Μήπως έχετε εξάρτηση από τα επικοινωνιακά μέσα;

Όταν η εικονική πληροφόρηση γίνεται πιο σημαντική από την πραγματική ζωή!

ΜΙΑ ΜΟΡΦΗ εξάρτησης συμπεριφοράς σε νέους κάτω των 40

Έχετε ποτέ σκεφτεί τον ψυχαναγκαστικό χαρακτήρα της συνεχούς ενασχόλησής σας με τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, όπως είναι το κινητό τηλέφωνο και το διαδίκτυο και το ενδεχόμενο να έχετε πραγματική εξάρτηση από αυτά;

Η νέα παθολογική σχέση με τα επικοινωνιακά αυτά μέσα, που δεν πέρασε ακόμη από τα διεθνή στατιστικά συστήματα ταξινόμησης των ασθενειών, έχει πάρει το όνομα με το ακρώνυμο FOMO (Fear Of Missing Out), δηλαδή από τον "φόβο ότι κάτι μπορεί να χάσω". Το φαινόμενο αφορά αποκλειστικά νέους και νέες μέχρι τα 40 τους χρόνια.

Όπως μας πληροφορεί ο Δρ Κυριάκος Βερεσιές, επιστημονικός διευθυντής του ΚΕΝΘΕΑ, νευρολόγος-ψυχίατρος και αναπληρωτής καθηγητής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, η «συνήθεια  FOMO» μπορεί να γίνει σταδιακά εθισμός και εξάρτηση, με όλα τα σημεία της στέρησης όταν δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί - ανησυχία, άγχος, έλλειψη ικανοποίησης. Προσθέτει ότι και από μόνη της η συνήθεια αυτή, εκτός του ότι στερεί αρκετό χρόνο ουσιαστικής επαφής με την πραγματικότητα, με τους αγαπημένους ανθρώπους, υπάρχει πιθανότητα να του προκαλεί αίσθημα ντροπής, θλίψης, έντασης, άγχους και κατάθλιψης.

Χωμένοι -και χαμένοι- στο κινητό τους…

Όπως επισημαίνει ο επιστημονικός διευθυντής του ΚΕΝΘΕΑ, «έχει παρατηρηθεί πως  η συνεχής και έμμονη απασχόληση με το κινητό τηλέφωνο και το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βασίζεται πάνω σε ένα άλλο κίνητρο, διαφορετικό από την απλή πληροφόρηση - τον φόβο πως είναι δυνατόν να μπορούν να μείνουν έξω από τις εξελίξεις… μπορεί να χάσουν κάτι… να τους διαφύγει δηλαδή  κάτι σπουδαίο…».

Περιγράφοντας το Fear Of Missing Out, ο Δρ Βερεσιές αναφέρει ότι πρόκειται για τη συνήθεια κάποιου, ο οποίος, «όπου βρεθεί, ό,τι κάνει, όπου πάει, στον νου του είναι η μοναδική σκέψη να αναζητήσει μέσα από τον υπολογιστή του ή το κινητό του όλες τις δυνατές συνδέσεις που έχει, από το συνηθισμένο μήνυμα e-mail μέχρι τις συνδρομές του σε κοινωνικά δίκτυα Facebook, Linkedin, Twitter, Foursquare check-ins, Google+ κ.ά. και να αφιερώσει αρκετό από τον χρόνο του για να πληροφορηθεί όσο το δυνατόν περισσότερα, μόνο και μόνο από τον φόβο μήπως συμβεί κάτι και ο ίδιος να το χάσει…».

Συνεχίζοντας, προσθέτει τα εξής χαρακτηριστικά: «Σίγουρα έχετε δει τέτοια άτομα που κάθονται μαζί σας στο τραπέζι και αντί να επικοινωνούν με το βλέμμα και τα λόγια τους μαζί σας, είναι χωμένοι στο κινητό τους και το μόνο που φαίνεται είναι η συνεχής κίνηση των δακτύλων τους στην οθόνη του κινητού τους και η διαφοροποίηση της έκφρασης στο πρόσωπό τους, που αλλάζει ανάλογα με την πληροφορία που διάβασαν και είδαν…

»Δηλαδή, ο φόβος για την απώλεια της εικονικής πληροφόρησης τείνει να αφαιρέσει την ικανοποίηση του βιώματος της πραγματικής ζωής και να την απορρίψει, γιατί είναι πιο ελκυστική… Μπορεί να παρατηρηθεί το εξής περίεργο - να είναι κάποιος με μια πολύ ωραία παρέα… να περνά πολύ ωραία, να έχει ακουστική και οπτική, ακόμη και σωματική επαφή με τα άλλα μέλη της παρέας, αλλά αυτό να μη τον  ικανοποιεί, γιατί η προσοχή του είναι στο κινητό του για να μην του ξεφύγει κάτι άλλο (εικονικό, όχι πραγματικό) που συμβαίνει κάπου αλλού, το οποίο τον γεμίζει περισσότερο από αυτό που βιώνει εκείνη τη στιγμή…

Το παράδοξο όμως είναι πως αν κάποιος από την παρέα, εκείνη τη στιγμή, στείλει φωτογραφίες ή βίντεο από τη συνάντηση που βρίσκεται (που να δείχνει ακόμη και εκείνον να ασχολείται με το κινητό του), αυτό θα του προκαλέσει μεγαλύτερη ικανοποίηση από αυτό που έπρεπε συναισθηματικά να βιώνει καλύτερα, την πραγματικότητα που βρίσκεται».

Τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου-FOMO:

*Με ψυχαναγκαστικό τρόπο ελέγχει τα μηνύματά του. Δηλαδή, παρόλο που πριν από λίγο είδε στον υπολογιστή του ή στο κινητό και διάβασε τα μηνύματά του, σε λίγα λεπτά κοιτάζει ξανά και ξανά…

*Δεν δείχνει να στενοχωριέται καθόλου αν ασχολείται με το κινητό του σε συναντήσεις  ή σε γεύματα, που κάποιοι άλλοι βάζουν στο αθόρυβο ή κλείνουν το κινητό τους, διότι θεωρούν πως οι κανόνες καλής συμπεριφοράς το απαιτούν, ή το είδος ή το επίπεδο της συνάντησης δεν το επιτρέπουν.

*Δεν χάνει στιγμή, στο γήπεδο, στο γραφείο, σε ένα μικρό διάλειμμα, στα κόκκινα φώτα της τροχαίας, στο θέατρο/κινηματογράφο, ακόμη και στις πιο ιδιαίτερες στιγμές του στο κρεβάτι ή στο αποχωρητήριο, να διαβάσει ή να στείλει μήνυμα, ή να στείλει την άποψή του σε κάποια συζήτηση που γίνεται σε κάποιο μπλογκ…
 
Εσύ έχεις πρόβλημα… FOMO;

Αν μπορείτε με ειλικρίνεια να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις, μπορείτε να καταλήξετε σε ένα συμπέρασμα αυτογνωσίας και να βοηθήσετε τον εαυτό σας.

*Είστε συνέχεια συνδεδεμένοι στο Ίντερνετ;  

*Μόλις κάνετε κάτι που νομίζετε πως είναι ενδιαφέρον, φροντίζετε να το στείλετε σε δίκτυο τύπου Facebook <http://newpost.gr/tag/Facebook> ή με e-mail σε γνωστούς και φίλους;

*Μόλις στείλετε κάτι στο Facebook <http://newpost.gr/tag/Facebook>, αναμένετε με αγωνία αν το παρακολούθησαν και πόσοι έχουν κάνει like;

*Οδηγείτε και ελέγχετε συνέχεια τις ενημερώσεις και τα σχόλια στο Facebook <http://newpost.gr/tag/Facebook>; *Έτυχε ποτέ σε φώτα τροχαίας να βρήκατε ευκαιρία να στείλετε μήνυμα για κάτι που θα μπορούσατε να κάνετε μετά με την ησυχία σας ή να επικοινωνήσετε τηλεφωνικώς;

*Κατά τη διάρκεια του φαγητού με την οικογένειά σας έχετε ανοιχτό το... τάμπλετ/κινητό και μιλάτε με τους φίλους σας;

*Μήπως σας έτυχε να είστε σε επαγγελματική συνάντηση και να διακόψετε για να παρακολουθήσετε κάτι στο κινητό σας, που νομίζετε πως είναι κάτι πιο σοβαρό από αυτό που κάνετε;

*Κάποιοι γνωστοί σας έχουν διακοπές στο εξωτερικό και εσείς παρακολουθείτε κάθε τους βήμα, χαρά και λύπη, μέσω του διαδικτύου, σαν να είστε μαζί τους και όχι μόνο, αλλά μοιράζεστε συνεχώς μέσω διαδικτύου με άλλους κοινούς γνωστούς σας τις εμπειρίες τους;

*Έχετε κάνει προσπάθεια απελευθέρωσης (έστω μείωσης των ωρών απασχόλησης) από τη συνήθεια αυτή και αποτύχατε;

*Αισθάνεστε πως η κοινωνική σας δικτύωση είναι σημαντικότερη και από τον ίδιο σας τον εαυτό;

Αν έχετε απαντήσει θετικά σε δύο ή περισσότερες ερωτήσεις, τότε έχετε πρόβλημα συνήθειας FOMO. Το μόνο που μένει είναι να υπολογίσετε και να αποδεχτείτε πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα και να λάβετε μέτρα.

Μέτρα κατά της εξάρτησης

*Τολμήστε να μιλήσετε για τη συνήθειά σας σε γνωστούς και φίλους. Η αναγνώριση αυτή αφαιρεί οποιαδήποτε αισθήματα ντροπής που πιθανόν να είχατε προηγουμένως από την έκφραση της συμπεριφοράς σας προς αυτούς και σας κάνει πιο δυνατούς, αφού πλέον σας δεσμεύει απέναντί τους, ότι δεν θα επαναλάβετε την εξαρτητική και ψυχαναγκαστική σας συμπεριφορά στην παρουσία τους.

*Ζητήστε βοήθεια από αγαπημένα σας πρόσωπα να είναι σύμμαχοι και συμπαραστάτες στην προσπάθειά σας. Συνεννοηθείτε, για παράδειγμα, πως σε δημόσιους χώρους, σε γεύματα (εκεί δηλαδή που προηγουμένως εκδηλώνατε τη συνήθειά σας αυτή), το τάμπλετ ή το κινητό σας θα βρίσκεται στην τσάντα κάποιου και θα σας παραδοθεί μετά το τέλος της συνάντησης.

*Αν είστε κάπου μόνοι, χωρίς συμμάχους, τότε είτε κλείστε το κινητό σας είτε βάλτε το στο αθόρυβο είτε αναποδογυρίστε το για να μη βλέπετε την οθόνη και να σας προκαλεί.

*Εφαρμόστε καθημερινό πρόγραμμα απελευθέρωσης. Συγκεκριμένες ώρες της ημέρας να απαγορεύσετε στον εαυτό σας να ασχολείται με το κινητό - ειδικά με την αποστολή μηνυμάτων. Αν είναι ανάγκη, μπορείτε να πάρετε κάποιον στο τηλέφωνο.

*Για να αποσπάσετε την προσοχή σας, συμπληρώστε τα κενά ακούγοντας μουσική ή διαβάζοντας ένα βιβλίο.

*Επιβραβεύσετε τον εαυτό σας (αλλά, σας παρακαλώ, μην του στείλετε γι’ αυτό συγχαρητήριο e-mail)...

Αν όλα τα πιο πάνω αποτύχουν, τότε ζητήστε τη βοήθεια ειδικών για τις εξαρτήσεις. Τα κέντρα πρόληψης «Μεσόγειος», στην Πύλα, οργανώνουν δωρεάν, κάθε Παρασκευή 6-7.30 μ.μ., ομάδα αυτοβοήθειας για άτομα εξαρτημένα από το Ίντερνετ. (Τηλ. 24645333).