TA ΓΕΩΤΡΥΠΑΝΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ ΤΟΤΑL-EDISON ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΙΟΝΙΟ

Η μελέτη βιωσιμότητας της Ε.Ε. για τον αγωγό East Med, που θα συνδέει Ισραήλ-Κύπρο-Ελλάδα και Ιταλία, διέψευσε τελικά τις Κασσάνδρες. Στα 5 δις δολάρια το ύψος κατασκευής αντί στα 7, όπως υπολογιζόταν αρχικά

«Όταν συζητούσαμε για το θέμα αυτό (East Med) πριν από ένα χρόνο, πολλοί θεωρούσαν ότι δεν είναι ρεαλιστικό, αλλά τώρα η Ε.Ε. λέει ότι μπορεί να λειτουργήσει», δήλωσε ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας

Εξαιτίας των κρίσιμων εξελίξεων στο Κυπριακό, δυο άκρως σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας πέρασαν αυτήν την εβδομάδα σχεδόν απαρατήρητες. Η πρώτη αφορά την υπογραφή, επιτέλους, της απόφασης από τον Υπουργό Ενέργειας της Ελλάδας Πάνο Σκουρλέτη για τον ορισμό ως Επιλεγέντος Αιτούντος της κοινοπραξίας Total, Edison, Ελληνικά Πετρέλαια στο θαλάσσιο οικόπεδο 2 της ελληνικής ΑΟΖ, που βρίσκεται στο Ιόνιο.

Η δεύτερη είδηση σχετίζεται με την επίσημη πλέον δήλωση από τον Ισραηλινό Υπουργό Ενέργειας ότι ο αγωγός East Med (Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας- Ιταλίας) είναι βιώσιμος αλλά και ανταγωνιστικός. Ειδικά η δεύτερη εξέλιξη δεν πρέπει επ' ουδενί να υποβαθμίζεται, αφού συνδέεται άρρηκτα με το Κυπριακό, δεδομένου ότι το ζήτημα των υδρογονανθράκων παρουσιαζόταν ως κίνητρο προκειμένου η Τουρκία να συμβάλει στην επίλυση του προβλήματος.

Το χαρτί του τουρκο-ισραηλινού αγωγού μέσω της κυπριακής ΑΟΖ χρησιμοποιήθηκε και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται επανειλημμένα από δικούς μας αλλά και ξένους αναλυτές, οι οποίοι θεώρησαν πως με αυτόν τον τρόπο λύνεται το παζλ. Εντούτοις η γεωπολιτική πραγματικότητα έρχεται ακόμη μια φορά να τους διαψεύσει πανηγυρικά, αφού σε πρώτη φάση ο ισραηλινο-τουρκικός αγωγός μπαίνει στο συρτάρι.

Εκτιμώμενα αποθέματα

Αρχικά αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι οι σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο αλλά και τη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης έγιναν από τη νορβηγική εταιρεία PGS και ολοκληρώθηκαν το 2013, σε μια έκταση που καλύπτει 220.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Συνολικά, μαζί με τα δεδομένα από παλαιότερες έρευνες που είχε στη διάθεσή του το ελληνικό Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ), έγιναν περίπου 30.000 χιλιόμετρα ερευνών, που έχουν συγκεντρωθεί σε ενιαία βάση δεδομένων υπό τον τίτλο «Greece MegaProject», την οποία επισκέφθηκε αυτήν την εβδομάδα και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας.

Βάσει των στοιχείων του ΥΠΕΚΑ, τα αποθέματα στον Πατραϊκό Κόλπο εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 200 εκατομμύρια βαρέλια, στα Ιωάννινα, 50- 80 εκατομμύρια βαρέλια και στο Κατάκολο, 3 εκατομμύρια βαρέλια. Τα αναμενόμενα συνολικά έσοδα του ελληνικού Δημοσίου μόνο από τις δύο πρώτες περιοχές, σε βάθος 25ετίας, υπολογίζονται σε περίπου 11 δις ευρώ.

Αντοχές για το επόμενο βήμα

Ειδικά στο θαλάσσιο οικόπεδο 2, το οποίο δόθηκε προς εκμετάλλευση στην τριπλή κοινοπραξία και αναμένεται πλέον η οριστικοποίηση της σύμβασης από την Επιτροπή Αξιολόγησης, ο Στρατηγικός Αναλυτής Νίκος Λυγερός σημειώνει πως βρίσκεται το κοίτασμα Πύρρος, που έχει ένα μέγεθος της τάξης των 90 km2 και το οποίο βρίσκεται πάνω στη γραμμή οριοθέτησης μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας.

«Στο θαλάσσιο οικόπεδο βρίσκεται επίσης ένα μέρος του κοιτάσματος Αχιλλέας, που έχει ένα μέγεθος της τάξης των 450 km2, το άλλο μέρος βρίσκεται στο θαλάσσιο οικόπεδο 4. Το κοίτασμα Αχιλλέας είναι αποκλειστικά ελληνικό, ενώ το κοίτασμα Πύρρος είναι ελληνο-ιταλικό. Αυτή η τριπλή κοινοπραξία, της οποίας ηγείται η Total, θα δώσει ένα δυναμικό παράδειγμα και σε άλλες εταιρείες για τον δεύτερο γύρο αδειοδότησης, για να έρθουν να επενδύσουν στην Ελλάδα μέσω της ελληνικής ΑΟΖ», είπε, προσθέτοντας:

«Πρακτικά λοιπόν πρέπει να έχουμε εθνικές αντοχές για να περάσουμε στο επόμενο στάδιο, όπου θα έχουμε απολαβές από δικούς μας υδρογονάνθρακες στο Ιόνιο, γεγονός που ενισχύεται και από τις υποψηφιότητες των Ελληνικών Πετρελαίων στα οικόπεδα 1 και 10». Εν τω μεταξύ, Ελλάδα και Ιταλία έχουν υπογράψει συμφωνία υφαλοκρηπίδας από το 1977 και συμφωνία για αρχή διαβουλεύσεων για την οριοθέτηση των ΑΟΖ μας το 2013.

Μικρό βήμα μεγάλης σημασίας

Αν και στον πρώτο αυτό γύρο αδειοδότησης, που παραχωρήθηκε από την ελληνική Κυβέρνηση για 20 θαλάσσιες περιοχές, κατατέθηκαν μόνο τρεις προσφορές, εντούτοις το ενδιαφέρον της γαλλο-ιταλο-ελληνικής κοινοπραξίας ανοίγει πλέον διάπλατα τον δρόμο για μελλοντικές επενδύσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι και στην Κύπρο, στους πρώτους γύρους αδειοδότησης, υπήρξε ενδιαφέρον από μικρού εκτοπίσματος εταιρείες, όπως είναι η DELEK και η Noble.

Η ανακάλυψη όμως του κοιτάσματα Αφροδίτη στο Οικόπεδο 12 προσέλκυσε μεγαλύτερους ενεργειακούς παίκτες στον Β γύρο αδειοδότησης, όπως η TOTAL κα η ENΙ, για να φτάσουμε στον τρίτο γύρο αδειοδότησης, όπου έχουμε πλέον ενεργειακούς κολοσσούς όπως η EXXON Mobil και η Qatar Petroleum. Στην περίπτωση της Ελλάδας, σημασία έχει ότι έγινε πλέον κατορθωτό να ξεπεραστούν τα διάφορα ιδεολογικά και γραφειοκρατικά εμπόδια και η ελληνική ΑΟΖ να περάσει από τη φάση της στασιμότητας στη φάση της εκμετάλλευσης.

Έρχεται ο Εast Med

Και ενώ ο εκτελεστικός διευθυντής (CEO) της τουρκική ιδιωτικής εταιρείας ενέργειας AKSA, Τζουνέιτ Ουϊγκούν, δήλωσε αυτήν την εβδομάδα πως το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί «μια στρατηγική επένδυση για την Τουρκία», την ίδια ώρα Ισραήλ-Κύπρος- Ελλάδα και Ιταλία προχωρούν ακάθεκτα προς υλοποίηση του αγωγού East Med.

Συγκεκριμένα, σε συνέντευξή του που έδωσε στο πρακτορείο Bloomberg, ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας Γιουβάλ Στάινιτς επεσήμανε πως υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των τεσσάρων χωρών συμφώνησαν να προχωρήσουν τις συζητήσεις για τον αγωγό, μετά από μελέτη που έγινε υπό την αιγίδα της Ε.Ε., και η οποία έδειξε ότι το έργο είναι «πολύ εφικτό». Η μελέτη έδειξε ότι ο αγωγός θα κοστίσει περίπου 5 δις ευρώ, πολύ λιγότερο απ' ό,τι εκτιμάτο προηγουμένως, παρά το γεγονός ότι θα πρόκειται για μεγαλύτερο υποθαλάσσιο αγωγό, πρόσθεσε ο Ισραηλινός Υπουργός, προσθέτοντας:

«Όταν συζητούσαμε για το θέμα αυτό πριν από ένα χρόνο, πολλοί θεωρούσαν ότι δεν είναι ρεαλιστικό, αλλά τώρα η Ε.Ε. λέει ότι μπορεί να λειτουργήσει, επομένως πρόκειται για μία πολύ σημαντική εξέλιξη». Ο κ. Στάινιτς δεν παρέλειψε, ωστόσο, να αναφερθεί και στο ζήτημα του αγωγού προς Τουρκίας-Ισραήλ, σημειώνοντας: «Πάντα έλεγα ότι χρειαζόμαστε τουλάχιστον δύο αγωγούς». Πάντως η επιθυμία της Άγκυρας να μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο κάθε άλλο παρά ρεαλιστική μοιάζει, γεγονός που μαρτυρεί και το πρόσφατο σαμποτάζ σε αγωγό ιρανικού φυσικού αερίου από το Ιράν στην Τουρκία.

Αποτρεπτικές προετοιμασίες

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, την περασμένη Τρίτη επικυρώθηκε με ευρεία πλειοψηφία από την αρμόδια Επιτροπή της Ελληνικής Βουλής η συμφωνία συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου στους τομείς Έρευνας και Διάσωσης. Αυτό, σε συνδυασμό με τη σειρά νομικών μέτρων που προετοιμάζει η Κυπριακή Δημοκρατία προκειμένου να αντιμετωπίσει, αν αυτό κριθεί αναγκαίο, μια νέα ενδεχόμενη πρόκληση από πλευράς της Τουρκίας στην ΑΟΖ της, μαρτυρούν ότι οι επόμενοι μήνες δεν θα είναι καθοριστικοί μόνο για το Κυπριακό αλλά και για τις ενεργειακές εξελίξεις.

Οι αποτρεπτικές αυτές προετοιμασίες έχουν ιδιαίτερη σημασία υπό το βάρος της κλιμάκωσης της τουρκικής επιθετικότητας και, συγκεκριμένα, της επικίνδυνης ρητορικής διεκδικήσεων και αμφισβητήσεων της Συνθήκης της Λωζάννης διά στόματος Τούρκου Προέδρου Ερντογάν. Η πιθανότητα νέων προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ δεν είναι απομακρυσμένη και γι' αυτό οι όποιες κινήσεις στο μέλλον θα πρέπει να γίνονται σε συνεργασία με τις φίλες χώρες της περιοχής που έχουν επίγνωση των αναθεωρητικών τάσεων της νεο-οθωμανικής Τουρκίας.