MARIANO GIL: Ο ΣΠΟΥΔΑΙΟΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΟΣ ΚΙΘΑΡΙΣΤΑΣ ΚΑΙ Η «ΚΟΤΣΙΗΝΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ»

«ΑΚΟΥΓΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ, ΕΤΣΙ ΠΕΡΝΟΥΣΑ ΤΗΝ ΩΡΑ ΜΟΥ, ΝΑ ΑΚΟΥΩ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΣΤΟ ΠΙΚΑΠ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΗ ΗΤΑΝ ΟΤΙ ΕΒΡΙΣΚΑ ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΔΙΕΚΡΙΝΑ, ΝΑ ΠΑΙΖΩ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΑΚΟΥΓΑ ΝΑ ΠΑΙΖΟΥΝ ΑΛΛΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΑ ΤΟΣΟ. ΜΕ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΖΕ ΠΟΛΥ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΟΡΓΑΝΟ, ΑΛΛΑ ΝΑ ΒΛΕΠΩ ΚΑΠΟΙΟΝ ΝΑ ΠΑΙΖΕΙ»

«Στην κυπριακή μουσική παράδοση με έλκει η ένωση της δύναμης, της λεπτότητας, του μυστηρίου και το ότι η μουσική αυτή είναι κάτι τόσο βαθύ. Είναι μουσική της ρίζας. Όπως και το Folklore popular Argentino. Και με βάση αυτήν τη ρίζα, μπορείς να δομήσεις. Χτίζοντας από τη ρίζα, μπορείς να ενσωματωθείς σ’ αυτήν τη μουσική παράδοση κι εκείνη σε σένα. Συμβαίνει το φαινόμενο της ώσμωσης»

Mariano Gil: Ο σπουδαίος Αργεντινός συνθέτης και κιθαρίστας, στο σταυροδρόμι του Tango y Folklore Argentino (αργεντίνικο φολκλόρ) και της κυπριακής παραδοσιακής μουσικής, συνδέοντας δύο κόσμους ριζωμένους στο ίδιο πάθος για έκφραση, εκεί που «έλκει η ένωση της δύναμης, της λεπτότητας, του μυστηρίου, η μουσική της ρίζας». Ήδη, ταξίδεψε στο «σταυροδρόμι του πάθους» το κυπριακό κοινό, τον περασμένο Σεπτέμβριο, σε μια μοναδική παράσταση στο Παττίχειο Θέατρο, και φιλοδοξεί να το συνεχίσει τον ερχόμενο Ιούλιο στο Φεστιβάλ Φανερωμένης, στο Πολιτιστικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου, στη Λευκωσία, στις 12 Ιουλίου 2018.

Μαζί είχαμε μια εκμυστηρευτική συνομιλία, για όσα μας έφεραν μαζί στη σκηνή και όσα θα παρουσιάσουμε στο φεστιβάλ, «τοποθετώντας την ενέργειά μας στο πώς θέλουμε να παίξουμε και να ερμηνεύσουμε τη μουσική, έτσι ώστε να είναι πιστή σ’ αυτό που θέλουμε να πούμε».

Mariano, θα ήθελα να μου πεις πώς άρχισες και σε ποια ηλικία να παίζεις μουσική. Ποια ήταν η αφορμή να καταλάβεις αυτή σου την κλίση;

Άρχισα όταν ήμουν 6 χρονών, επειδή ο πατέρας μου έπαιρνε μαθήματα κιθάρας με έναν καθηγητή. Είχε γραμμένα σ' ένα τετράδιο τραγούδια φολκλόρ της Αργεντινής με τα ακόρντα των τραγουδιών αυτών ζωγραφισμένα. Έτσι άρχισα να διαβάζω αυτό το τετράδιο και να προσπαθώ να παίξω στην κιθάρα αυτό που έβλεπα ζωγραφισμένο στο χαρτί. Ο πατέρας μου, μου προσέθετε ορισμένες σημειώσεις σε σχέδια, για να θυμάμαι πού παιζόταν κάθε ακόρντο.

Έτσι άρχισα. Μ' αυτό το ρεπερτόριο, με zambas, που είναι ένας ρυθμός αργεντίνικου φολκλόρ, μουσική που ακούγαμε και στο σπίτι. Τον επόμενο χρόνο άρχισα να παίρνω μαθήματα κιθάρας στην Pinamar, στην Casa de la Cultura, με την Carmen Nieves Sosa, που ερχόταν από τη Mar de Plata, κοντινή πόλη στην Pinamar, που τότε ήταν ένα χωριό!

Έτσι έμαθα να διαβάζω μουσική, να μαθαίνω άλλα ακόρντα, μέχρι που έγινα 12 χρονών, οπότε άρχισα να παίζω Rock. Τη μουσική που άκουγα τότε. Για μένα, ήταν μεγάλη ανακάλυψη να μπορώ να παίζω στην κιθάρα τη μουσική που άκουγα και μου άρεσε! Μέχρι τότε έπαιζα τα κομμάτια που μου έδινε η καθηγήτριά μου, το ρεπερτόριο που μαθαίνει κάποιος όταν αρχίζει να μελετάει κλασική κιθάρα, τα οποία δεν ήταν τα τραγούδια που άκουγα εκείνη την εποχή.

Έτσι, όταν άρχισα να παίζω Rock, αγόρασα μια ηλεκτρική κιθάρα, άρχισα να μελετάω μ’ έναν άλλον καθηγητή που έπαιζε Blues, που βέβαια δεν ήταν το στυλ που έπαιζα, αλλά, επειδή ήταν ο μοναδικός καθηγητής που υπήρχε στο χωριό, ήταν εκείνος που μου έδινε τα εργαλεία για ν' ανακαλύψω τις δυνατότητες του οργάνου. Αυτή ήταν η αρχή της σχέσης μου με την κιθάρα.

Εραστής της μουσικής

Πριν αρχίσω να παίζω κιθάρα, ήμουν εραστής της μουσικής! Όντας μικρότερος από 6 χρονών, θυμάμαι ένα πικάπ που είχαμε. Είχα τους δίσκους μου, των καλλιτεχνών που προτιμούσα, και τους άκουγα όλη τη μέρα. Μουσική για παιδιά. Βινύλια. Όλο αυτό ήταν πριν από τα 6 μου χρόνια. Όταν πήγαινα νηπιαγωγείο! Άκουγα παραμύθια με μουσική, έτσι περνούσα την ώρα μου, να ακούω μουσική και παραμύθια στο πικάπ.

Πιστεύω ότι στην πραγματικότητα αυτό που συνέβη ήταν ότι έβρισκα πολύ ενδιαφέρουσα τη δυνατότητα που διέκρινα, να παίζω κάτι που άκουγα να παίζουν άλλοι άνθρωποι και απολάμβανα τόσο. Με εντυπωσίαζε πολύ όχι μόνο το ίδιο το όργανο, αλλά να βλέπω κάποιον να παίζει. Τον Aroldo, τον καθηγητή του πατέρα μου και τον πατέρα μου κάνοντας εξάσκηση… Εκείνος είναι που με έκανε να καταλάβω ότι υπήρχε ένα όργανο στο σπίτι, με το οποίο μπορούσα να παίζω μουσική.

Αισθάνθηκες ότι αυτή η δραστηριότητα ήταν κάτι που σε απορροφούσε ολοκληρωτικά;

Δεν έχω ξεκάθαρη ανάμνηση αυτής της στιγμής όταν άρχισα. Πιστεύω ότι ένα μικρό παιδί, ό,τι κι αν κάνει, το κάνει με αφοσίωση, με απόλυτη δέσμευση. Αυτό που μου συνέβη με τη μουσική είναι ότι, καθώς περνούν τα χρόνια, είναι ένα από τα πράγματα που κάνω με απόλυτη αφοσίωση, με δέσμευση απόλυτη. Στη ζωή του ενήλικα υπάρχουν πολλά πράγματα στα οποία δεν συγκεντρώνεται, ούτε αφοσιώνεται με τον τρόπο ενός παιδιού. Η μουσική, για μένα, διατηρεί αυτά τα χαρακτηριστικά της παιδικότητας, που έχουν να κάνουν με τη δέσμευση και την αφοσίωση.

Πρωταρχική αφοσίωση

Ποια άλλα πράγματα κάνεις με την ίδια αφοσίωση;

Άλλα πράγματα με τα οποία παθιάζομαι… Οι ανθρώπινες σχέσεις, το σινεμά, ένα σπορ στο οποίο ασκούμαι. Όμως, η μουσική κρατάει μέσα μου την προνομιούχο θέση, έτσι όπως είναι και όπως με κάνει να νιώθω.

Θέλησες να αφοσιωθείς στη μουσική από την αρχή;

Ναι, αλλά δεν πιστεύω ότι εκείνη την εποχή είχα σκεφτεί, αν επρόκειτο να παίζω μουσική σε όλη μου τη ζωή ή όχι, απλώς έπαιζα. Αυτές οι ερωτήσεις μού παρουσιάστηκαν στα 18 μου χρόνια, όταν κάποιος μπαίνει σε μια πορεία πιο επαγγελματική. Ακόμη και τη στιγμή που αποφάσισα να αφοσιωθώ στις σπουδές μου και στη μουσική ως μέσο για να ζήσω, δεν σημαίνει ότι ανέλαβα μεγαλύτερη δέσμευση απέναντι στη μουσική. Η δέσμευση ήταν πάντα η ίδια.

Από τη στιγμή που άρχισα να παίζω και είχα τα πρώτα projects, στα 13 μου χρόνια, πάντα δούλευα με τον ίδιο τρόπο. Δεν υπήρξε μία συγκεκριμένη στιγμή που αποφάσισα να δουλέψω πιο σοβαρά πάνω στη μουσική που έπαιζα. Ήταν πάντα το ίδιο. Ναι, έμαθα να δουλεύω με διαφορετικό τρόπο, αυτό που τελικά συμβαίνει με το πέρασμα του χρόνου, αλλά πάντα υπήρχε η ίδια δέσμευση με την εργασία και τα projects.

Ο τελευταίος σου προσωπικός δίσκος ονομάζεται «Travesia». Θα ήθελες να μου πεις από πού πηγάζει η έμπνευσή του; («Travesia», δηλαδή διέλευση, όταν κάποιος διασχίζει τον χώρο - τη θάλασσα, την ξηρά ή τον αέρα. )

Υπάρχουν διάφορα πράγματα που μου φέρνουν την ιδέα και έπειτα άλλα που με βοηθούν να την αναπτύξω. Πιστεύω ότι έχει να κάνει με την εξερεύνηση των ήχων σε συνδυασμό με την τεχνική. Σ’ εμένα συμβαίνει το εξής: Αρχίζω να εμπνέομαι παίζοντας κιθάρα και ακούγοντας αυτό που προκύπτει από τη διαδικασία. Έπειτα οδηγούμαι στη δημιουργία και στη δόμηση του υλικού. Η εξέλιξη και οι παραλλαγές του εμφανίζονται σαν την ιδέα της σύλληψης, που με βοηθάει να δημιουργήσω ένα πλαίσιο για το υλικό που μου προέκυψε.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, συνεχίζω να επεξεργάζομαι αυτές τις ιδέες που σχετίζονται συχνά με προσωπικές εμπειρίες και αισθήσεις. Έτσι, η μουσική παίρνει συγκεκριμένες κατευθύνσεις - την εξιστόρηση μιας ανάμνησης, την αίσθηση ενός αρώματος… H ιδέα της «Travesia» προέκυψε σαν ένα συμπέρασμα, αφότου είχα συνθέσει τα κομμάτια, τα έπαιζα για πολύν καιρό και είχα σκεφτεί τι σήμαινε αυτή η μουσική, ακούγοντάς την ακόμη και ως «ακροατής». Αυτήν την εικόνα μού έδωσαν τα κομμάτια, μίας «Διέλευσης».

Νέος κύκλος

Πιστεύεις ότι είναι η αρχή ενός καινούργιου δημιουργικού κύκλου;

Ναι, πιστεύω ότι αυτός ο κύκλος άρχισε λίγα χρόνια πριν από την «Travesia», όταν ξεκίνησα να δουλεύω με διαφορετικό τρόπο από εκείνον του παρελθόντος. Επέστρεψα στον τρόπο με τον οποίο έπαιζα στην εφηβεία μου, συνθέτοντας τα κομμάτια χωρίς παρτιτούρα, παίζοντάς τα και μετά γράφοντάς τα στο χαρτί. Επίσης, η μουσική αυτή είναι διαφορετική από εκείνη που τότε συνήθιζα να παίζω, δηλαδή Tango. Έχει άλλο τρόπο ανάπτυξης, άλλη αισθητική, διαφορετικά χορδίσματα και ενορχηστρώσεις. Άρχισα να παίζω την καινούργια μουσική μου με συνοδεία αφρικάνικων κρουστών, γεγονός το οποίο με βοήθησε να ευθυγραμμιστώ με την καινούργια αισθητική.

Η κυπριακή παραδοσιακή μουσική

Πώς άρχισες να ασχολείσαι με την κυπριακή παραδοσιακή μουσική;

Τον Μάρτιο του 2017, μία φίλη που ζει στο Μεξικό επικοινώνησε μαζί μου, λέγοντάς μου ότι η Βιβιάννα Γιαννάκη, Ελληνοκύπρια τραγουδίστρια, θα ερχόταν στο Buenos Aires. Μας έφερε σ’ επαφή. Άκουσα το Album της Βιβιάννας - σε συνεργασία με τον Tejo Bolten, το οποίο μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον. Της έστειλα το link του Album «Travesia», για ν' ακούσει τη δουλειά μου, και είπαμε να βρεθούμε όταν εκείνη θα έφτανε στο Buenos Aires.

Συναντηθήκαμε πριν από το ρεσιτάλ της στο CCK, όπου μου έδειξε κάποια από τα κομμάτια παραδοσιακής κυπριακής μουσικής που θα παρουσίαζε στην Αργεντινή μαζί με Tangos. Σ’ αυτήν την πρώτη συνάντηση, πήρα μαζί μου υλικό για ν’ ακούσω και να εργαστώ πάνω σ’ αυτό, ώστε στην επόμενη συνάντησή μας να μπορέσουμε να παίξουμε μαζί τα κομμάτια.

Σ’ αυτήν την πρώτη φάση εργασίας ανάμεσα στις δύο συναντήσεις μας, κατάλαβα ότι υπήρχε σχέση ανάμεσα στη μουσική που ήδη έπαιζα και στην παραδοσιακή μουσική της Κύπρου και της Ελλάδας. Καθώς περνούσε ο καιρός, αισθανόμουν όλο και πιο κοντά μου τη μουσική αισθητική των δύο χωρών. Πιστεύω ότι η εργασία που έγινε, ήταν να ενώσω τις παραδόσεις, τον τρόπο παιξίματός μου με τον τρόπο που συνοδεύω τη Βιβιάννα σ’ αυτό το ρεπερτόριο.

Επίσης, ο τρόπος συνοδείας μου να έχει νόημα σε συνδυασμό με τον τρόπο που τραγουδάει η Βιβιάννα, ώστε να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο. Το ηχογραφημένο υλικό που είχα στα χέρια μου ήταν με συνοδεία πιάνου. Η κιθάρα είναι εντελώς διαφορετικό όργανο, οπότε η έρευνά μου είχε διαφορετική κατεύθυνση. Έτσι κάναμε κάποιες πρόβες πάνω σε 3-4 θέματα στην αρχή - tangos, ελληνικά και κυπριακά παραδοσιακά κομμάτια. Αυτό ήταν το πρώτο πλησίασμά μου στην κυπριακή και ελληνική μουσική.

Mariano, πιστεύω ότι η μουσική σου είναι κοντά στην παραδοσιακή κυπριακή μουσική. Συμφωνείς;

Ναι. Όταν πήρα το πρώτο υλικό στα χέρια μου, κατάλαβα ότι εκείνο το οποίο ήδη έκανα, μπορούσε να πλησιάσει αυτό το ρεπερτόριο. Βέβαια, στην αρχή δεν ήξερα αν η συνοδεία των τραγουδιών έπρεπε να είναι παραδοσιακά παιγμένη ή αν μπορούσα να είμαι ελεύθερος ως προς αυτό. Η μουσική μας διαίσθηση μάς απάντησε πως ναι, ήμουν ελεύθερος να προσαρμόσω τη συνοδεία ανάλογα με την προσωπική μου αίσθηση. Έτσι η έρευνά μου έγινε με οδηγό τον πλησιέστερο σ’ εμένα τρόπο ερμηνείας. Ναι, η πιο κοντινή σχέση που ανακάλυψα, ήταν αυτή της μουσικής μου με την παραδοσιακή μουσική.

Τι σε έλκει σ’ αυτήν;

Με έλκει η ένωση της δύναμης, της λεπτότητας, του μυστηρίου και το ότι η μουσική αυτή είναι κάτι τόσο βαθύ. Είναι μουσική της ρίζας. Όπως και το Folklore popular Argentino. Και με βάση αυτήν τη ρίζα, μπορείς να δομήσεις. Χτίζοντας από τη ρίζα, μπορείς να ενσωματωθείς σ’ αυτήν τη μουσική παράδοση κι εκείνη σε σένα. Συμβαίνει το φαινόμενο της ώσμωσης.

Mariano, δεν μιλάς τη γλώσσα. Τι σε φέρνει σ’ αυτήν την κατάσταση της ώσμωσης;

Ο τρόπος που ακούγονται οι στίχοι των τραγουδιών, οι ήχοι, οι προθέσεις. Πέρα από το ότι γνωρίζω την ιστορία που αφηγείται το κάθε τραγούδι, χωρίς να καταλαβαίνω κάθε του λέξη, καταλαβαίνω τη σημασία από τον τρόπο που τραγουδιούνται οι λέξεις.

Πιστεύεις ότι υπάρχει κάτι κοινό μεταξύ κυπριακής παράδοσης και της αργεντίνικης (Tango y Folklore Argentino);

Ναι, υπάρχει ένα σημείο σύνδεσης, όσον αφορά τη μουσική ανάλυση. Αρμονίες που συναντάμε στα κυπριακά τραγούδια, θα μπορούσαν να υπάρχουν και σε αργεντίνικα παραδοσιακά κομμάτια - αρμονικοί κύκλοι τραγουδιών tango, zamba Argentina κ.ά., οι οποίοι υπάρχουν στο κάθε είδος ξεχωριστά και τους οποίους επίσης μοιράζονται μεταξύ τους τα είδη. Υπάρχουν κοινά στοιχεία.

Για μένα, όμως, η σύνδεση «κλειδί» είναι το πάθος της κυπριακής και της αργεντίνικης μουσικής. Πιστεύω ότι αυτή είναι η κύρια σύνδεση που βρίσκω μεταξύ των δύο παραδόσεων. Υπάρχει κάτι παθιασμένο και ορισμένες στιγμές σπαρακτικό.

Τι θα ήθελες να προσφέρεις στον κόσμο με τη μουσική σου;

Δουλεύω τις συνθέσεις και τις ενορχηστρώσεις μου, ψάχνοντας καινούργια μουσική και προτείνω την εργασία μου ως μία έκφραση αυτού που είμαι. Απολαμβάνω την εργασία, η οποία ταυτίζεται με την αντίληψη που έχω για τον κόσμο, το πώς αντιλαμβάνομαι τη ζωή σε όλες της τις μορφές και την εκφράζω μέσα από τη μουσική. Η προσφορά γίνεται μέσα απ’ αυτό, έτσι ώστε άλλοι άνθρωποι να ταυτιστούν, να το αναμορφώσουν ή να το ερμηνεύσουν με διαφορετικό τρόπο και να το κάνουν δικό τους. Ή, ακόμα, και να τους ξυπνήσει πράγματα που έχουν ξεχάσει, καινούργια συναισθήματα, πράγματα που συμβαίνουν σε κάποιον όταν ακούει μουσική, βλέπει μία ταινία, γνωρίζει καινούργια πρόσωπα…

Αυτό το κάνεις συνειδητά, το να προσφέρεις το υλικό σου;

Αυτό που κάνω, είναι να τοποθετώ την ενέργειά μου στο πώς θέλω να συνθέσω και να παίξω τη μουσική μου, έτσι ώστε να είναι πιστή σ’ αυτό που θέλω να πω.Έπειτα, το πώς θα το δεχτεί ή θα το καταλάβει ο δέκτης, είναι κάτι που αφορά εκείνον.

Προσφέρεις την αλήθεια σου, δηλαδή.

Ναι.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΦΑΝΙΣΕΩΝ
«Pasiones Cruzadas Chipre y Espana»
27/06/2018, Escuela Superior de Canto de Madrid
Υπό την αιγίδα και διοργάνωση της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Μαδρίτη.

«With the Wings of Love - Con las Alas del Amor»

12/07/2018, Φεστιβάλ Φανερωμένη 2018 / F18
Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου

«Pasiones Cruzadas - The Passion Crossroad»
13/09/ 2018, Κρήτη 5 + 1, Φεστιβάλ «Κρήτη, Μία ιστορία, πέντε συν ένας πολιτισμοί»
22/09/2018, The Hellenic Center, London, UK, Υπό την αιγίδα και διοργάνωση της Υπάτης Αρμοστείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Λονδίνο.

ΒΙΒΙΑΝΝΑ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Υψίφωνος