιπωρεί ες αεί την πολιτική τάξη και θα την φέρνει συνεχώς αντιμέτωπη με τα αποτελέσματα ενεργειών του παρελθόντος.
Υπάρχει βεβαίως η θέση ότι αν στο μεταξύ επιτευχθεί νοικοκύρεμα των οικονομικών, η κατάσταση θα εξομαλυνθεί. Ακούγεται πολύ καλή θέση και ουδείς διαφωνεί με το ότι πρέπει σε κάποια στιγμή να νοικοκυρευτεί η οικονομία, από όλες τις απόψεις και σε όλα τα επίπεδα.
Τι σημαίνει όμως «νοικοκύρεμα των οικονομικών;»
Συνήθως, οι φέροντες την πραγματική ευθύνη για την κατάσταση μιας οικονομίας είναι και οι δυνατοί της υπόθεσης. Είναι εκείνοι, που συνηθίζουν να τους αποκαλούν «τα μεγάλα ψάρια».
Δεν μπορεί και δεν θέλει κανείς εκ της πολιτικής τάξης να ενοχλήσει τα μεγάλα ψάρια.
[Και όχι, ο Βέργας δεν είναι «μεγάλο ψάρι». Ήταν αρκετά δυνατός, αλλά όχι τόσο ώστε να μπορεί να συμβάλει στη διαδικασία της αναδιανομής του πλούτου, που βρίσκεται σε εξέλιξη. («Οι οικονομικές κρίσεις έχουν να κάνουν όχι με καταστροφή του πλούτου, αλλά με αναδιανομή του», λέει ο κοινωνιολόγος Ζίγκμουντ Μπάουμαν)].
Ο τρόπος, με τον οποίο επιχειρείται το εν λόγω νοικοκύρεμα, λοιπόν, των οικονομικών σε χώρες όπως οι δικές μας, με δυτική νοοτροπία όσον αφορά στην κατανάλωση, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτός από τις μάζες ή από τις μελλοντικές μάζες, εκτός κι αν αλλάξουν τα πρότυπα.
Εκτός κι αν καλλιεργηθεί μια νέα κουλτούρα, σε σχέση με την κατανάλωση και τις μισθολογικές απολαβές. Ακόμα και αυτή η κατάσταση, όμως, παρουσιάζει παθογένεια και δεν είναι συμβατή με τον δυτικό τρόπο ζωής, αφού η μείωση των απολαβών με στόχο την αύξηση της συνεισφοράς –φορολογικά- στο κράτος ή με στόχο την αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων (από άποψη υπερ-συσσώρευσης χωρίς παράλληλη επένδυση), πλήττει την ίδια την αγορά, που κατά τα άλλα αναμένεται να ανακάμψει.
Η κατάσταση θυμίζει, υπό μια έννοια, τον "αλγόριθμο του θεού", που επιτρέπει την εξεύρεση λύσης σε κάποιο πρόβλημα με τις λιγότερες δυνατές, αλλά ορθές κινήσεις.
Και επιστρέφουμε ξανά στην πολιτικο-οικονομική διαπλοκή, η οποία δεν επιτρέπει στους συντελεστές του συστήματος να κάνουν τις σωστές κινήσεις, αφού θα διαταραχθεί η «ισορροπία» (τους) με αποτέλεσμα την απαρχή της κατάρρευσης του παρακράτους και την αποκάλυψη του δικτύου της διαπλοκής, κάτι που βεβαίως δεν συμφέρει εκείνους, που έχουν τη δύναμη και την εξουσία να αλλάξουν πραγματικά μια κατάσταση.
Πού θέλω να καταλήξω; Ότι ακόμα κι αν επιτευχθεί η εξεύρεση λύσης με τις λιγότερο δυνατές κινήσεις, αν οι κινήσεις αυτές αποδειχθούν λανθασμένες τότε… άμα πάρεις λάθος τραίνο, όπου και να κατέβεις πάλι λάθος θα είσαι.
ΥΓ1 Δεν είναι όμως όλα μαύρα. Η παιδεία δίνει την απάντηση και όσο αυξάνεται το μορφωτικό επίπεδο των μελών μιας κοινωνίας, τόσο πιο δύσκολα "επιβιώνει" η διαπλοκή. Έχω την εντύπωση ότι, σε αυτόν τον τομέα, βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Γι΄ αυτό κάτω τα χέρια από την Παιδεία.
ΥΓ2 Θεωρώ ότι για να μπορέσουμε να δώσουμε ένα τέλος στην οικονομική παράνοια, που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα πρέπει να συνυπολογιστούν όλες οι συνιστώσες/"πραγματικότητες" και όχι μόνο η «βάση».