07.12.2017
Πέτρα Αργυρού
*** Η υποκρισία αποτελεί το σύγχρονο «savoire vivre» και βασικό «κανόνα» στο εγχειρίδιο συμπεριφοράς επί των ημερών μας. Πρόκειται για είδος ευρείας κατανάλωσης και χαμηλού κόστους και, δεδομένων αυτών, ταιριάζει σε όλα τα βαλάντια και σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.
*** Το θλιβερό είναι πως τη συναντά κανείς και στα ανώτατα μορφωτικά δώματα και στους ανθρώπους του… «πνεύματος».
*** Αναπτύσσεται καθέτως και οριζοντίως, περιφέρεται στην καθημερινότητά μας, καλύπτει τα πρόσωπα με προσωπεία και μοιράζει αφειδώς υποσχέσεις. Όπως και στη βλακεία, η έντασή της διαβαθμίζεται αναλόγως των περιστάσεων και των σκοπών.
*** Εν αντιθέσει με τη βλακεία, όμως, η υποκρισία δεν έχει αθώες μορφές. Διέπεται από ένα σύγχρονο, άγραφο κοινωνικό πρωτόκολλο, που έχει ως εφαλτήριο την έκπτωση των αξιών και τη σημασία που απέκτησε το «φαίνεσθαι» έναντι του «είναι» και το «κατέχειν» έναντι του «μη έχειν».
*** Ένας άνθρωπος υποκριτής επιχειρεί να πείσει για την ψευδ-αλήθεια του, επιδιώκει να βγαίνει από τη δύσκολη θέση, αποφεύγει τις ουσιαστικές συζητήσεις και ουδέποτε προβαίνει σε ντόμπρα «ξεκαθαρίσματα λογαριασμών».
*** Στη χειρότερή του μορφή ο υποκριτής, ενδεδυμένος μ’ έναν μανδύα επίπλαστης αθωότητας, επιχειρεί υπογείως να υποδείξει ότι οι όποιες ευθύνες δεν βαραίνουν τον ίδιο, αλλά όλους τους υπόλοιπους.
*** Στην ελαφρύτερή του μορφή (και υπό την έννοια της βλακείας και υπό την έννοια της σοβαρότητας), ο υποκριτής διαθέτει μια προσχηματική καλοσύνη, η οποία συγχέει την ευγένεια με την υποκρισία. Συγχέει τον σεβασμό με την κολακεία και αναπόδραστα οδηγεί σε μια αηδιαστική δουλοπρέπεια.
*** Το τραγικό είναι πως στις μέρες μας ο υποκριτής δεν χρειάζεται να είναι σπουδαίος «τεχνίτης», καθώς η υποκρισία -αν και υποκριτικώς καταδικαστέα- είναι όχι μόνο αποδεκτή, αλλά και επιβεβλημένη στην κοινωνία μας.
*** Για παράδειγμα ένας άνθρωπος, ο οποίος εκφράζει την αγανάκτηση και τον θυμό του με ένταση, έχει την ελευθερία της γνώμης του και αποφεύγει την καλημέρα σ’ όσους δεν συμπαθεί, εκλαμβάνεται ως γραφικός, ιδιόρρυθμος και στριφνός. Κάποιος άλλος, όμως, ο οποίος είναι με το «αγάπη μου» στα χείλη, την ηπιότητα στο πέτο και το στιλέτο στην τσέπη, εκλαμβάνεται ως ευγενικός, συνετός και ορθολογιστής.
*** Επικροτείται, επιβραβεύεται και ανελίσσεται, διότι πια αυτή η κοινωνία εξευμενίζει την ψευδ-αλήθεια και την υποκριτική.
*** Σε μια έντιμη και ειλικρινή κοινωνία, ωστόσο, αυτό το είδος ανθρώπων δεν έχει θέση. Και ο μόνος τρόπος για να απαλλαγούμε από αυτό είναι να πάψουμε και οι ίδιοι να είμαστε υποκριτές… Να επιδιώκουμε την κριτική και να αποτάσσουμε την κολακεία.
Παρεμπιπτόντως, υπάρχει κανείς που σε στιγμές βαθιάς σκέψης δεν αντιλαμβάνεται ότι ζούμε στην εποχή της (υποκριτικής) δημοκρατικής δικτατορίας;
Και το άσχετον, ή μαζί ή κανείς!