22.10.2024
Τίτος Χριστοδούλου
Παράλια και παρα..σάλια!
Γαλάζια νερά, χρυσή άμμος, ζεστό αεράκι. Το 'παρά θίν' αλός', η θάλασσα ηχήσεσσα παρ' Ομήρου - η ξαπλώστρα, το αντηλιακό - στην πιο μοντέρνα εκδοχή του. Κι η γαρίδα, εννοώ το μάτι κύριοι, αφού στα θαλάσσια λουτρά αποτολμάται γδύσιμο - και νόμιμη οφθαλμολαγνεία - που οι γέροι στην ιστορία της Σουζάννας, στην Παλαιά Διαθήκη, δεν θα τολμούσαν να ονειρευτούν.
Θάλασσα και ηλιοτροπισμός μαζί, η στροφή στα γαλανά νερά και τον μεσόγειο ήλιο που συνιστά όνειρο των βορείων και 'καυτό' συνάλλαγμα των νοτίων. Αλλά, τα σύμβολα των παραθαλασσίων διακοπών έχουν να δείξουν μια γλαφυρή πολιτισμική ιστορία, που έχει δώσει ουκ ολίγα σχετικά βιβλία. Κι ακόμη πιο γαργαλιστικά, αφού η φυγή στην θάλασσα, είτε επρόκειτο για τις παρυφές του πολιτισμού και πρόσκληση για παραβίαση των αιδημόνων περιορισμών του σε λάγνες παραθαλάσσιες προσκλήσεις του ζεστού νερού, που σήμερα προβάλλονται ως συνώνυμες των Γομόρρων: είτε η Ίμπιθα, είτε η αγία Νάπα είτε το Φαληράκι της Ρόδου, υπνωτικές κι αισθησιακές προ(σ)κλήσεις με ιστορικές αρχές που πάνε αιώνες πίσω, κι όχι μόνο στην Ταϊτή του Γκωγκέν, ή τους 'castaways' του Cook, του Melville, και του Swinburne.
Στο βιβλίο τους 'The Beach: The History of Paradise on Earth', οι Lena Lencek και Gideon Bosker αναδιφούν εμπεριστατωμένα αλλά και γλαφυρά, συνάμα, πώς η παραλία, από απομακρυσμένη, άγνωστη και επικίνδυνη παρυφή του πολιτισμένου κόσμου, εξαίρεται και διαφημίζεται σήμερα ως το πιο αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό, από την εποχή των αρχαίων στον σημερινό της ρόλο ως το σκηνικό των πιο απελευθερωτικών - κι απελευθερωμένων - είπατε και 'Μύκονος'; 'ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων.
Ειδικά, εξαίρεται η άγνωστη ιστορία πώς παραλίες, στην Βρετανία ιδία, όπως το Blackpool, το Margate και το Scarborough, απετέλεσαν διεξόδους για την απελευθ-ερωτική γύμνια, μέχρι τουλάχιστον και τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα. Ήταν τότε που σήκωσε κεφάλι η πουριτανική αιδημοσύνη, για να σκεπάσει την γύμνια που τολμούσε το φως του ηλίου στις παραλίες. Αλλά ήταν τότε που, σαν απάντηση ίσως στην αξία του απαγορευμένου που έδινε ο πουριτανισμός στην γύμνια που έκανε την εμφάνισή της η τουριστική οφθαλμολαγνεία, το 'peeping tourism', όταν σεμνοί , στην πόλη, άνδρες εμφανιζόντουσαν πανέτοιμοι, με κυάλια και τηλεσκόπια (δεν το είχε φανταστεί ο Γαλιλαίος ότι όσο προκαλούσαν οι ουράνιες σφαίρες, τόσο και περισσότερο προκαλούσαν τα σάρκινα ημισφαίρια!).
Τα θέρετρα πήραν κάποια ημίμετρα - για την πρόκληση των ημισφαιρίων - με μικρά, συμβολικά, κι οπωσδήποτε βολικά πρόστιμα. Αποθάρρυνση; Ο τουρίστας χαίρεται αυτό που αναζητεί, και ο ζητών ευρήσει!