Βρετανικά σχέδια του κ. Matthew Kidd του 1983 προέβλεπαν μη αποχώρηση
Αυτό, προφανώς, εννοούσε, μεταξύ άλλων, ο Υπουργός Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Μπόρις Τζόνσον κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κύπρο, όταν μιλούσε για την ανάγκη επίδειξης περισσότερης ευελιξίας!

Τις τελευταίες μέρες συζητείται αφενός φανερά και απαιτητικά από τουρκικές πλευρές και αφετέρου με μασημένα υπονοούμενα από ελληνικής πλευράς (όπως π.χ. με τη δήλωση του Υπ. Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Ιωάννη Κασουλίδη που ακολουθεί), η πιθανότητα μόνιμης παραμονής μερικών τουρκικών στρατευμάτων στα κατεχόμενα μετά τη λεγόμενη ‘λύση’.

Δηλαδή αναγνώριση των τετελεσμένων των δύο τουρκικών εισβολών στην Κύπρο το 1974 που συνεχίζονται επί του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με τη δικαιολογία ότι διαφορετικά οι Τ/κ δεν θα … νιώθουν ασφαλείς!

Είπε ο κ. Ι. Κασουλίδης για το θέμα της ασφάλειας: «Θα πρέπει οι δύο πλευρές να είναι προετοιμασμένες για συμβιβασμό, αφού δεν μπορούν να νιώθουν και οι Τ/κ και οι Ε/κ 100% ασφαλείς» (Φιλελεύθερος 29.11. 2016, άρθρο Κ. Βενιζέλου).

Το Φόρεϊν ΄Οφις, στις 24 Νοεμβρίου 2016 διά του νέου Υφυπουργού Ευρώπης Sir Alan Duncan, μετά το ναυάγιο στο Μοντ Πελεράν μίλησε και εκείνο για… περαιτέρω συμβιβασμό, όταν δήλωσε: «Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι με θάρρος και συμβιβασμό από αμφότερες τις πλευρές μια συμφωνία είναι κατορθωτή. Το ΗΒ θα συνεχίζει τη σταθερή του υποστήριξη για μια δίκαιη και διαρκή διευθέτηση και στεκόμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε να φέρουμε αυτή τη διαδικασία σε επιτυχή ολοκλήρωση».

Και αυτά επανέλαβε και ο Υπουργός Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Μπόρις Τζόνσον επί τόπου κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο νησί στις 30 Νοεμβρίου 2016, ο οποίος, μάλιστα, προσέθεσε και την ανάγκη για περισσότερη ευελιξία!

Εκείνο που ουσιαστικά έκανε ο κ. Ι. Κασουλίδης με την ‘ταύτιση’ θέσεών του με το Φόρεϊν ΄Οφις για περαιτέρω συμβιβασμούς, είναι να προετοιμάζει το έδαφος για αποδοχή παραμονής μόνιμων μερικών τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων στο ‘τ/κ κρατίδιο’ μετά την υποτιθέμενη ‘λύση’ - διάλυση της ΚΔ, ικανοποιώντας τις τουρκικές απαιτήσεις, με το δικαιολογητικό ότι έτσι θα νιώθουν τάχατες ασφαλείς οι Τ/κ!

Σχέδια 1983 Ύπ. Αρμοστού Matthew Kidd
Το 1983 η Βρετανική Υπάτη Αρμοστεία στη Λευκωσία ετοίμασε και έστειλε στο Φόρεϊν Όφις στο Λονδίνο 5 προτάσεις/σκέψεις για ‘σταδιακή λύση’ του Κυπριακού. Οι δύο γράφτηκαν από τον τότε ΄Υπατο Αρμοστή William John Antony Wilberforce, o οποίος υπηρέτησε στο πόστο του από το 1982 μέχρι το 1988.

Οι άλλες τρεις ετοιμάστηκαν από τον σημερινό ΄Υπ. Αρμοστή, τότε β’ Γραμματέα Matthew Kidd. Να σημειωθεί ότι τα σχέδια αυτά ήλθαν παράλληλα με τις τότε Ιδέες του Δρ. Hugo J. Gobbi, μεσολαβητή του ΟΗΕ για το Κυπριακό, και οι οποίες (ιδέες) είχαν εκπονηθεί με βρετανική παρασκηνιακή καθοδήγηση (όπως απεκάλυψαν προηγούμενα βρετανικά έγγραφα που δημοσιοποιήσαμε με την αποδέσμευσή τους).

Πέντε έγγραφα
Τα πέντε αυτά έγγραφα μελετήθηκαν ενδελεχώς από τους ανώτερους αξιωματούχους που διαχειρίζονται το Κυπριακό στο Φόρεϊν ΄Οφις.

Ο κ. Kidd είχε εντοπίσει και καταγράψει στα σχέδιά του τις κύριες απαιτήσεις των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων πάνω στις οποίες επεκτάθηκε με μεγάλη λεπτομέρεια, προσθέτοντας τις δικές του σκέψεις για λύση κ.τ.λ.

«Οι Τουρκοκύπριοι θα ήθελαν ικανοποιητική αντιπροσώπευση στο Ανώτατο Δικαστήριο, ικανοποιητική αντιπροσώπευση στην Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, ένα οικονομικό σύστημα, το οποίο να μπορεί να ξηλωθεί, αν χρειαστεί, και παρουσία τουρκικού στρατού για την προστασία τους.
Οι Ελληνοκύπριοι θα ήθελαν ελεύθερη πρόσβαση σε όλο το κράτος, αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης, επιστροφή είτε προς είτε από τις περιουσίες τους στον βορρά και ‘θεραπεία του ψυχολογικού κτυπήματος’ από την εισβολή στη χώρα τους το 1974.

Ο κ. Kidd λέγει ότι, με ένα πάρε - δώσε, ο συμβιβασμός είναι πιθανός, καθώς αμφότερες οι πλευρές δεν έχουν τις ίδιες προτεραιότητες στις απαιτήσεις τους», έγραψε στις 4 Φεβρουαρίου 1983, ο ανώτερος αξιωματούχος στο Φόρεϊν ΄Οφις κ. W. A. Harrison του Νοτίου Τμήματος Ευρώπης, ο πρώτος που μελέτησε τα σχέδια από τη Βρετανική ΄Υπ. Αρμοστεία στη Λευκωσία.

Χρειάζεται ριζοσπαστική σκέψη από μέρους των Ε/κ!
Ο κύριος Harrison, συμφωνώντας μεν με την ανάλυση του κ. Kidd, κατέγραψε εντούτοις τις δυσκολίες για το τελικό αποτέλεσμα. Ένα απόσπασμα ειδικά για την περίπτωση μόνιμης παραμονής μερικών τουρκικών στρατευμάτων είναι τούτο:

«Η αποχώρηση του τουρκικού στρατού έχει καταντήσει εκ των ων ουκ άνευ (sine qua non) στο μυαλό των Ελληνοκυπρίων. Σχετίζεται με την ανάγκη, όπως γράφει ο κ. Kidd, για θεραπεία του ψυχολογικού κτυπήματος του 1974. Βεβαίως, θα μπορούσαν να σχεδιαστούν μέθοδοι με τις οποίες αυτό το κτύπημα να θεραπευτεί, δίχως την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων.

Όμως αυτό θα χρειαστεί ριζοσπαστική αλλαγή σκέψης εκ μέρους των Ελληνοκυπρίων. Δυστυχώς, δεν βλέπω αυτό να γίνεται κατορθωτό. Αυτό υπονοεί ότι η απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων ‘σε περιοχές πιο μέσα από την γραμμή αντιπαράταξης’ (‘rear areas’) που είναι και μέρος της σκέψης του Γκόμπι και που ρεαλιστικά θα ήταν το καλύτερο που θα μπορούσαν να ελπίζουν οι Ελληνοκύπριοι στην πρώτη φάση της λύσης, δεν θα γίνει δεκτό…».

Και συνεχίζει ο κ. Harrison στη γνωμάτευσή του επισημαίνοντας ξανά ότι «οι Ελληνοκύπριοι δεν θα δεχθούν απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων σε ‘περιοχές πιο μέσα από τη γραμμή αντιπαράταξης (‘rear areas’). «Σ’ αυτή τη θέση (των Ελληνοκυπρίων) εμείς με συνέπεια λέμε ότι δεν είναι ρεαλιστικό να αναμένουν τα τουρκικά στρατεύματα να αποχωρήσουν προκαταβολικώς μιας συνολικής διευθέτησης. Και είμαστε σωστοί», έγραψε.

Δεν δεχόταν ο Κυπριανού
Να σημειωθεί ότι τότε Πρόεδρος ήταν ο μ. Σπύρος Κυπριανού, ο οποίος, όπως και το ίδιο το Φόρεϊν ΄Οφις διά της κ. Κίλον είχε αποφανθεί, δεν είχε δεχθεί τη διζωνικότητα (έγγραφο 1.11.1983). Και σίγουρα δεν δεχόταν παραμονή τουρκικών στρατευμάτων με τίποτα ο Κυπριανού.

Από το 1983 έχουν όμως περάσει 33 χρόνια. Φαίνεται πως εκείνη η ριζοσπαστική αλλαγή στη σκέψη των Ελληνοκυπρίων που έβλεπε ότι χρειαζόταν τότε για την αποδοχή τουρκικών στρατευμάτων σε ‘rear areas’ ο κ. Harrison στο Φόρεϊν ΄Οφις, σήμερα υπάρχει. Αν λάβει κανείς υπόψη τη δήλωση του ΥΠΕΞ Ιωάννη Κασουλίδη και κατ’ επέκταση την πολιτική του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη…

Η επιστροφή Kidd
Ο νυν Βρετανός ΄Υπατος Αρμοστής στην Κύπρο Matthew Kidd ξεκίνησε την καριέρα του στο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας το 1978. Ο πρώτος του διορισμός το 1980 ήταν στην Κύπρο, όπου υπηρέτησε μέχρι το 1983 ως τρίτος και στη συνέχεια ως δεύτερος Γραμματέας, προτού μετατεθεί ως Support Officer στη Βρετανική Αποστολή στη Νέα Υόρκη.

Μετά στο Παρίσι, Αιθιοπία, Γερμανία και ΝΑΤΟ, προτού επιστρέψει ξανά στην Κύπρο, ως Ύπ. Αρμοστής μεταξύ Μαΐου 2010 και Αυγούστου 2014 και για 3η φορά στην Κύπρο, αλλά για δεύτερη φορά ως ΄Υπατος Αρμοστής, τον Ιούλιο του 2016.

ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
Λονδίνο 1.12.2016