Η ΕΠΑ προήλθε από τη συγχώνευση δύο σωματείων της Λάρνακας, του Πεζοπορικού και του ΑΜΟΛ, κι αυτό λένε τα αρχικά της. Ιδρύθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1932 και από την πρώτη μέρα ανέπτυξε μια αξιοζήλευτη δραστηριότητα. ΄Hταν πάντα ένας υπολογίσιμος αντίπαλος για κάθε ομάδα, όπου κι αν αγωνιζόταν.

Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΠΑ αποτελείτο από τους: Γ. Οικονομίδη, Μ. Καρεμφυλάκη, Γλ. Βαλδασερίδη, Δημ. Αντωνιάδη και Γ. Αχνιώτη.

Από της ιδρύσεως της ήταν ζωντανό το παρόν της, όχι μόνο στους στίβους αλλά και στους Εθνικούς αγώνες του τόπου μας. Πολλά μέλη της θυσιάστηκαν, όπως οι Πετράκης Κυπριανού, Σωφρόνιος Χριστοδούλου, Γιώργος Δρουσιώτης, Ανδρέας Στρουθίδης, Χρ. Πτωχόπουλος, Ανδρέας Στέλιου, Χρ. Χριστοδούλου και Τάκης Βασιλείου.

Η ΕΠΑ εντάχθηκε στην ΚΟΠ το 1934 και ήταν από τα ιδρυτικά μέλη. Χρώματά της ήταν το μαύρο και το κίτρινο. Αγωνίστηκε 50 χρόνια στην Α’ Κατηγορία, όπου έδωσε 1052 αγώνες, πέτυχε 362 νίκες, 276 ισοπαλίες και 414 ήττες και αναλογία τερμάτων 1570-1644.

Τρία πρωταθλήματα

Η ΕΠΑ έχει κατακτήσει τρεις φορές το πρωτάθλημα. Το 1945, το 1946 και το 1970. Άλλες πέντε φορές ήταν δευτεραθλήτρια (1939, 1947, 1950, 1952, 1972). Πήρε πέντε φορές το Κύπελλο, το 1945, 1946, 1950, 1953, 1955 και τρεις φορές ήταν φιναλίστ (1951, 1968, 1985). Πήρε επίσης μία φορά την Ασπίδα (1955). Πήρε δύο φορές το νταμπλ, το 1945 και 1946. έπαιξε μία φορά στην Α ‘Εθνική Ελλάδας, το 1971, ως πρωταθλήτρια Κύπρου την προηγούμενη χρονιά. Στην Ευρώπη έχει 3 συμμετοχές, όπου έγραψε αρνητικό ρεκόρ αφού δέχθηκε 6 ήττες χωρίς να σκοράρει.

* Ο πρώτος τίτλος για την ΕΠΑ ήταν το 1945. Με την συμμετοχή έξι ομάδων τερμάτισε πρώτη, μαζί με το ΑΠΟΕΛ, έχοντας 17 βαθμούς από 8 νίκες, μία ισοπαλία και μία ήττα. Πέτυχε 50 τέρματα και δέχθηκε 19. Πήρε τον τίτλο έπειτα από αγώνες μπαράζ. Τα αποτελέσματα σε αυτό τον πρώτο της τίτλο ήταν:

ΑΕΛ: 5-1, 3-2
ΑΠΟΕΛ: 4-4, 2-4
Ολυμπιακός: 6-1, 6-1
ΠΟΛ: 11-2, 3-1
Τσεττίν Καγιά: 4-1, 6-2

Η ΕΠΑ πήρε τον τίτλο και την επόμενη χρονιά, το 1946, με 17 βαθμούς (έξι ομάδες) δύο περισσότερους από το ΑΠΟΕΛ. Σε 10 αγώνες πέτυχε 8 νίκες, 1 ισοπαλία και 1 ήττα (ΑΠΟΕΛ) και 34-14 τέρματα. Παίκτες που αγωνίστηκαν αυτές τις περιόδους ήταν: Μαύρος, Τικράν, Άριστος, Ποτονίδης, Παπιέν, Γεωργιάδης, Ακόπ, Χειμωνίδης, Χαμπής, Μελετίου, Μιλτής, Αράμ, Βαλιαντής, Μ. Λεωνίδου, Χαμπής, Μισσιριάν.

Ο τίτλος του 1970

Μετά από 24 χρόνια η ΕΠΑ έπαιρνε τον τρίτο - και τελευταίο - τίτλο στην ιστορία της. Η περίοδος 1969-70 ήταν η πρώτη φορά που στην κορυφή ισοβάθμησαν τρεις ομάδες (ΕΠΑ, ΠΟΛ, Ομόνοια) με τους «μαυροκίτρνους» να αναδεικνύονται πρωταθλητές, λόγω καλύτερης αναλογίας τερμάτων.

Ο ΠΟΛ που φαινόταν φαβορί έχασε εκτός έδρας από τον αδιάφορο Απόλλωνα και την επαύριον η ΕΠΑ σ’ ένα συγκλονιστικό παιχνίδι έφερε ισοπαλία 3-3 με την Ομόνοια. Σε 22 αγώνες η ΕΠΑ έφερε 12 νίκες, 7 ισοπαλίες, 3 ήττες και 46-18 τέρματα (η καλύτερη επίθεση). Πήρε 53 βαθμούς.

Πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος ήταν ο Τάσος Κωνσταντίνου για την ΕΠΑ, με 15 τέρματα, ο οποίος αργότερα πήρε μετεγγραφή για την ΑΕΚ Αθηνών.

Να δούμε τα αποτελέσματα που έφερε η ομάδας της Λάρνακας εκείνη την περίοδο:

ΑΕΛ: 3-0, 1-1, Αλκή 4-0, 2-0, Ανόρθωση: 4-0, 2-1, ΑΠΟΕΛ: 3-0, 3-3, Απόλλων: 0-1, 3-0, Άρης 4-0, 2-0, ΑΣΙΛ: 0-0, 1-1, Ομόνοια: 3-3, 2-3, Ένωση: 2-0, 2-0, ΠΟΛ 1-1, 1-0, Σαλαμίνα: 2-2, 1-2.

Προπονητής της ΕΠΑ ήταν ο Τσέχος Χάβρανεκ και στην ομάδα έπαιζαν οι: Μ. Αλκιβιάδης, Χάρης, Χ. Κατζιλιέρης, Γ. Αλεξάνδρου, Α. Κκόλας, Μούσκος, Κώστας, Κωνσταντάς, Λούης Θεοδώρου, Λάκης Θεοδώρου, Τάσος, Μάριος, Δ. Δημοσθένους, Κλέιτος, Χαμπής, Πατσαλής, Τζίβας, Καλογηρος, Πρέντζας, Π. Βασιλείου, Προκόπης.

Πέντε Κύπελλα

Το πρώτο Κύπελλο για την ΕΠΑ ήταν το 1945, χρονιά που έκανε νταμπλ. Κέρδισε στον τελικό το ΑΠΟΕΛ 3-1. Δύο τέρματα πέτυχε ο Κόκος Χειμωνίδης κι ένα ο Τικράν. Η ΕΠΑ έπαιξε με τους: Μαύριο, Χαμπή, Παπιέν, Άριστο, Τικράν, Μιλτή, Γεωργιάδη, Γρηγοριάδη, Χειμωνίδη, Ποτονίδη, Μελετίου.

Νταμπλ και την επόμενη χρονιά (1946) για τους «μαυροκίτρινους» που κέρδισαν πάλι στον τελικό το ΑΠΟΕΛ 2-1 (Γεωργιάδης, Χειμωνίδης). Το 1950 η ΕΠΑ πήρε το τρόπαιο κερδίζοντας 2-1 την Ανόρθωση με σκόρερ τους Δρουσιώτη και Τερζιάν. Η ομάδα της Λάρνακας έπαιξε με: Μαύρο, Χουσεΐν, Χριστοδουλίδη, Νεοφύτου, Στέφο, Μεταξά, Θαλή, Αράμ, Τερζιάν, Χειμωνίδη, Δρουσιώτη.

Το 1953 κέρδισε στον τελικό την Τσεττίν Καγιά 2-1 με σκόρερ τους Κιλή, Τικράν.

Το πέμπτο κύπελο ήρθε το 1955, όταν η ΕΠΑ κέρδισε τον συμπολίτη της Πεζοπορικό, με σκόρερ τους Τερζιάν, Λουρουτζιάτη. Η ΕΠΑ έπαιξε με τους: Πύργο, Στέλιο, Μιχαλάκη, Τάκη, Τερζιάν, Πέρον, Θεόδωρο, Λουρουτζιάτη, Κοκή, Αλέξη, Σπύρο.

Η ΕΠΑ στην Α’ Εθνική και Ευρώπη

Η ΕΠΑ είναι μια από τις πέντε κυπριακές ομάδες που αγωνίστηκε στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Α’ Εθνικής, θεσμός που υπήρχε τότε, για κάθε πρωταθλήτρια της Κύπρου. Η ΕΠΑ έπαιξε στην Α’ Εθνική το 1970-71.

Πήρε την 18η θέση - τελευταία - και υποβιβάστηκε. Σε 34 αγώνες πήρε 43 βαθμούς, αφού πέτυχε 3 νίκες, 4 ισοπαλίες και δέχθηκε ισάριθμες ήττες, χωρίς να πετύχει γκολ ενώ δέχθηκε 22 τέρματα. Πρώτοι σε συμμετοχές παίκτες της ήταν οι Μάκης Αλκιβιάδης, Χάρης Κατζηλιέρης, Ανδρέας Παναγιώτου-Καλόγηρος, Μάριος Κυθρεώτης, Παύλος Βσιλείου, Λάκης Θεοδώρου που είχαν 4 αγώνες.

* Η πρώτη ευρωπαϊκή παρουσία της ΕΠΑ ήταν το 1970 για το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Αντίπαλος της η γερμανική Μπορούσια Γκλάντμπαχ από την οποία γνώρισε δύο βαρύτατες ήττες με 6-0 και 10-0 (και οι δύο αγώνες έγιναν στην Γερμανία). Στα παιχνίδια αυτά έπαιξαν οι: Μ. Αλκιβιάδης, Χ. Κωνσταντίνου, Κκόλας, Ορ. Παυλίδης, Χ. Κατζηλιέρης, Καλόγηρος, Γ. Γεωργίου, Λ. Θεοδώρου, Κωνσταντάς, Κλέιτους, Τάσος, Μάριος, Π. Βασιλείου, Κώστας, Γ. Αλεξάνδρου.

Το 1972 για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ αντιμετώπισε την Αραράτ Εριβάν Αμρενίας. Έχασε και στα δύο παιχνίδια 1-0 και σε αυτό του ΓΣΖ μάλιστα με αυτογκόλ του Π. Βασιλείου,

Η τελευταία ευρωπαϊκή παρουσία της ΕΠΑ ήταν το 1987 για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Αντίπαλος της ήταν η Βικτόρια Βουκουρεστίου. Παρά την καλή της παρουσία η ΕΠΑ έχασε στο νέο ΓΣΖ με 1-0 και στην Ρουμανία με 3-0.

Στα παιχνίδια αυτά η ΕΠΑ έπαιξε με τους: Χάρη Κωνσταντίνου, Γιώργο Λεμέσιο, Πιεράκη Πιερέττης, Γιαννάκης Περδίο, Δημήτρη Ιωάννου, Μιχάλης Θεοδότου, Νίκαντρο Τουμάζου, Στάνισλαβ Πέλιτς, Τζον Κλαρκ, Τάκη Φιλίππου-Φαλκονέττι, Τάσο Μάκη, Νίκο Σκάγια, Λούη Στεφανή, Τάσο Πορφυρίου.

Η ΕΠΑ χρησιμοποίησε συνολικά 31 ποδοσφαιριστές στα ευρωπαϊκά της παιχνίδια.